یک بام و دو هوای ابزار پیش‌نگر بورس‌کالا با بیم و امید دورنمای قیمتی
خواب‌آلودگی بهاری بازارآتی
در حال حاضر پیمانهای آتی بورس‌کالا با هشت‌نماد فعال در این بازار قابل معامله هستند که اگرچه در عموم ساعت‌های معاملات روز گذشته با نوسان منفی نرخ تسویه همراه شدند، در ساعات پایانی روز تعدادی از سررسیدها تکانه افزایشی را نیز تجربه کردند. نزدیک‌‌‌ترین نمادهای این تابلو، نقره و واحدهای صندوق طلای فروردین‌ماه هستند که به ترتیب در روزهای 22 و 24 ماه جاری از تابلو خارج می‌شوند. بسته شدن موقعیت‌‌‌های تعهدی در این دو نماد که با منفی‌شدن موقعیت‌‌‌های تعهدی باز در تابلوی این بازار خودنمایی می‌کند، حکایت از این دارد که معامله‌‌‌گرانی که پیش از این در این دو سررسید به اخذ موقعیت پرداخته بودند، اکنون با مهاجرت از این نمادها به سمت سررسیدهای دورتر حرکت می‌کنند. زعفران‌نگین به‌عنوان جذاب‌ترین و پرمعامله‌‌‌ترین محصول بازار آتی نیز روز گذشته عموم ساعات معاملاتی را با نوسان منفی نرخ در سررسیدهای دورتر و مثبت شدن لحظه‌ای سررسید اردیبهشت‌ماه سپری کرد. اما سرانجام در ساعات پایانی معاملات، هر سه سررسید طلای سرخ با نوسان مثبت همراه شده، رشد نرخ تسویه را به ثبت رساندند.در حال حاضر، وجه تضمین لازم برای اخذ یک موقعیت تعهدی از این محصول در پیمان آتی به میزان یک‌میلیون و 440هزار تومان است که به دلیل رشد نرخ تسویه، روند افزایشی را تجربه کرده است. زعفران‌نگین در بازار آتی با سه سررسید اردیبهشت، تیر و شهریورماه قابل معامله است که روز گذشته شاهد خروج سرمایه از هر سه نماد در بازار بودیم.
سیگنالهای مخابره‌شده به بازار آتی در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دارند
نرخ آزاد دلار در هفته جاری با روندی افزایشی همراه شد که پس از عبور از مرز 26هزار تومان، تا لحظه تنظیم این گزارش نزدیک به 27هزار و 300تومان دادوستد می‌شد. افزایش روند دلاری در حالی محقق شده است که بازار در بی‌‌‌خبری نسبت به فضای مذاکرات و رفع تحریم‌‌‌ها به سر می‌‌‌برد. سال گذشته در عموم روزهای معاملاتی ذهنیت اهالی بازار و معاملهگران ابزارهای مالی-کالایی بر کاهش قیمت‌ها و حصول توافق برجام متمرکز بود و عموم ابزارهای بورس‌کالا با نرخی پایین‌‌‌تر از قیمت‌های بنیادین خود معامله شدند؛ اما در نخستین روزهای معاملاتی سال‌جاری شاهد نوسان افزایشی بازار ارز بودیم که بر سایر بازارها سایه انداخت. کارشناسان معتقدند که عمده‌‌‌ترین دلیل تکانه‌‌‌های افزایشی در بازار ارز مربوط به مسکوت ماندن نتیجه مذاکرات است که فضا را برای بازگشت معاملهگران افزایشی بازار ارز فراهم کرده تا بتوانند با ایجاد موج افزایشی جدید در این بازار اقدام به دادوستد دارایی‌‌‌های ارزی خود در سقف قیمتی نزدیک به دوماه گذشته کنند. با این حال هنوز نمی‌‌‌توان با صراحت از آینده قیمتی در بازار ارز سخن گفت؛ چرا که تکانه‌‌‌های قیمتی اخیر این بازار مبتنی بر فضاسازی‌‌‌های اخیر حول محور مذاکرات بوده است.
دو دارایی سرمایه‌ای بازار آتی یعنی صندوق‌های طلا و نقره نیز از سوی سیگنالهای جهانی با ابهاماتی مواجه هستند؛ چرا که اونس جهانی طلا پس از اوج‌گیری قابل‌توجه و عبور از مرز 2هزار دلاری اکنون با عقبگرد جدی به کانال 1900دلاری نزدیک شده است. نقره جهانی نیز به دنبال نوسان بهای طلا و همسو با آن، تکانه‌‌‌های قیمتی خود را در مسیری مشابه به ثبت می‌‌‌رساند. این روزها در حالی که سرمایه‌گذاران اظهارات مقامات فدرال‌رزرو را در مقابل عدم‌قطعیت‌‌‌های ژئوپلیتیک و شاخص‌‌‌های اقتصادی ارزیابی کردند، اونس طلا در معاملات روز چهارشنبه بازارهای جهانی نزدیک به 1920دلار(در لحظه تنظیم گزارش) در هر اونس در نوسان بود و برای بیش از یک‌هفته در سطوح قیمتی پایین باقی ماند. مقامات فدرال‌رزرو به کاهش سریع ترازنامه بانک مرکزی مبادرت کردند و برخی از آنها به افزایش بیشتر نرخ‌های (بهره) نیم‌درصدی تمایل نشان دادند. از طرف دیگر، شاخص دلار به بالاترین حد خود در نزدیک به دو سال اخیر رسید، در حالی که بازدهی اوراق خزانه‌‌‌داری ایالات‌متحده به بالاترین سطح چندسال خود رسیده است که جذابیت نگهداری شمش طلا را کاهش می‌دهد. در همین حال، آمریکا و متحدانش به دنبال وضع تحریم‌‌‌های جدید علیه مسکو هستند که به دلیل کشتار غیرنظامیان در شمال اوکراین اعمال خواهد شد و با پیشنهاد اتحادیه اروپا برای ممنوعیت زغال‌سنگ روسیه و جلوگیری از ورود کشتی‌‌‌های روسی به بنادر اتحادیه اروپا از سر گرفته می‌شود. بریتانیا همچنین از سران کشورهای صنعتی عضو G7 و ناتو خواست طی یک برنامه زمانی، به‌تدریج واردات نفت و گاز از روسیه را متوقف کنند.
بازار آتی با دو جنبه متناقض آغاز به کار کرد
پیمانهای آتی بورس‌کالا در هفته نخست سال 1401 رشد حجم نقدینگی و میزان موقعیت‌‌‌های باز تعهدی را تجربه کردند؛ اما از لحاظ ارزش و حجم معاملات در مسیر نزولی قرار گرفتند. طبق عرف هر ساله در عموم بازارهای کالایی، اولین هفته کاری هر سال، هنوز هم با حال و هوای تعطیلات نوروز همراه است که این امر بر داده‌‌‌های حیاتی معاملات تاثیر کاهشی می‌‌‌گذارد؛ به گونهای که در سال‌های گذشته شاهد افت حجم و ارزش معاملات در عموم بازارها بوده‌‌‌ایم. اما این روند در سال‌جاری متفاوت بود و برخی از کالاها به دلیل شوک قیمتی در بازارهای جهانی شروع خوبی را به ثبت رساندند. به این ترتیب در مقایسه با هفته پایانی سال قبل یا نخستین هفته کاری سال‌های گذشته آمارهای افزایشی به ثبت رسید. بررسی‌‌‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که این مطلب در بازار آتی به‌رغم پیچیدگی‌‌‌های معاملاتی این بازار به گونهای متفاوت رقم خورد. به عبارت دقیق‌‌‌تر، آغاز معاملات پیمانهای آتی بورس‌کالا در سال‌جاری با معامله 36هزار و 547 قرارداد ثبت شد که ارزشی بالغ بر 147میلیارد تومان را در برداشت. این در حالی است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حجم معاملات به میزان 57درصد کاهش یافته، در حالی که ارزش معامله این میزان پیمان آتی بالغ بر 24درصد افزایش یافته است.
توسعه بازار آتی بورس‌کالا در سال گذشته را نمی‌‌‌توان نادیده گرفت که اگرچه تا پایان سال ادامه نیافت؛ اما شاهد معامله کالاهایی غیر از محصولات کشاورزی در این بازار بودیم که سعی در تعمیق معاملات آتی بورس‌کالا داشت. در کنار این موضوع، رشد قیمت‌های محسوس برخی از محصولات نظیر انواع زعفران‌‌‌های بورس‌کالا در فصل برداشت اخیر محقق شد که در عموم نمادهای زعفران نگین افزایش قیمتی بیش از 150درصد نسبت به ابتدای سال گذشته تاکنون رقم خورد. از آنجا که برای اخذ موقعیت تعهدی در بازار آتی نیاز به پرداخت وجوه تضمینی است که از سوی بورس‌کالا بر مبنای شرایط بازار و قیمت‌های تسویه تعیین می‌شود، با صعودی شدن بهای این محصول وجه تضمین نمادهای فعال زعفران به‌عنوان جذاب‌ترین کالای بازار آتی نیز صعودی شد. به این ترتیب برای اخذ هر موقعیت تعهدی نیازمند بلوکه کردن مبالغ بسیار بالاتر در حساب تحت اختیار بورس‌کالا نسبت به سال‌های گذشته هستیم. از این رو مقایسه میزان موقعیت‌‌‌های تعهدی خرید و فروش باز شده در بازار آتی بورس‌کالا با هفته کاری نخست سال 1400 از کاهش بیش از 71درصدی حکایت دارد. اما در مقایسه با هفته پایانی اسفندماه این داده پراهمیت در بازار آتی با رشد 8درصدی همراه شد و بیش از 300هزار و 651قرارداد باز به صورت موقعیت‌‌‌های همزمان خرید و فروش در این بازار به ثبت رسید.
