از طرفی بر‌اساس آمارهای موسسه آهن و فولاد آمریکا میزان واردات در سال جاری تا ماه سپتامبر در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۲۰ درصد در مجموع کاهش یافته و سهم این بازار از کل واردات دنیا به ۲۴ درصد رسیده درحالی‌که این رقم در گذشته در محدوده ۳۰ درصد بوده است. موسسه مذکور قیمت‌ها را برای فولاد در بازار آمریکا بالا ارزیابی کرده و معتقد است سیاست تعرفه روی واردات فولاد مشکلات زیادی را برای مصرف‌کنندگان این محصول در این بازار ایجاد کرده است. این در شرایطی است که آمریکا بخش دوم سیاست‌های خود را که باز هم بر تولیدکنندگان داخلی این کشور به مرور فشار وارد خواهد کرد در یک کشور استراتژیک در خاورمیانه دنبال می‌کند؛ ایران. ترامپ با تحریم ایران در تلاش است تا صادرات بخش‌های مهمی از نفت گرفته تا فولاد و آهن را محدود سازد که هر دو بخش مذکور تحلیل‌های خاص خود را در بر دارد. کارشناسان بین‌المللی در تحلیل تحریم نفت ایران معتقدند این سیاست هرچند هنوز قیمت‌های نفت را در بازار با افزایش روبه‌رو نکرده، ولی پتانسیل زیادی دارد تا قیمت انرژی و سوخت را با جهش روبه‌رو کند. به عقیده آنها بازار در شرایط فعلی در حال تجزیه و تحلیل شرایط پس از تحریم ایران است و طبیعی است که معافیت ۸ کشور مهم واردکننده نفت ایران می‌تواند یکی از سرعت گیرهای مهم برای کند شدن جهش‌های احتمالی در بازار باشد.

با این حال پتانسیل‌های پنهان برای رشد قیمت با قدرت در بازار دیده می‌شود. حال با این سناریو که جهت فعلی قیمت نفت معکوس شود بهای انرژی برای تولیدکنندگان صنایع انرژی‌بر از جمله صنعت فولاد در دنیا به‌خصوص صنعت شکننده آمریکا خواهد بود. در این بین اما برنامه تولید ۵۵ میلیون تنی فولاد تا افق ۲۰۲۵ اگرچه بدون حضور جدی شرکت‌های معتبری همچون SMS، دانیلی، سارائه، اتوتک و... پیش می‌رود اما همچنان امیدواری‌ها به اینکه ایران بتواند به این میزان ظرفیت تولید دست یابد همچنان بالا است. در این رابطه کارشناسان معتقدند ایران البته ممکن است با تحریم‌های جدید با مشکلاتی به خصوص در حوزه‌های فروش و مالی مواجه شود، زیرا باید فروش از طریق بانک‌هایی باشد که با آمریکا ارتباطی ندارند و این موضوع کار را برای صادرکنندگان سخت می‌کند.

با این حال یکی از گزینه‌هایی که قطعا ایران برای ادامه تولید و دستیابی به اهداف خود در صنعت فولاد به آن متوسل خواهد شد چین و استفاده از تکنولوژی‌ها و فرصت‌های مالی این کشور است. به هر حال ایران در سال‌های اخیر تبدیل به یک صادرکننده مهم فولاد شده است، زیرا در بازار داخلی رکود در بخش‌های مختلفی حاکم بوده است.  یکی از مسائلی که نباید از نظر دور داشت این است که ایران به آمریکا فولاد صادر نمی‌کند اما انتظار می‌رود صادرات خود را به کشورهای اروپایی به زودی رشد دهد و این در کنار شرکای قدیمی فولاد ایران فرصت‌های مهمی را ایجاد می‌کند که به مذاق آمریکا خوشایند نیست. در این بین کارشناسان معتقدند آمریکا در شرایط ویژه‌ای از منظر تولید فولاد قرار گرفته که هزینه‌های تمام شده تولید فولاد در آن با افزایش روبه‌رو است و این مسأله باعث می‌شود فرصت‌های صادراتی آن در آسیا و اروپا با محدودیت‌هایی روبه‌رو شود.  این مساله می‌تواند بازارهای مذکور را به سمت خرید فولاد سایر کشورها از جمله ایران که با ظرفیت‌های خوبی در تولید روبه‌رو است متمایل سازد؛ زیرا قیمت تمام شده فولاد و بهای فروش این محصول در اروپا همواره مورد استقبال مصرف‌کنندگان بوده هرچند باعث نگرانی تولیدکنندگان این بخش شده است. به‌عنوان مثال صادرات به اسپانیا یا ایتالیا یا کشورهای آسیایی از جمله تایلند، اندونزی و کشورهای خاورمیانه افزایش خواهد یافت.

نکته مهم دیگر افت شدید ارزش پول ملی در سال جاری است که صادرات محصولات فولادی را بسیار رقابت پذیر می‌کند؛ درنتیجه همه شرایط برای بهبود جایگاه فولاد ایران فراهم است و نگرانی‌هایی که برخی در زمینه تحریم‌ها مطرح می‌کنند موضوعات چندان بااهمیتی نیستند، زیرا فولاد ایران جز دو سال بعد از برجام که عملا در آن دوره نیز اتفاق خاصی در این صنعت رخ نداد همواره در تحریم بوده و بازگشت تحریم‌ها آن هم به‌صورت یک‌جانبه قادر نیست کل صنعت را فلج کند! گزارش‌های جهانی همچنین نشان می‌دهند با آنکه در سال‌های اخیر تنها کشوری که حاضر به سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد ایران شده چین بوده است اما عملا این صنعت توانسته بخش مهمی از اهداف خود را برای رسیدن به افق ۱۴۰۴ محقق سازد به‌طوری‌که ایران در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ توانسته به‌طور متوسط بیش از ۹ درصد تولید فولاد خود را افزایش دهد و این در حالی است که در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۰ درصد رشد را در کارنامه خود ثبت کرده و تقریبا تنها کشوری است که این میزان رشد را ثبت کرده است؛ همه این آمار و ارقام نشان می‌دهند ضریب نفوذ تحریم‌های جدید در صنعت فولاد ایران بسیار پایین است.

در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهند احتمالا در سال جدید میزان مصرف فولاد در اروپا با حدود ۲ درصد رشد روبه‌رو خواهد شد که در این صورت فرصت‌های مناسب تری حتی برای ایران ایجاد خواهد شد؛ باید این نکته را نیز افزود که اروپا برای دور زدن تحریم‌ها اقداماتی را در ماه‌های اخیر به‌کار بسته است که به عقیده بسیاری از صاحبنظران می‌تواند برای صادرکنندگان حوزه فولاد کارآیی بالایی داشته باشد و فرآیند صادرات را از هرگونه اختلال احتمالی دور نگه دارد.

15 (1)