رشد بهای ارز نیمایی، رشد قیمت‌های پایه و رشد تقاضا باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود
متغیرهای محرک قیمت در بازار پلیمرها
«شاخص قیمت پلیمرهای دنیای‌اقتصاد» موسوم به DEPPI در هفته گذشته با ۴۲/ ۲ درصد رشد به ۱۱ هزار و ۲۰۴ تومان رسید که بالاترین نرخ ثبت شده از هفته منتهی به ۱۷ خردادماه تاکنون است. رشد قیمت‌های پایه با اهرم افزایش نرخ نیمایی ارز را باید مهم‌ترین دلیل برای رشد این شاخص قیمتی به‌شمار آورد آن هم در شرایطی که رقابت برای خرید هم به رشد قیمت‌ها در بورس‌کالا منتهی شد. این روند کلی نشانه‌ای قطعی از روند افزایش نرخ پلیمرها در بورس و بازار است که برای روزهای پایانی سال درحال خودنمایی است. سه هفته اخیر بالاترین شتاب رشد قیمت‌ها را در سال‌جاری برای شاخص DEPPI شاهد هستیم که به معنی افزایش شتاب رشد قیمت‌ها و ترس از تداوم افزایش نرخ است. در هفته گذشته اما شاهد رشد نزدیک به ۲ درصدی بهای نیمایی ارز در قیمت‌های پایه در بورس‌کالا بودیم و این رقم در آخرین نرخ‌های پایه به ۱۲ هزار و ۳۹۰ تومان رشد کرده است. البته در لحظه تنظیم این گزارش قیمت نیمایی دلار به بیش از ۱۲ هزار و ۶۰۰ تومان افزایش داشته که خود یک سیگنال روانی و فنی برای بازار پلیمرها به‌شمار می‌رود یعنی تلاش برای خرید حداکثری در بورس و بازار از مسیر نوسان قیمت ارز و ترس از ادامه رشد قیمت‌ها منطقی به‌نظر می‌رسد. البته در بازار آزاد دلار بعد از رسیدن به قیمت ۱۴ هزار تومان با تعدیل و تثبیت جزئی قیمت‌ها روبه‌رو شده است و شاید شتاب رشد قیمت نیمایی ارز هم تعدیل شود.
البته نرخ‌های فعلی نیمایی هم‌اکنون نیز به اندازه کافی بالاست و می‌تواند برای اهالی بازار یک سیگنال مهم تلقی شود. قیمت نفت‌خام و نفتا به‌عنوان مهم‌ترین خوراک مایع در صنایع پتروشیمی در جهان در یک هفته اخیر افزایشی بود که باز هم برای بازار مهم ارزیابی می‌شود. در کنار این موارد شاهد آغاز موج دوم شیوع ویروس کرونا در چین هستیم که به پیچیدگی اوضاع دامن زده است. چیزی که از رفتار اهالی بازار استنباط می‌شود ترس از افزایش مجدد قیمت‌های پایه در بورس کالاست و دیگر رخدادهای جهانی و نرخ‌های منطقه‌ای حداقل برای خریداران اهمیت ندارد گویی اغلب فعالان بازار رشد قیمت‌ها را پذیرفته‌اند. رشد تقاضای سنتی در روزهای پایانی سال‌جاری هم به داده‌های موجود افزوده شده است که به معنی پتانسیل روانی برای رشد قیمت‌ها و حتی مهاجرت نقدینگی به سمت این بازار است. خرید در روزهای پایانی سال اغلب توجیه‌پذیر است تا واحدهای صنعتی برای تامین نیاز خود به مواد اولیه در تعطیلات با نگرانی کمتری همراه باشند. نکته دیگر در هفته جاری را می‌توان تلاش برای خرید حداکثری به‌شمار آورد یعنی ذات نوسان قیمت‌ها به اولویت دوم بدل شده و خرید و تامین مواد اولیه (با هر قیمتی) به اصل اساسی معامله‌گری بدل شده است. این ادعا البته در آمارهای استخراجی از معاملات بورس‌کالا نیز قابل درک است. رشد قیمت‌های اخیر در هفته جاری هم در این چارچوب صورت می‌پذیرد گویی تمایل به خرید حداکثری بدون توجه به سیگنال‌های پیش‌روی بازار و نوسان قیمت‌های احتمالی را شاهد هستیم. البته رشد قیمتی اخیر در بازار نفت‌خام جهانی چندان قابل اعتماد نیست ولی در هر حال یک هفته با متوسط رشد نرخ را تا لحظه تنظیم این گزارش با فرض اما و اگرهای آن شاهد هستیم.
رشد قیمت‌ها در بازار آزاد نیز در هفته گذشته شتاب بالایی داشت و حتی اواخر هفته هیجان خرید را به وضوح شاهد بودیم. این جریان کلی در وضعیتی که رقابت برای خرید در بورس‌کالا افزایش یافت و درصد رقابت باز هم به نسبت هفته قبل از آن تقویت شد چندان غیرمنتظره نیست آن‌هم در شرایطی که بروز چنین احتمالی را در روزهای گذشته مورد بحث قرار دادیم. رشد تقاضا در روزهای پایانی سال رخداد عجیبی نیست و همه ساله چنین اتفاقی در آمار معاملات و نوسان قیمت‌ها در بورس و بازار رخ داده است ولی این بار حجم عرضه‌ها تاکنون، رشد انتظاری تقاضا را هم‌پوشانی نکرده است یعنی با رشد تقاضا شاهد رشد عرضه‌ها نبودیم که این امر، محرک اصلی رشد قیمت‌ها شد.
کاهش حجم عرضه‌ها در هفته ملتهب بازار
به‌رغم صحبت‌های پیشین مبنی‌بر افزایش احتمالی تقاضای پلیمرها در بورس‌کالا، هفته گذشته شاهد افت ۹/ ۰ درصدی عرضه‌های مرسوم در بازار فیزیکی بودیم که این داده به تنهایی یک سیگنال اثرگذار و البته جدی برای بازار تلقی می‌شود. در هفته گذشته حجم عرضه‌های مرسوم بازار پلیمرهای بورس‌کالا به ۸۲ هزار و ۶۴۰ تن رسید که از هفته قبل از آن و رقم ۸۳ هزار و ۴۰۵ تن، ۷۶۴ تن کمتر است. در برابر این داده کاهشی، شاهد رشد ۷/ ۱۰ درصدی تقاضای ثبت شده در تالار بودیم که موجب شد حجم تقاضا به بیش از ۱۱۲ هزار و ۱۵۰ تن برسد که برای این بازار رقم چشمگیری است. باید به این نکته نیز اشاره کرد که سهمیه‌های خرید در هفته‌های اخیر در بورس‌کالا به نسبت محدود شده یعنی اگر این محدودیت‌ها وجود نداشت، حجم تقاضا با پتانسیل رشد بالاتری همراه می‌شد.
البته محدود شدن دست‌ساخته سهمیه‌های خرید در بورس‌کالا به معنی مدیریت بازار نیست زیرا واحدهایی که به هر دلیل از تقاضای بالاتری برخوردار هستند، مجبور خواهند بود مصرف خود را از بازار آزاد تامین کرده که به تزریق التهاب از بورس به بازار منتهی شده و فاصله قیمتی بین بورس و بازار را افزایش می‌دهد. این موارد در روزهای پایانی سال به‌منظور مدیریت بازار کاربرد ندارد آن‌هم در شرایطی که بارها از رشد تقاضای فصلی در روزهای پایانی سال سخن گفته بودیم.
در هر حال رشد تقاضا به افزایش حجم معاملات در بورس‌کالا منتهی شد و شاهد داد و ستد نزدیک به ۷۴ هزار و ۷۰۰ تن از انواع پلیمرها در بورس‌کالا بودیم. در هفته گذشته تقابل عرضه و تقاضا موجب شد بیش از ۹۰ درصد عرضه‌ها مورد دادوستد قرار بگیرد. نقد به حجم عرضه‌ها و نیاز به افزایش عرضه آن هم با محوریت گریدهای جذابی همچون PVC و پلی‌پروپیلن‌های نساجی و شیمیایی را باید یک مطالبه جدی قلمداد کرد تا شاید بازار با تغذیه کافی از مواد اولیه از این فاز التهاب فاصله بگیرد. درخصوص حجم عرضه‌ها می‌توان به این نکته اشاره کرد که میزان عرضه در هفته منتهی به ۱۸ دی‌ماه سال‌جاری در رقمی نزدیک به ۹۶ هزار تن قرار داشت که این رقم در هفته گذشته به کمتر از ۸۳ هزار تن رسیده است که چندان قابل درک نیست. البته از هم‌اکنون این انتظار وجود دارد که حجم عرضه در بورس‌کالا افزایش یافته و خریداران با آرامش بیشتری اقدام به خرید کنند. از سوی دیگر عرضه‌های سلف در بورس‌کالا برای تحویل در روزهای ابتدایی سال آینده نیز بخشی از التهاب را کاهش خواهد داد و شرکت‌های پتروشیمی نیز زمان کافی را برای افزایش حجم تولید و تحویل محصولات خود در اختیار خواهند داشت آن هم در شرایطی که اما و اگرهای تولید در صنایع بالادستی احتمالا متعادل شده است. در هر حال روزهای پیچیده‌ای فرارسیده ولی آغاز دشواری‌های بازار در هفته‌های اخیر بوده است که اهرم رشد قیمت‌های پایه نیز به سیگنال‌های اثرگذار بر بازارها افزود. حتی هم‌اکنون هم برای مدیریت بازار شاید دیر شده باشد ولی تغذیه کافی بازار خود سیگنال قدرتمندی برای حمایت از
ساز و‌کارهای معاملاتی بوده و البته نوسان قیمت آزاد ارز نیز می‌تواند محرک یا سرعت‌گیر جدیدی در برابر جو روانی خرید در روزهای آینده به‌شمار رود. در شرایطی که نوسان نرخ در بازارهای کالایی مختلف از جمله بازار پلیمرها افزایشی است و جو روانی حاکم بر بازار هم از رشد قیمت‌ها حمایت می‌کند تنها باید نشست و به نظاره بازار پرداخت. ذهنیت اهالی بازار از امکان عدم تغذیه کافی در بازار خود به اندازه یک سیگنال اثرگذار و قدرتمند ایفای نقش می‌کند بنابراین توجه به جو روانی در بازارهای مختلف هم باید در دستور کار قرار گیرد. نشان‌دادن عزم جدی تصمیم‌سازان در این حوزه معاملاتی نیز برای بازار پلیمرها و نوسان قیمت‌ها مفید خواهد بود.
