پسته نیز با وجود آنکه هفته گذشته با مشکلات متعددی مواجه شد این روزها به آرامش قیمتی رسیده است. بخش عمده‌ای از انبارهای فعال پسته پر شده و نگرانی از نبود محصول در انبار مرتفع شده است. «دنیای‌اقتصاد» در گفت‌وگو با شایان کرمی کارشناس بازار مالی محصولات کشاورزی بورس‌کالا به بررسی دقیق‌تر موضوع پرداخت.

  آرامش زعفرانی

کرمی درخصوص محصول زعفران گفت: این محصول در هفته‌جاری با نوسان کم قیمتی همراه شد. این هفته شاهد بازگشایی انبارهای جدید زعفران در بورس‌کالا بودیم‌ از این‌رو روند پذیرش محصول زعفران به‌خوبی صورت می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد محصول زعفران نگین که طی این دوره پذیرش شده، کمی کیفیت بالاتری نسبت به سال گذشته دارد. انتقادی که در ادبیات اهالی بازار به مقررات بورس‌کالا در زمینه استاندارد محصولات پذیرش‌شده وارد شده مربوط به دامنه‌ای است که برای استاندارد محصول تعریف شده و این احتمال را مطرح می‌کند که مبتنی بر این دامنه کیفیت، محصول انبارهای مختلف با یکدیگر متفاوت است. بورس‌کالا برای رفع این مساله می‌تواند مطالعه بیشتری روی استاندارد تعریف‌شده انجام دهد یا محصول زعفران را دسته‌بندی کند. به‌عنوان مثال برای محصول‌های نگین زعفران استانداردهای سختگیرانه‌تری را لحاظ کند تا بتواند اعتماد صادرکنندگان این محصول را جلب کند. همچنین در کنار آن برای پذیرش زعفران رایج (‌معمولی‌تر‌) نگین؛ استانداردی متعادل‌تر نیز در نظر بگیرد‌ زیرا این روزها پذیرش محصول زعفران در انبارهای بورسی برای کشاورزان بسیار جذاب است‌ چرا‌که به‌طور نسبی با قیمت بالاتر می‌توانند محصول خود را به فروش برسانند و هم آنکه این امکان برای کشاورز فراهم است که بهای محصول خود را نقد دریافت کند، آن‌هم در شرایطی که در بازار آزاد نقدشوندگی به این میزان برای محصول کشاورز وجود ندارد. اما برای اینکه صادرکنندگان هم به بستر بورس‌کالا هدایت شوند، نیاز است که فرآیند معاملاتی تسهیل شود که بخشی از آن می‌تواند بحث استاندارد محصول نگین زعفران باشد که می‌تواند از طریق تقسیم‌بندی آن به درجات مختلف، صادرکنندگان را به‌عنوان بخش دیگری از متقاضیان این بازار مد‌نظر قرار دهد تا تجار زعفران بتوانند با آسودگی خاطر بیشتری به بازار وارد شوند. 

در مجموع هفته با‌ثباتی را برای محصول زعفران پشت‌سر گذاشتیم و روند ورود محصول به انبارهای بورس‌کالا بسیار خوب صورت می‌گیرد. به دلیل آنکه ابتدای فصل برداشت محصول جدید زعفران است، سرمایه‌گذاران به بازار آمده و اقدام به خرید می‌کنند تا محصول مورد‌نیاز خود را بتوانند تا پایان سال نگهداری کنند. اختلاف بهای گواهی‌سپرده و قراردادهای آتی برای سررسید دی و اسفندماه جذابیت آربیتراژی را برای سایر متقاضیان ایجاد کرده است و برخی به دلیل این موضوع وارد بازار شده‌اند. در نتیجه بازار در حال طی‌کردن مسیر باثباتی است. قیمت سررسیدهای آتی زعفران نگین به مراتب از قیمت‌های بازار فیزیکی و گواهی سپرده آن بالاتر ارزیابی می‌شود. آینده بازار است که تعیین می‌کند آیا قیمت‌ها در معاملات آتی امکان رشد دارند یا خیر‌ چرا‌که اگر نرخ‌ها افزایش نیابد قراردادهای آتی این فاصله نرخ را از دست خواهند داد و از جذابیت آن کاسته می‌شود. اما اگر قیمت زعفران در بازار رشد کند شاهد رشد قیمت سررسیدهای آتی خواهیم بود. 

  صندوق کالایی زعفران در راه است

این کارشناس بازار، به محدودیت‌های صادراتی و شرایط ناشی از همه‌گیری ویروس‌کرونا اشاره و اظهار کرد، محدودیت‌های فعلی می‌تواند در کشف نرخ این محصول بسیار تعیین‌کننده باشد. در کنار این امر در تازه‌ترین اخبار گشایش صندوق کالایی زعفران خبری بسیار خوشایند برای بازار است که می‌تواند از معاملات این بازار و قیمت زعفران بورس‌کالا حمایت کند. 

  تلاطم پسته آرام گرفت

کرمی به معاملات پسته بورس‌کالا نیز اشاره کرد و گفت: پسته فندقی که به‌عنوان یکی از استانداردهای بورس در نظر گرفته می‌شود، طبق گزارش‌های میدانی از بازار آزاد با قیمت 130 تا 150 هزار تومان مورد‌معامله قرار می‌گیرد. قیمت گواهی سپرده محصول پسته به دلیل نبود محصول در انبارها تا 192 هزار تومان افزایش یافت. اما پس از تدابیری که از سوی بورس کالا اندیشیده شد، شاهد روند ورود جنس به انبارها بودیم به‌طوری‌که ظرفیت یکی از انبارها کاملا پر شد و سایر انبارها در حال پر شدن است. از این‌رو قیمت محصول پسته به نوعی تعدیل شده است و در لحظه تنظیم این گزارش متوسط قیمت هر کیلو پسته‌فندقی که در سه انبار تحت کلید بورس‌کالا مورد معامله قرار می‌گیرد، بین 170 تا 172 هزار تومان است. قیمت سررسید آذرماه نیز از 188 هزار تومان به ازای هر کیلو به 174 هزار تومان افت داشته است. در حال‌حاضر قیمت سررسید آذرماه و بهمن‌ماه محصول پسته به‌هم نزدیک شده است. در حالی‌که در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» هم به آن اشاره شد فاصله قیمتی این دو سررسید به‌15 تا 17 هزار تومان نیز رسید. این فاصله قیمتی در بازارهای آتی کم‌سابقه است زیرا عرف بازار بر این است که سررسیدهای دورتر گران‌تر از سررسیدهای نزدیک‌تر است و سررسیدهای آتی در مجموع گران‌تر از سررسیدهای دارایی پایه است. درحالی که این حالت در سررسیدهای آذر و بهمن‌ماه برای محصول پسته بورسی برعکس شده بود. به‌نظر می‌رسید به دنبال سفته‌بازی‎های موجود در بازار چنین اتفاقی رخ داد و نه عرضه و تقاضای بازار. به هرحال در حال حاضر با ورود جنس به انبارها این گپ قیمتی پوشش داده شد و اختلاف نرخ تا حد زیادی رفع شد و همواره قیمت به میزان تعادلی خود نزدیک می‌شود. هرچند که برای بازار پسته انتظار داریم که ظرفیت و تعداد انبارها باز‌هم بیشتر شود‌ به‌طوری که کشاورزان بیشتری بتوانند مراجعه کنند.