تلاطم بازارها در سال ۲۰۲۱ به تاریخ میپیوندد؟
خداحافظی فولاد با اوج قیمتی
کاهش تلاطم در بازار آهن و فولاد
روزهای پرنوسان بازار آهن و فولاد ظرف سال 2021 رو به پایان است و اغلب موسسات بین‌المللی انتظار دارند بازارها در سال آینده میلادی روزهای کم‌‌‌تلاطم‌‌‌تری را تجربه کنند. در شرایطی که شیوع کرونا در دنیا ظرف سال 2020 سقوط نرخ سنگ‌‌‌آهن و فولاد را به دنبال داشت، در سال 2021 رونق مجددی در بازارهای کالایی به وجود آمد که به اوج‌‌‌گیری بهای محصولات این زنجیره، بهخصوص در نیمه ابتدایی سال‌جاری میلادی منجر شد.
کاهش تقاضا برای فولاد ظرف نیمه‌دوم سال‌جاری میلادی با محوریت افت فعالیت‌‌‌های ساخت‌‌‌وساز در چین باعث شد از رونق معاملات شمش و محصولات فولادی در چین کاسته و به این ترتیب، بهای این محصولات، بهخصوص در سه‌ماهه سوم سال‌جاری میلادی اصلاح شود. البته روند اصلاح قیمت محصولات مختلف زنجیره آهن و فولاد، از سنگ‌‌‌آهن تا محصول نهایی، در روزهای پایانی سال 2021 متوقف شد و بازار این محصولات در نیمه دوم دسامبر مجددا رنگ رونق را به خود دید که به رشد قیمتی در این بازار منجر شد.
قیمت محصولات مختلف فولادی ظرف ماه‌‌‌های پایانی سال‌جاری میلادی اصلاح نرخ داشت، اما همچنان در مقایسه با یک‌سال گذشته نرخ زیادی دارد. در این شرایط، کاهش شتاب رشد اقتصادی چین و افت فعالیت ساخت مسکن در این کشور با تغییر رویکرد دولت پکن در خصوص شرکت‌های توسعه‌‌‌دهنده املاک چینی می‌تواند به تضعیف تقاضا برای محصولات طویل فولادی در سال آینده میلادی منجر شود و از این منظر زمینه افت نرخ را در این بخش به وجود آورد.
سیاست دولت چین در زمینه توسعه اقتصادی بر پایه ساخت‌‌‌وساز رو به تعدیل گذاشته، اما این تغییر رویه به‌آهستگی رخ خواهد داد. به این ترتیب برآورد می‌شود که همچنان اجرای پروژه‌‌‌های زیرساخت عمومی در چین تا سال 2025 ادامه خواهد یافت و تقاضای نسبتا قوی در انتظار بازار فولاد چین خواهد بود که این موضوع می‌تواند از تثبیت قیمت در سطوح فعلی حمایت کند.
واهمه بازارها از سویه جدید کرونا
سال 2021 در شرایطی به روزهای پایانی خود می‌رسد که کشورهای مختلف دنیا با شیوع سویه جدید کرونا یعنی اُمیکرون روبه‌رو شده‌‌‌اند و بازارها تحت تاثیر اخبار آن، رویه‌‌‌های جدیدی را در پیش می‌‌‌گیرند. شیوع گسترده این ویروس باعث شده است تا اقدامات قرنطینهای در برخی کشورهای اروپایی مجددا برقرار شود. دولت پکن نیز بر سیاست کنترل کامل ویروس کرونا تاکید دارد و از این منظر در مناطقی از این کشور که این ویروس شایع است، قرنطینه‌‌‌های سختگیرانه اجرا می‌شود. سیاست‌‌‌های حفاظتی دولت چین برای جلوگیری از شیوع کرونا باعث شده است تا محدودیت‌هایی در تردد افراد و محصولات به وجود آید که این موضوع می‌تواند بر روند بازار آهن و فولاد این کشور و دنیا اثرگذار شود و با تضعیف تقاضا زمینه افت نرخ محصولات فولادی را فراهم آورد. محدودیت قرنطینهای سختگیرانه به منظور کنترل شیوع کرونا به سقوط قیمت کامودیتی‌‌‌ها در سال 2020 انجامید. البته در ادامه با کنترل نسبی شیوع این بیماری و محرک‌‌‌های مالی وضع‌شده از سوی اقتصادهای برتر دنیا به منظور حمایت از مردم و کسب‌وکارها رونق به معاملات کامودیتی‌‌‌ها بازگشت. بخشی از صعود بهای سنگ‌‌‌آهن و فولاد در نیمه ابتدایی سال 2021 نیز ناشی از این محرک‌‌‌های اقتصادی بود.
در این شرایط سویه جدید کرونا در دنیا رو به گسترش است، اما با توجه به اثرات تورمی محرک‌‌‌های مالی که پیش از این از سوی اقتصادهای بزرگ دردنیا اعمال شده، احتمال وضع محرک جدید بسیار کم است. به این ترتیب نمی‌توان از این منظر، منتظر تقاضای قوی ناشی از محرک‌‌‌های کرونا بود.
افت تولید فولاد جهانی با محوریت چین
کاهش تولید فولاد در دنیا ظرف نیمه دوم سال‌جاری میلادی سیگنال دیگر اثرگذار بر بازار آهن و فولاد دنیاست. به گزارش «ورلد‌استیل»، میزان تولید فولاد خام جهان ظرف ماه نوامبر امسال به 143میلیون و 300هزار تن فولاد رسید که این رقم 9/ 9درصد کمتر از میزان تولید فولاد جهان در نوامبر 2020 بود. بیشترین افت تولید فولاد جهان در ماه نوامبر مربوط به کشورهای آسیا و اقیانوسیه بود که ظرف این بازه زمانی 5/ 15درصد از میزان تولید کشورهای این منطقه نسبت به مدت مشابه سال قبل کاسته شد. در عین حال در این بازه زمانی 3/ 5درصد از میزان تولید فولاد در کشورهای خاورمیانه نسبت به نوامبر 2020 کاسته شد.
برخلاف رویه کاهش تولید فولاد در کشورهای آسیایی و منطقه خاورمیانه، بر میزان تولید فولاد خام در آفریقا، اروپا، آمریکای‌شمالی و جنوبی و کشورهای حوزه CIS در این ماه افزوده شد. هرچند در مجموع میزان اثرگذاری آمارهای کاهش تولید به مراتب قوی‌‌‌تر از آمارهای رشد تولید فولاد بود و به این ترتیب از میزان تولید فولاد جهان در نوامبر 2021 کاسته شد.
چین در ماه نوامبر نیز سردمدار افت تولید فولاد بود، به‌‌‌نحوی که میزان تولید فولاد این کشور ظرف این ماه به 69 میلیون و 300هزار تن رسید که این رقم نسبت به میزان تولید فولاد چینی‌‌‌ها در نوامبر 2020 حدود 22درصد کمتر بود.
مجموع تولید فولاد جهانی ظرف 11ماه ابتدایی سال‌جاری میلادی به یک‌میلیارد و 752میلیون تن رسید که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 2/ 4درصدی داشته است. در عین حال ظرف 11ماه ابتدایی سال 2021 برابر 946میلیون و 400هزار تن فولاد خام در چین تولید شده که این رقم 6/ 2درصد کمتر از میزان تولید فولاد خام چین در مدت مشابه سال 2020 بود. با وجود کاهش قابل ملاحظه تولید فولاد در چین و دنیا ظرف نیمه دوم سال 2021 این بازار با صعود نرخ روبه‌رو نشد. همزمانی کاهش تولید با کاهش تقاضای داخلی چین برای شمش و محصولات فولادی به دلیل بحران مالی شرکت‌های سازنده ملک در این کشور باعث شد بازار فولاد با عدم‌تعادل روبه‌رو نشود و از این منظر جهشی در قیمت شمش و محصولات فولادی رخ ندهد. استمرار روند کاهش تولید فولاد از سوی چینی‌‌‌ها ظرف ماه نوامبر به‌رغم رفع محدودیت در بخش انرژی می‌تواند سیگنالی برای استمرار کاهش تولید فولاد در این منطقه باشد.
دوراهی رشد تولید یا کاهش آلاینده‌‌‌ها
سیاست دولت پکن در خصوص تحقق آسمان آبی، بهخصوص تا زمان برگزاری المپیک زمستانی پکن باعث می‌شود همچنان سیاست کاهش تولید فولاد در چین با قوت ادامه پیدا کند. مطابق آمار منتشرشده بر میزان تولید فولاد خام چین ظرف نیمه ابتدایی ماه دسامبر نسبت به نیمه ابتدایی ماه نوامبر افزوده شده است؛ با وجود این همچنان بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این افزایش تولید موقتی است و سیاست تحقق آسمان آبی برای دولت پکن نسبت به افزایش تولید فولاد ارجحیت دارد، بنابراین ظرف هفته‌‌‌های آینده مجددا از تولید فولاد در چین کاسته خواهد شد. این موضوع سیگنالی منفی برای بازار سنگ‌‌‌آهن به‌‌‌عنوان ماده اولیه اصلی تولید فولاد خواهد بود و از رونق قیمتی در معاملات این بخش خواهد کاست.
