به تحلیل کارشناسان معامله برق در بازار فیزیکی یعنی داد‌و‌ستد مستقیم بین نیروگاه تولیدکننده و مصرف‌کننده نهایی با فرض رقابت قیمتی بین خریدار و فروشنده؛ یکی از مزیت‌های مهم بازار برق در بورس انرژی است که البته قیمت‌های کشف شده موجود خود نشان‌دهنده جذابیت‌های محسوس این شیوه معاملاتی بوده و هست. کارشناسان در این بین معتقدند با آنکه ظرفیت‌های بورس انرژی در حوزه برق بسیار بالا است، اما هنوز از این ظرفیت‌ها استفاده کافی به عمل نیامده است. به‌عنوان نمونه طبق اعلامیه‌ای که شرکت بورس انرژی ایران اخیرا ابلاغ کرده است منابع مالی جدید برای انجام معاملات و تامین وجه شرکت‌های توزیع نیروی برق از طریق بورس انرژی ایران در آبان جمعا به میزان ۴۰۰ میلیارد ریال به حساب آن شرکت‌ها در حال واریز است. این موارد در کنار مزیت‌هایی که بورس انرژی برای عرضه برق و فروش آن در اختیار دارد در کنار چالش‌هایی که در بخش‌های تولید و توزیع برق همواره وجود دارد، نشان می‌دهد که این بازار قادر است در آینده اقدامات متنوع‌تری را صورت دهد. این در حالی است که در حال حاضر مشکلات متعددی در برابر شرکت‌های برقی وجود دارد که باید از تمام راه‌حل‌ها برای رفع و رجوع آنها استفاده کرد.

در این رابطه، رئیس سندیکای صنعت برق ایران در گفت‌وگو با «ایرنا» در پاسخ به پرسشی در مورد چالش‌های پیش روی صنعت برق گفت: بخشی از چالش‌ها عمومی هستند و سایر صنایع نیز با آن مواجهند، اما صنعت برق به‌طور خاص با برخی چالش‌ها از جمله «اقتصاد برق»، «مطالبات سنگین» و «رکود در بازار» روبه‌رو‌ است.بخشی دلیل بروز رکود را در این صنعت اجرا نشدن پروژه‌های صنعت برق برشمرد و افزود: به‌طور متوسط ۷۰ درصد ظرفیت واحدهای تولیدی صنعت برق کشور به دلیل رکود بدون استفاده مانده است و تولیدکنندگان داخلی فقط با ۳۰ درصد ظرفیت ایجاد شده فعالیت می‌کنند.علی بخشی در مورد چالش‌های عمومی که صنعت برق نیز از آن متاثر است، گفت: نخستین مشکل نبود دیپلماسی صادرات محور در کشور است؛ با توجه به ظرفیت‌هایی که صنعت برق برای صادرات دارد، نبود این دیپلماسی ضربه‌ای جدی به صنعت برق وارد می‌کند.وی مساله بعدی را نوسان‌های ناگهانی نرخ ارز و مواد اولیه عنوان کرد و گفت: بخش‌خصوصی با افزایش نرخ ارز بر اساس تورم داخلی و جهانی مخالف نیست، اما این نکته اهمیت دارد که نرخ‌ها با روالی منطقی و قابل پیش بینی تغییر کند.

بخشی، تامین مواد اولیه را یکی از دیگر مشکلات این صنعت ذکر کرد و گفت: صنعت برق و بسیاری از صنایع دیگر، مصرف‌کنندگان عمده مواد اولیه تولیدی در صنایع مس، فولاد و آلومینیوم هستند؛ ارائه نشدن به موقع کالا، نرخ‌گذاری‌های غیرقابل پیش‌بینی و هماهنگ نبودن چرخه تامین مواد اولیه، صنایع تکمیلی را با چالش‌های زیادی مواجه می‌کند.وی تصریح کرد: شرکت‌های تولیدی در صنایع تکمیلی، بارها به واسطه تامین نشدن مواد اولیه نتوانسته‌اند به تعهدات خود در برابر کارفرمایان عمل کنند.رئیس سندیکای صنعت برق ایران، بالا بودن هزینه‌های تامین مالی را دیگر مشکل عمومی تولیدکنندگان عنوان کرد و گفت: نرخ سود تسهیلات بانک‌ها اصلا اقتصادی نیست و با این نرخ‌ها نمی‌توان کالای اقتصادی تولید کرد.بخشی، شکاف ایجاد شده بین بخش‌خصوصی و دولتی را از دیگر چالش‌های عمومی تولیدکنندگان برشمرد و گفت: تصمیم سازها به‌طور کامل از فعالان بخش خصوصی فاصله دارند که این فاصله، پیامدهایی دارد که گریبانگیر بخش‌خصوصی می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه این شکاف مسائل و چالش‌های تولید در کشور را حاد می‌کند، پیشنهاد داد که این شکاف بین بخش دولتی و خصوصی از بین برود تا با ارائه راهکارها و پیشنهادهای فعالان اقتصادی، بخشی از چالش‌های عمومی و اختصاصی فعالان صنعت برق برطرف شود.رئیس سندیکای صنعت برق ایران، «فاینانسِ به شرط ورود کالا و تجهیزات از کشور تامین‌کننده مالی» را از دیگر مشکلات تولیدکنندگان داخلی عنوان کرد و گفت: برای فرار از بحران اقتصادی در صنعت برق، سراغ تامین‌کنندگان سرمایه خارجی رفته‌ایم که اگر با دیپلماسی هوشمندانه‌ای همراه نباشد، می‌تواند صنعت برق کشور را به نابودی بکشاند و پای واردکنندگان کالاهای بی کیفیت را به کشور باز کند.وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی مخالف ورود سرمایه‌گذاری خارجی نیست، معتقد است سرمایه‌گذاری خارجی نباید به فلج شدن بخش خصوصی داخلی منجر شود. وی افزود: متاسفانه آن بخش از سرمایه‌گذاری خارجی صنعت برق که اجرایی شده، از جنس «فاینانسِ به شرط ورود کالا و تجهیزات کشور تامین‌کننده مالی» بوده است.

بخشی در مورد سهم کالاهای خارجی در این پروژه‌ها نیز گفت: سهم کالاهای خارجی در برخی پروژه‌ها ۳۰ درصد و در برخی پروژه‌ها نیز تا ۷۰ درصد اعلام شده است، اما معتقدیم که تامین ۱۰درصدی کالا و تجهیزات نیز اضافه است، زیرا نیازی به واردات کالا در صنعت برق نداریم.وی به تشریح الگوهای پیشنهادی بخش‌خصوصی برای «ورود سرمایه بدون آسیب به بخش خصوصی» پرداخت و افزود: روش نخست اینکه بخش خصوصی در کنار تامین‌کننده خارجی قرار گیرد؛ از آنجا که بخش خصوصی می‌داند چه کالاهایی را باید از خارج از کشور تامین کند و چه کالاهایی تولید داخل دارد، از ورود کالاهای مشابه تولید داخل جلوگیری می‌کند.

رئیس سندیکای صنعت برق ایران ادامه داد: به این ترتیب هم پای کالاهای خارجی به کشور باز نمی‌شود و هم فاینانس اتفاق می‌افتد.بخشی در این ارتباط افزود: به‌عنوان نمونه با واردات ترانسفورماتورهای آماده از کشورهای دیگر، در عمل به فلج شدن تولیدکننده‌ها و به نابودی آنها کمک می‌کنیم؛ اما وقتی بخش خصوصی در کنار سرمایه گذار خارجی قرار گیرد، به جای خرید ترانسفورماتور، قطعه‌هایی که اکنون وارد می‌کنیم (مانند هسته ترانسفورماتور) را از طرف خارجی خریداری می‌کنند.وی اضافه کرد: در این روش، در ازای فاینانس، کالایی را خریداری می‌کنیم که ورود آن نه تنها ضربه‌ای به صنعت نمی‌زند، بلکه کالای مورد نیاز نیز تامین می‌شود.رئیس سندیکای صنعت برق ایران، دومین الگوی پیشنهادی بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری خارجی را تاسیس شرکت مشترک (جوینت ونچر) با شرکت‌های داخلی و احداث خط تولید در داخل کشور به منظور تامین نیاز داخلی و صادرات به بازارهای منطقه بیان کرد.

اخبار مرتبط