بسترسازی برای خریداران خرد

مهدی شریفی نیک‌نفس در این باره می‌گوید: این شرکت همراستا با سیاست‌گذاری‌های بورس کالای ایران و در جهت تامین نیاز صنایع تکمیلی مبادرت به در اختیار گذاشتن کلیه امکانات لجستیکی این شرکت در تهران با هماهنگی شرکت بورس کالای ایران به‌عنوان سپرده کالایی کرده که اولین محموله آن هفته آینده به خریداران متقاضی از طریق بورس عرضه خواهد شد. به گفته وی این اقدام برای اولین بار در بورس کالا برای محصولات پتروشیمی انجام شده است که امید می‌رود با هماهنگی و همکاری بورس کالا و مجتمع‌های پتروشیمی ضمن همراهی با طرح مذکور شرایط لازم را برای هرچه مناسب‌تر شدن عرضه محصولات پتروشیمی و تامین نیاز صنایع کوچک فراهم کنند. نیک‌نفس افزود: همچنین این شرکت در راستای تعامل با دولت و کمک به صنایع پایین‌دستی تکمیلی درصدد اتخاذ راهکارهای مناسب از طریق بانک‌های کشور به منظور ارائه اعتبار لازم به خریداران معتبر برای امکان خرید اعتباری کالای مورد نیاز آنان از طریق بورس کالا است که در صورت نهایی شدن توافق‌ها و تحقق این مهم، اطلاع‌رسانی لازم به‌عمل خواهد آمد.

 ورود معامله‌گران خرد به منطقه امن معاملاتی

تا پیش از این خریداران خرد، واحدهای کوچک‌تر صنعتی و واحد‌های صنفی که تقاضای کمتری برای واحدهای تولیدی خود داشتند،‌ نمی‌توانستند نیاز خود را از محصولاتی که در بورس کالای ایران عرضه می‌شد،‌ تامین کنند. علت هم آن است که میزان عرضه‌ها درتالار نقره‌ای ارقام بالایی را به خود اختصاص می‌داد و آنها برای بنگاه خود نیاز به تناژهای اینچنینی نداشتند. در این میان اتحادیه‌ها نقش خرده‌فروشی را بر عهده گرفتند و قرار شد مواد اولیه از طریق این ارگان‌ها به دست تولید‌کنندگان خرد برسد؛ این در حالی است که بعضا شاهد این موضوع بودیم که اتحادیه این کار را به درستی انجام نداده و مسائل و مشکلاتی در این مسیر وجود داشت. به این ترتیب بسیاری از تولیدکنندگان خرد اظهار می‌کردند کالا به دستشان نرسیده و معلوم می‌شد برخی از اتحادیه‌ها محصول را به تولید‌کننده کلان می‌دهند یا در بازار آزاد می‌فروشند و در واقع محصول را به درستی اختصاص نداده‌اند.  در این میان برای خرده‌فروشی باید در بورس کالای ایران انبارهایی پذیرش شود و از محل این انبارها به خریداران خرد بار تحویل داده شود. در این راستا بورس کالای ایران با انبارهایی وارد مذاکره شده است که انبار شرکت بازرگانی پتروشیمی هم یکی از آنها است. به این ترتیب شرکت بازرگانی پتروشیمی با گذاشتن ضمانت‌نامه و وثیقه نزد بورس کالای ایران و بیمه کردن انبارهای خود شرایط تحویل کالا را دارا شده، حال زمان آن رسیده است که محموله‌ها از طریق شرکت به‌صورت عمده به فروش رود و شرکت‌های بازرگانی با خرید این محموله‌ها، ‌محصولات را وارد انبارهای شرکت بازرگانی پتروشیمی واقع در شادآباد کنند. این در شرایطی است که از زمان ورود محصول قبض انبار صادر می‌شود و به‌صورت گواهی سپرده در‌می‌آید و روی سایت، اوراق به‌صورت یک دارایی قابلیت معامله شدن را پیدا می‌کنند. نکته دیگر آن است که این معاملات اطلاعات عرضه ندارد و با مشخص بودن موجودی انبارها قابلیت معامله شدن پیدا می‌کنند. اولین معامله به‌صورت آزمایشی درخصوص محصول BL۳ ( پلی اتیلن سنگین) جم آغاز شده است و زمانی که بورس نماد آن را باز کند، می‌شود از محل انبار معاملات آن را انجام داد. قیمت محصولات در چنین معاملاتی قیمت حاشیه بازار است که قیمت انبارداری و نگهداری هم به آن اضافه می‌شود. دستورالعمل محاسبه هزینه انبار‌داری روی سایت بورس کالا قرار می‌گیرد که خریداران می‌توانند با مراجعه به آن هزینه انبارداری را محاسبه کنند.  این روند برای کالاهایی که در مقطعی از زمان تولید می‌شود بسیار موثر است. به این معنا که در برهه‌ای از زمان مجتمع‌های پتروشیمی محصولی را تولید و میزان بالایی را عرضه می‌کنند. در آن موقعیت این امکان وجود دارد که خریدار نقدینگی لازم را نداشته باشد یا در صورت داشتن نقدینگی انبار‌های لازم را در دسترس نداشته باشد، از این رو شرکت‌های بازرگانی و شرکت‌هایی که موافق استفاده از این روش هستند می‌توانند در آن مقطع زمانی وارد میدان شده و با انبار کردن محصول،‌ از طریق این روش کالا را به تولید‌کنندگان خرد اختصاص دهند.

 حذف دلالی از معاملات بازار

بورس کالای ایران در نظر دارد با آغاز سال ۹۷ به سمت معاملات پیوسته برود و به این طریق نقش دلالان و واسطه‌ها در این بازار‌ها کم‌رنگ و کم‌رنگ‌تر شود. علاوه بر این موضوع استفاده از این روش موجب می‌شود که هر روز کشف قیمت در تالار نقره‌ای انجام پذیرد. به این معنا که اگر تعداد کالاهای وارد‌شده به انبارها و همچنین گردش انبارها و محصولات خریداری شده از انبارها زیاد باشد، بورس کالا می‌تواند علاوه بر کشف قیمت در سه‌شنبه‌ها برای عمده‌فروشی، هر روزه برای معاملات خرده‌فروشی نیز قیمت داشته باشد که قیمت هر روزه می‌تواند موتور محرکی برای سایر بازارها باشد و موجب تقویت این بازارها هم بشود.

اگرچه در گذشته نیز تحویل به‌صورت خرده‌فروشی در تهران تجربه شده بود اما رویکرد جدید معاملاتی نشان‌دهنده عزم عرضه‌کننده بر استفاده از این شیوه داد و ستد است که پتانسیل موفقیت‌های بیشتری را در فاز خرده‌فروشی به همراه دارد. نکته دیگر آنکه گرید‌های عرضه‌شده در این شیوه اهمیت بسیار زیادی دارد؛ به خصوص در شرایطی که برخی گرید‌ها همچون سبک فیلم از تنوع و گستره خریداران بیشتری بر‌خوردار بوده تا جایی که می‌توان ادعا کرد بخش مهمی از داد‌و‌ستد‌های آن معاملات خرد را در بستر بازار تشکیل می‌دهد. در کنار این جرقه مهم معاملانی باز‌هم باید به ذات نیاز به صندوق‌های سپرده کالایی اشاره کرد،‌آن هم در شرایطی که ورود کالا به انبار و صدور گواهی سپرده کالایی (چیزی شبیه به قبض انبار) شاید تمامی زیر‌ساخت‌های مورد نیاز در ایجاد صندوق سپرده کالایی را در‌بر‌داشته باشد، زیرا انبار مورد نظر پذیرش شده، کالای موجود در دسترس است، شرایط مالکیت آن روشن شده و پتانسیل عرضه خرده‌فروشی نیز فراهم شده است. همین موارد نشان می‌دهد که تا‌کنون تلاش‌های بسیاری برای آغاز به کار این شیوه معاملاتی انجام پذیرفته بنابراین می‌توان به تداوم تلاش‌ها برای ایجاد صندوق سپرده کالایی امیدوار بود، زیرا مهم‌ترین‌ و فنی‌ترین اقدامات انجام پذیرفته و تنها آغاز به کار صندوق کالایی از بستر بورس کالا باقی مانده است. ذات ایجاد صندوق سپرده کالایی قطعا سوپاپ اطمینان مهمی در این بازار و بازارهای مشابه بوده است. با این رویکرد که آنالیز بازار به‌صورت مشهود بیش از داده‌های موجود حتی در فاز خرده‌فروشی در دسترس خواهد بود و عرضه‌کننده اصلی در این صندوق‌ها می‌تواند در زمان‌های مورد نیاز و حتی پیش از بروز شوک عرضه موجودی مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین کند.