با کاهش نوسانات در بازار ارز و سکه، فیوچرز با چه نوساناتی روبه‌رو‌ شد؟

هواشناسی بازار آتی در دوره جدید

محمدحسین بابالو بازار آتی در روزهای گذشته شرایط متناقضی را از خود نشان داد؛ اگرچه این وضعیت در ابتدا با سقوط آزاد نرخ روبه‌رو شد ولی پس از آن موفقیت‌های محدودی را نیز به‌دست‌ آورد. این در حالی بود که قیمت‌ها به‌صورت کلی در هفته‌های قبل در بورس کالا بسیار افزایش یافت و این عقب‌نشینی نرخ به معنی خنثی شدن رشد پیشین قیمت‌ها بود تا جایی که می‌توان گفت بازار تا ورود به یک فاز آرام و با‌ثبات فاصله چندانی نداشته است. این گمانه‌زنی را باید در وضعیتی مطرح کرد که هنوز داده‌های مبهم و متناقض بسیاری در بازار ایفای نقش کرده اگرچه حجم اصلی التهاب در روزهای گذشته با فراز و فرود قیمت‌ها خنثی شده است. ۱۹ فروردین‌ زمان اوج قیمت‌ها برای تمامی سررسیدها بود تا جایی که برای سررسید دی‌ماه قیمت ۲ میلیون و ۸۶ هزار تومان به‌عنوان یکی از بالاترین نرخ‌ها ثبت شد؛ ولی از آن زمان یک روند کاهشی جدید آغاز شد؛ اگرچه روزهای اخیر جرقه‌هایی از رشد قیمت‌ها دیده می‌شود گویی بازار به سمت افزایش قیمت‌ها متمایل شده است. این نوسان قیمت‌ها در سررسیدهای مختلف از اوج قیمتی تا کف نرخ روزهای اخیر از کاهش نرخ بین ۶ تا ۴/ ۸ درصد حکایت دارد؛ اگرچه هم‌اکنون شرایط بهتری در این بازار پدید آمده و جرقه‌های رشد نرخ بیشتری ثبت شده است.

از سوی دیگر در بازار نقدی در روز گذشته شاهد رشد جدی قیمت‌ها بودیم که محرک اصلی بهای سکه آتی بود که نشان می‌دهد بالاخره بازار شرایط کلی را پذیرفته است ولی همین سیگنال هم ابهاماتی همچون عرضه سکه نقدی یا پیش‌فروش را در ذات خود نهفته دارد که از اهمیت همین داده مشخص نیز می‌کاهد. اگرچه بازار آتی مدت‌هاست با ابهامات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند ولی این حد از داده‌های ضد و نقیض در بازار شاید کم‌سابقه باشد؛ اگرچه تکانه رشد قیمت‌ها در روز گذشته را هم باید به‌عنوان یک داده ثابت مورد توجه قرار داد. شاید مهم‌ترین سوال در این برهه زمانی آن باشد که آیا بازار آتی وارد یک فاز رشد قیمتی شده یا نه؟ با توجه به جرقه رشد قیمت سکه در بازار آتی و برخی ابهامات درخصوص شرایط، حجم و وضعیت پیش‌فروش و عرضه سکه در بازار نقدی باز هم باید گفت که با تداوم داده‌های مبهمی روبه‌رو هستیم که دورنمای پیچیده‌ای را در بازار ایجاد خواهد کرد. البته همین اما و اگرها به یکی از فاکتورهای مهم برای جذابیت معاملات در بازار آتی بدل شده است که جالب به نظر می‌رسد.

در هفته گذشته یعنی ۱۸ تا ۲۴ فروردین‌ماه حجم معاملات آتی رکورد ماه‌های اخیر را شکست و با ۵/ ۹۶ درصد رشد به ۲۶۲ هزار و ۵۹۹ قرارداد رسید که در نوع خود کم‌سابقه است. این در حالی بود که روز دوشنبه هفته قبل و متاثر از نوسان قیمت‌ها در بازار ارز، بازار آتی بسته بود؛ یعنی این حجم از معاملات در شرایطی به ثبت رسید که یک روز تعطیل هم در کارنامه بازار به چشم می‌خورد. همین رکوردشکنی حکایت از آن دارد که ابهامات قیمتی و به‌خصوص نوسان نرخ در هفته گذشته برای بسیاری از اهالی بازار نه تنها جذاب بلکه به‌عنوان فرصتی برای درآمدزایی محسوب شده که پس از رشد حجم معاملات، به تغییر فاز این بازار هم منجر شده است. از سوی دیگر رشد حجم معاملات در هفته گذشته در شرایطی ثبت شد که بازار در نیمه اول هفته قبل با رشد نرخ و سپس با سقوط آزاد قیمت‌ها روبه‌رو بود. بنابراین نمی‌توان گفت که میل به خرید، دلیل این حجم از معامله بوده است. از سوی دیگر ثبت صف خرید و سپس صف فروش هرچند به‌صورت مقطعی نشان می‌دهد که چقدر زود ذهنیت اهالی بازار تغییر کرده اگرچه ذات اعلام نرخ ۴۲۰۰ تومانی دلار هم خود به معنی زلزله‌ای در بازار آتی بود. از سوی دیگر در طول هفته گذشته ۱۱ هزار و ۵۰ نفر  خریدار ایفای نقش کردند، ولی در فاز فروش این رقم ۱۰ هزار و ۶۵۵ نفر  قرارداد بود که نشان می‌دهد بازار در هفته گذشته با فشار فروش روبه‌رو بوده است. این سیگنال هم نشان می‌دهد که به رغم موفقیت‌های ابتدای هفته در بازار آتی، باز هم بازار در فاز دوم به شدت به سمت فروش متمایل شده است که از نوسان قیمت‌ها نیز چنین ادعایی برداشت می‌شود.  نکته مهم درخصوص معاملات هفته گذشته، سود و زیان‌های جدی بسیاری از فعالان بازار است؛ یعنی این التهاب قیمتی و نوسان دلاری نرخ در بازار نقدی و آتی سکه، بسیاری را منتفع و بسیاری دیگر و شاید بیشتر را متضرر ساخت اگرچه حد ضرر را باید جدی ارزیابی کرد. این قبیل نوسان قیمت‌ها اولین باری نیست که در بازار ثبت شده ولی این بار هم شدیدتر از قبل بوده و هم شرایط آن با گذشته متفاوت بوده است تا جایی که شاید بتوان گفت در تاریخ بازار آتی کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه بوده؛ یعنی برخی از زیان‌های معاملاتی چندان هم مورد سرزنش‌ نخواهد بود. اینکه برخی از افراد در اوج قیمت‌های هفته گذشته دارایی‌های خود را به‌صورت نقد درآورده و از بازار خارج شده‌اند یک واقعیت مهم است اگرچه ادامه فعالیت بازار با زیان بسیاری دیگر همراه شده است. در ابتدا باید این مطلب را برای چندمین بار بازگو کرد که در وضعیت التهاب و هر بحرانی در بازار که جو روانی جای تحلیل و آینده‌نگری و دوراندیشی را می‌گیرد بهتر است از چند الگوی مختلف تبعیت کرد، اول آنکه تا حد امکان چهره بازار را رصد کرد و از ریز معاملات در تمامی ساعات و دقیقه‌ها مطلع بود. سپس رخدادهای تاثیرگذار بر جو روانی بازار را بیش از سایر داده‌ها مورد توجه قرار داد زیرا همان‌ها هستند که نبض بازار را تعیین می‌کنند.

در فاز بعدی لازم است بر جریان بازار سوار شد و تا زمانی که تغییری جدی در برابر اوضاع بازار رخ نداده از مسیر منحرف نشد و در فاز بعدی تنها به داده‌هایی استناد کرد که در دسترس همه افراد بوده نه مواردی که تنها در برخی رسانه‌ها و حتی گروه‌های محدود مورد توجه قرار می‌گیرد زیرا آنها هستند که جو غالب در بازار را تعیین می‌کنند. پس از این موارد هر گونه تغییری که می‌تواند جریان کلی در بازار را تغییر دهد یا ابهامی جدید را برای دورنمای قیمت‌ها ایجاد کند یا پتانسیل تغییر فاز در بازار را داشته باشد باید به‌عنوان یک تهدید جدی مورد توجه قرار داد. به‌عنوان مثال بسته شدن بازار در یک روز خاص، خود یک تهدید جدی در برابر قیمت‌هاست اگرچه شجاعت پذیرش خروج از بازار در این وضعیت نیز شاید خود یک هنر معامله‌گری باشد که هر فردی از آن برخوردار نیست. البته باید به صراحت عنوان کرد که استفاده حداکثری از تمامی نوسان قیمت‌ها در یک بازار تقریبا غیرممکن است و هر میزان از کسب سود خود یک موفقیت مهم محسوب خواهد شد. حال با توجه به موارد فوق شاید بتوان رخدادهای قیمتی در هفته گذشته را بهتر از قبل مورد ارزیابی قرار داد اگرچه صحبت کردن از گذشته قیمت‌ها چندان هم کار ساده‌ای نیست و هنرنمایی تحلیلگر در ترسیم شرایط آینده نرخ خواهد بود. در هر حال باز هم باید به این مطلب اشاره کرد که استفاده از تحلیل در شرایطی است که بازار با تحلیل و واقعیت‌های اقتصادی روبه‌رو بوده و در شرایط بحران‌ها یا التهاب قیمتی که تیغ تحلیل کُند می‌شود، بهتر است از سیگنال‌های روانی و تاثیرات رسانه‌ای بر بازارها استفاده کرد. شاید تشخیص این مطلب که در چه شرایطی از چه رویکردی برای تحلیل بازار استفاده کرد خود یک هنر و توانمندی مهم است اگرچه گویا فاز روانی متخصص جنگ روانی در بازارها را می‌طلبد که در مباحث مربوط به روانشناسی بازارها مورد توجه قرار می‌گیرد ولی شاید کافی نباشد.