کاهش سنگین قیمت‌های پایه پتروشیمیایی‌ها، مهر تاییدی بر ذهنیت کاهشی اهالی بازار
آرایش نیروهای بازار پلیمرها با تاکتیک کاهشی
از آنجا که تکانه‌های بهای ارز در بازار آزاد با وقفه کوتاه‌مدت در سامانه نیما منعکس می‌شود، به رغم رشد بهای آزاد ارز در هفته گذشته، هنوز نرخ نیمایی آن تحت تاثیر جریان کاهشی نوسان می‌کند.
از این رو برای میانگین هفتگی بهای نیمایی دلار که در معادله تعیین نرخ پایه محصولات پلیمری و شیمیایی بورس کالا لحاظ می‌شود، قیمت مبنای دلار به میزان 20 هزار و 779 تومان ارزیابی شد که در مقایسه با هفته گذشته و قیمت‌های اعلامی 19 اردیبهشت، 51/ 5 درصد کاهش داشت.
ریزش سنگین بهای پایه پتروشیمیایی‌ها با سیگنال کاهشی مضاعف
در گروه پلیمرها این کاهش قیمت پایه برای 16 گروه از محصولات، بیش از افت قیمت مبنای دلار است. زیرا نرخ جهانی این مواد اولیه نیز کاهشی بوده است و هر دو محرک کشف نرخ برای هفته جاری همسو باهم، سبب پایین آمدن بهای آنها شده‌اند.
پلی پروپیلن نساجی و شیمیایی به ترتیب با افت 26/ 9 و 97/ 8 درصدی دو پلیمری بودند که بیشترین کاهش قیمت پایه را برای این هفته تجربه کردند. پلی وینیل کلرایدها(PVC) نیز با عدم تغییر قیمت‌های جهانی و کاهش 51/ 5 درصدی، برای این هفته در بورس کالا عرضه خواهند شد.
افت یک هزار و 211 تومانی میانگین هفتگی بهای دلار، تاثیر قدرتمند خود را بر گروه محصولات شیمیایی نیز برجا گذاشت. نوسان محدود قیمت‌های جهانی که در عموم گروه‌های کالایی شیمیایی میل به افت نرخ را نشان می‌دهد، در برخی از محصولات این گروه رشد محدود را به ثبت رساند. به طوری که رشد محدود قیمت‌های جهانی در بازار شیمیایی‌ها محسوس‌تر از پلیمرها بود.
بنابراین در چهار گروه کالایی شیمیایی نظیر بنزن، ایزوبوتانول، متانول و دی اتیل هگزانول، رشد قیمت پایه به ثبت رسید. اسید استیک با 4/ 9 درصد کاهش قیمت، بیشترین کاهش نرخ پایه را از آن خود کرد و برخلاف هفته گذشته که با نرخ پایه 23 هزار تومانی در بورس کالا عرضه شد، برای هفته جاری با قیمت پایه 20 هزار و 899 تومانی عرضه می‌شود.
دو سیگنال‌ساز اصلی بازار محصولات پتروشیمیایی
بازار محصولات پتروشیمیایی تحت تاثیر متغیرهای غیرقابل پیش‌بینی نرخ ارز و قیمت‌های جهانی قرار دارند که برای هر هفته معاملات این گروه از محصولات باید در انتظار تغییر رفتار این متغیرها باشیم تا بتوانیم جریان معاملاتی را رهگیری کنیم. این روزها که نوسان بهای ارز در بازار آزاد زمینه افت و خیزهای دادوستد محصولات پتروشیمیایی را رقم می‌زند، کوچک‌ترین تغییر قیمت در این بازار هم به شکل غیرمستقیم با انعکاس در میزان تقاضا و حجم معاملات و هم مستقیم از راه قیمت‌های پایه اعلامی برای معاملات بورس کالا، اثر سنگینی بر جریان کلی معاملات بر جای می‌گذارد.
قیمت محصولات پتروشیمیایی در بازار جهانی با در پیش گرفتن رفتار زیگزاگی میل به افت نرخ محدود را نشان می‌دهند. آن هم در شرایطی که بهای هر بشکه نفت خام برنت نتوانست کانال قیمتی بالای 70 دلار را حفظ کند و مجددا کاهش یافت. در آخرین معاملات هفته گذشته که چهاردهم مه به ثبت رسید، 68 دلار و 83 سنت قیمت هر بشکه نفت خام برنت بود که طی هفته گذشته با نوسان محدود 81/ 0 درصدی همراه شد.
قیمت نفتا به عنوان مهم‌ترین خوراک مایع شرکت‌های پتروشیمی به تبعیت از بهای نفت به میزانی محدود نوسان می‌کند و با وجود رشد مثبت 45/ 6 درصدی در معاملات ماه گذشته، در جریان معاملات هفته قبل، به میزان 08/ 0 درصد بهای آن کاهش داشت. در نهایت در روز 14 مه با قیمت 590 دلار و 22 سنت دادوستد آن به پایان رسید.
بی‌اثر شدن برنامه‌های تولید با تداوم نوسان ارزی
در شرایطی که با خریدهای حداقلی بازیگران این بازار، مواد اولیه در حد رفع نیاز و ادامه حیات واحدهای تولیدی در انبارها نگهداری می‌شوند و زنگ خطر بروز رکود در این بازار به صدا در آمده است، این شرایط به کابوسی دردناک بدل شده است که گویی بازگشت ثبات به این بازار امری دور از ذهن است و با هر تکانه ارزی پیش‌بینی‌های اهالی بازار نیازمند تغییر است. به عبارت دقیق‌تر امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای تولیدکنندگان وجود ندارد. چرا که این بهای ارز است که این روزها حجم معاملات را کنترل و میزان ورود و خروج تقاضا به این بازار و سایر بازارهای کالایی را مدیریت می‌کند. در صورت صحت این ادعا و ناتوانی تولیدکنندگان در پایبندی به ادامه برنامه بلندمدت تولید خود، بخش تولیدی کشور و به ویژه صنایع تکمیلی متحمل زیانی جبران‌ناپذیر خواهد شد. علاوه بر آن وقفه همگرایی بهای نیمایی و آزاد ارز، دیگر دلیلی است که دادوستد محصولات پتروشیمیایی را تحت تاثیر قرار داده است. هنگامی که بهای آزاد ارز، روند نزولی در پیش گرفته، نزدیک شدن نرخ ارز در سامانه نیما به قیمت‌های بازار آزاد کمی زمان می‌برد. از آنجا که نرخ ارز مورد استفاده در معادله کشف نرخ پایه، به شکل میانگین هفتگی بهای نیمایی ارز لحاظ و قیمت‌های پایه به صورت هفتگی اعلام می‌شود، با وجود افت و خیزهای قیمت‌های بازار آزاد، معاملات بورس کالا با همان قیمت پایه‌ای که روزهای یکشنبه اعلام می‌شود، ادامه می‌یابد. این در حالی است که اهالی بازار به خوبی با محرک‌های بازار خود آشنایی دارند و با رصد هفتگی آنها، استراتژی به تعویق انداختن خریدهای خود به هفته بعدی را در پیش می‌گیرند. این شرایط، در زمان افت قیمت‌ها حاکم می‌شود. همان‌طور که در هفته‌های قبلی چنین رویدادی محقق شد و برای چند هفته متوالی شاهد افت حجم معاملات پلیمرها بودیم. تا جایی که در معاملات هفته منتهی به 17 اردیبهشت رقم 39 هزار تنی به ثبت رسید و تقاضای خرید مواد اولیه پلیمری در سطوح حداقلی خود قرار گرفت. اما در زمان بروز شرایط تورمی که در نیمه ابتدایی سال گذشته رخ داد، استراتژی غالب اهالی بازار خرید حداکثری بود که به منظور پوشش ریسک ناشی از رشد قیمت‌ها در اولویت قرار گرفت. شاید همین قواعد کلی بازار که چندی است مورد استفاده نهاد متولی قرار گرفته است، نیازمند اصلاح باشد و بخش عمده برهم خوردن نظم بازار و تعدیل این‌گونه تاثیر پذیری از محرک‌های بیرونی لازمه برقراری آرامش در معاملات محصولات پتروشیمیایی تالار فیزیکی بورس کالا باشد.
رفتار هیجانی متقاضیان پلیمرها منجر به رشد حجم معاملات شد
هفته گذشته به میزان 91 هزار و 908 تن مواد اولیه پلیمری در بورس کالای ایران عرضه شد که در برابر این میزان عرضه تقاضایی به اندازه 69 هزار و 143 تن شکل گرفت. این میزان تقاضا نسبت به هفته ماقبل رشد 25 درصدی را تجربه کرده است. رشد بهای ارز در بازار آزاد طی هفته گذشته، مهم‌ترین دلیلی بود که با وجود روند کاهشی بهای نیمایی ارز، سبب افزایش خریدهای متقاضیان این بازار شد. زیرا ذهنیت کاهشی را که در بین اهالی بازار قوت گرفته بود تا حدی تضعیف کرد. اینکه نوسان بهای ارز تا چه زمانی افزایشی خواهد بود و در چه سطحی ثابت می‌شود، از جمله سوالاتی است که این روزها در بین بازیگران بازارهای کالایی برجسته شده است تا بتوانند بهترین زمان ممکن را برآورد کرده و اقدام به خرید کنند تا از این طریق ریسک ناشی از نوسان نرخ را به حداقل برسانند. به این ترتیب در معاملات هفته گذشته پلیمرها، رشد 34 درصدی حجم معاملات به ثبت رسید که به میزان 52 هزار و 462 تن مواد اولیه پلیمری دادوستد شدند. البته این میزان از حجم معاملات به رغم افزایشی شدن، تنها 57 درصد از حجم عرضه‌ها را شامل شدند که نسبت به متوسط سال گذشته رقم چندان مناسبی به شمار نمی‌رود.
تداوم کاهش در معاملات شیمیایی‌های بورس کالا
در بازار محصولات شیمیایی، حجم معاملات نسبت به هفته ماقبل کاهشی بود و با افت 13 درصدی به میزان 27 هزار و 229 تن به ثبت رسید. این در حالی بود که حجم عرضه‌ها رشد محدود 2 درصدی را تجربه کرده و 47 هزار و 140 تن از انواع محصولات شیمیایی طی هفته گذشته در بورس کالا عرضه شد. 29 هزار و 891 تن تقاضا در این بازار به ثبت رسید که افت 9 درصدی را نشان می‌دهد.
