عدم‌حمایت از رشد بهای پایه محصولات پلیمری و شیمیایی
سکانداری نیما در بازار محصولات پتروشیمیایی
معادله کشف نرخ محصولات پتروشیمیایی در حال حاضر، تحت‌تاثیر دو سیگنال متناقض از سوی اهرم‌‌‌های اثرگذار این بازار، یعنی میانگین هفتگی بهای نیمایی ارز و قیمت‌های جهانی قرار دارد که سبب شده است اثر افزایشی قیمت مبنای دلار (نیمایی) با تمایل به افت نرخ جهانی این گروه از محصولات در برابر یکدیگر قرار گیرد و از رشد قابل‌توجه قیمت‌های پایه محصولات پلیمری و شیمیایی در هفته جاری جلوگیری کند. بنابراین به‌رغم آنکه بخش زیادی از مواد اولیه پتروشیمیایی در قیمت‌های اعلامی روز گذشته سبزپوش شدند، هنوز هم صعود قیمت‌های پایه این محصولات چندان برجسته ارزیابی نمی‌شود؛ چرا که قیمت‌های جهانی با اثر کاهشی محسوس خود، توانستند میزان رشد قیمت‌های پایه را محدود کنند.
دیگر اهرم تعیین‌کننده در معادله کشف نرخ پایه، یعنی میانگین هفتگی بهای نیمایی ارز با رشد 6/ 1درصدی به میزان 24هزار و 327تومان در نظر گرفته شد که زمینه سبزپوشی تعداد زیادی از گریدهای پلیمری و شیمیایی را رقم زد. پلی‌استایرن انبساطی (گرید200) با 16/ 4درصد رشد قیمت پایه در هفته جاری عرضه خواهد شد و تنها پلیمری است که رشد بهای جهانی را در کنار افزایش قیمت مبنای دلار تجربه کرده است؛ از این رو صدرنشین بیشترین افزایش قیمت پایه در هفته جاری به شمار می‌رود. پلی‌پروپیلن‌‌‌های شیمیایی و نساجی و تمامی گریدهای پلی‌وینیل کلرایدها (PVC) با کاهش قیمت در بازارهای جهانی معامله شدند که این میزان کاهش، بیشتر از رشد قیمت مبنای دلار ارزیابی شد. از این رو، قیمت پایه این سه محصول پلیمری جذاب در بورس‌کالا تنزل یافته است.
در بین محصولات شیمیایی نیز بنزن با 92/ 4درصد افزایش بها بیشترین رشد قیمت پایه را از آن خود کرد. در مقابل آن سود کاستیک قرار داشت که بیش از 9درصد کاهش نرخ پایه را نسبت به هفته قبل تجربه کرد.
جهت‌گیری کاهشی نرخ محصولات پتروشیمیایی در بازارهای جهانی
شواهد امر نشان می‌دهد که حجم تقاضای محصولات پتروشیمیایی با محوریت پلیمرها در جهان اندکی کاهش یافته است که با توجه به نزدیکی به روزهای پایانی سال میلادی منطقی به نظر میرسد.
این در حالی است که جو غالب در بازارهای جهانی محصولات پتروشیمی از عدم‌رشد قیمت‌ها و میل به کاهش نرخ حکایت دارد و به معنی عقبگرد بنیادین و تغییر فاز واقعی بازارهاست. به عبارت دقیق‌‌‌تر، شیوع سویه جدید ویروس کرونا موسوم به «اومیکرون»، موجب شده است تا در بسیاری از کشورها محدودیت‌های اجتماعی افزایش یابد که به معنی کاهش واقعی تقاضاست. این نکته از آن جهت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که به‌نسبت بهای محصولات پتروشیمی با محوریت پلیمرها در جهان بالاست و دلیل ثبت قیمت‌های بالای فعلی، برتری تقاضا در برابر عرضه است.
حال در شرایطی که قیمت نفتا به ثبات نسبی رسیده است و حتی تکانه‌‌‌هایی از افت نرخ را نشان می‌دهد و همچنین بهای پلیمرها کاهشی شده است، می‌توان گفت افت تقاضا جدی‌‌‌تر از چیزی است که نشان می‌دهد و اگر فاصله‌گذاری‌‌‌ها در اقصی‌نقاط جهان جدی‌‌‌تر شود، باید احتمال کاهش نرخ را در نظر گرفت.
از سوی دیگر، نگرانی‌ها از بازار املاک با محوریت چین، سیگنال دیگری از محدودیت تقاضاست که باز هم برای بازار مهم تلقی می‌شود.
مجموع این موارد به این معنی است که ریسک‌‌‌های نهفته بسیاری در بازارهای پتروشیمی نهفته است که به‌زودی اثرات آن را مشاهده خواهیم کرد؛ آن هم در شرایطی که محدودیت‌های حمل‌ونقل دریایی تعدیل شده و می‌تواند محرکی برای تسریع دادوستد پلیمرها و کاهش فاصله قیمتی در اقصی‌نقاط جهان باشد که به معنی افت نرخ در برخی از مناطق است.
آیا بهای نفت در کانال 70دلاری تثبیت شده است؟
بهای هر بشکه نفت‌خام نوسان به‌نسبت محدودی را تجربه کرده؛ تا جایی که مدتی است در کانال 70دلاری افت و خیزهای اندکی را به ثبت می‌رساند. البته نزدیک شدن به سال نو میلادی نیز می‌تواند بر حجم تقاضای نفت پالایشگاه‌‌‌ها اثر کاهشی داشته باشد که با توجه به افزایش نگرانی درباره ابتلا به سویه جدید کرونا در اقصی‌نقاط دنیا فشار بر تقاضا دوچندان شده است.
در مجموع، هنوز هم افت جدی اخیر بهای نفت خام جبران نشده است و برآیند تکانههای قیمتی نفت از کاهش 24/ 10درصدی قیمت هر بشکه نفت خام طی ماه گذشته حکایت دارد. البته به نظر میرسد، بهای نفت این روزها در کانال 70دلاری به ثبات رسیده است که در صورت بهبود نگرانی‌های ناشی از پاندمی کرونا انتظار تغییر فاز در این بازار محتمل ارزیابی می‌شود. اما تجربه ثابت کرده است که عدم‌قطعیت‌های مربوط به کشف سویه‌های جدید این ویروس ناشناخته می‌تواند به‌سرعت بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد. بنابراین هنوز هم با اطمینان نمی‌توان از بازگشت نفت به قیمت‌های افزایشی اخیر صحبت کرد.
معاملات آتی نفت خام برنت، روز جمعه با افت نزدیک به 3 درصد به بهای 72دلار و 92 سنت رسید؛ زیرا معامله‌‌‌گران، چشم‌‌‌انداز تقاضا را در بحبوحه افزایش موارد ابتلا به کووید-19 در سطح جهان کاهشی ارزیابی کردند. این در حالی است که انتظار برای نرخ‌های بهره بالاتر نیز بر این پیشبینیها تاثیر مضاعف گذاشت. موارد ابتلای روزانه به سویه جدید ویروس کرونا در بریتانیا به میزان قابل‌توجهی صعودی شد و در سراسر آسیا نیز به افزایش خود ادامه داد. همچنین میزان بستری شدن در بیمارستان‌‌‌های ایالات‌متحده افزایش یافته است. آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داد، افزایش موارد ابتلا به کووید زمانی باعث کاهش تقاضای جهانی نفت می‌شود که عرضه، به‌ویژه در ایالات‌متحده، افزایش یابد.
در تازه‌ترین اخبار منتشرشده، فدرال‌رزرو در سال آینده سه افزایش نرخ بهره را اعلام کرده است و بانک انگلستان (BoE) نیز با افزایش نرخ بهره برای اولین‌بار از زمان شروع همه‌گیری، بازارها را شگفت‌زده کرد. در همین حال، پس از آنکه داده‌‌‌های رسمی موسسه اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد ذخایر نفت‌خام ایالات متحده 6/ 4میلیون بشکه در هفته گذشته کاهش یافته است، دورنمای تقاضا برای نفت‌خام قدرتمندتر از پیشبینیها به نظر میرسد؛ زیرا بسیار بیشتر از انتظارات بازار (کاهش 1/ 2میلیون بشکه‌‌‌ای) رقم خورد.
نفتا یکی از محصولات مشتق‌شده از نفت، روند نوسان قیمتی مشابهی با نفت‌خام دارد. از این رو، در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته یعنی 17دسامبر، با افت 4دلاری به بهای 688دلار به ازای هر تن رسید. از آنجا که نفتا اصلی‌‌‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی است، نوسان بهای آن می‌تواند قیمت تمام‌شده محصولات پتروشیمیایی را در بازار جهانی تحت‌تاثیر قرار دهد. اگرچه این تاثیر با وقفه صورت می‌گیرد؛ اما بررسی تکانههای قیمتی آن می‌تواند مسیر نوسان قیمت‌های جهانی را تا حدودی مشخص کند. همچنین این خوراک ارزشمند طی ماه گذشته به میزان 32/ 7درصد افت بها را تجربه کرد که به دنبال آن شاهد جهت‌گیری بیشتر قیمت‌های جهانی محصولات پلیمری و شیمیایی به سمت کاهش بها هستیم.
