عربستان چگونه توسعه پایدار را در اولویت‌‌‌های خود قرار می‌دهد؟
اقدام اقلیمی در عربستان سعودی
نمایی از پروژه نیروگاه مستقل فتوولتائیک خورشیدی شعیبه در منطقه مکه
تغییرات آب و هوایی این تمرکز را به سمت توسعه پایدار سوق می‌دهد. خاورمیانه با سرعت دو برابر میانگین جهانی در حال گرم شدن است و پیش‌بینی می‌شود دمای آن تا سال ۲۰۵۰ تا ۴درجه سانتی‌گراد افزایش یابد. این موضوع برای حال و آینده جامعه سعودی نگران‌‌‌کننده است، زیرا عربستان شاهد رشد بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای در تعداد مهاجران و گردشگران به همراه الگوهای ناپایدار مصرف آب و انرژی است و این کشور متعهد به هدف انتشار خالص صفر تا سال ۲۰۶۰ از طریق رویکرد اقتصاد چرخشی کربن است که بر کاهش، استفاده مجدد، بازیافت و حذف کربن تمرکز دارد. به عنوان بخشی از ابتکار سبز سعودی، عربستان سعودی قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ انتشار کربن را به میزان ۲۷۸ میلیون تن کاهش دهد و ۵۰درصد از انرژی خود را از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر تامین کند. علاوه بر این، فشار قوی برای مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌‌‌های پایداری زیست محیطی، به‌‌‌ویژه در انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، مدیریت زباله و ساخت‌‌‌وسازهای سازگار با محیط‌‌‌زیست وجود دارد.
تنوع اقتصادی منجر به شهرنشینی سریع در سراسر عربستان شده است، از جمله شهرهای هوشمند برنامه‌‌‌ریزی شده مانند شهر اقتصادی ملک عبدالله و نئوم. در پاسخ به افزایش تقاضای انرژی، عربستان‌سعودی در حال تسریع پذیرش انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر است. مصرف برق در این کشور در سال ۲۰۲۳، ۵درصد افزایش یافت و به ۳۲۵ تراوات ساعت رسید، زیرا تقاضا برای برق‌رسانی به واحدهای تهویه مطبوع، نمک‌‌‌زدایی آب، فعالیت‌‌‌های غیرنفتی و دیجیتالی شدن رشد قابل‌‌‌توجهی داشت. مهم‌ترین گزینه‌‌‌های تجدیدپذیر آن انرژی خورشیدی و بادی است. عربستان سعودی با میانگین ۸.۹ ساعت در روز، محل قرارگیری فراوان در معرض نور خورشید است. این کشور با شرکای منطقه‌‌‌ای و بین‌المللی از جمله امارات، چین و فرانسه برای توسعه زیرساخت‌‌‌های خورشیدی داخلی خود شریک شده است. صندوق سرمایه‌‌‌گذاری عمومی عربستان در ماه ژوئیه سه پروژه بزرگ فتوولتائیک خورشیدی را به ارزش ۳.۳ میلیارد دلار راه‌‌‌اندازی کرد. این طرح‌‌‌ها شامل توافق‌‌‌هایی برای بومی‌‌‌سازی ساخت توربین‌‌‌های بادی و سلول‌‌‌های PV است. ایجاد تعادل در رشد صنعتی، تولید نفت و پایداری در کوتاه مدت یک چالش کلیدی باقی خواهد ماند.
شهر هوشمند جدید، سواحل دریای سرخ را به یک محیط شهری تبدیل خواهد کرد که به طور کامل از انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود. این پروژه شامل مراحل مختلفی برای ادغام طبیعت و پایداری شهری، از جمله دلاین، اکساگون، تروجنا و سینداله است. به علاوه عربستان شرکت هیدروژن سبز نئوم را تاسیس کرده است که یک سرمایه‌‌‌گذاری مشترک با محصولات برق و هوا ACWA است که تا سال ۲۰۲۶ روزانه ۶۰۰ تن هیدروژن صادر کند. در این میان عربستان نقش مهمی در تامین مالی سبز در خاورمیانه دارد. تنها در میان کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، سرمایه‌‌‌گذاری سبز می‌تواند ۲ تریلیون دلار به رشد اقتصادی و ایجاد یک میلیون شغل کمک کند. صندوق توسعه صنعتی عربستان سعودی از پروژه‌‌‌های انرژی تجدیدپذیر حمایت مالی می‌کند، در حالی که ۱۰ میلیارد دلار از صندوق سرمایه‌‌‌گذاری عمومی عربستان برای طرح‌‌‌های سبز در مقیاس بزرگ که تا سال ۲۰۲۶ تکمیل می‌شود، اختصاص داده است. دولت برای سرمایه‌‌‌گذاران مشوق‌‌‌هایی از جمله معافیت‌‌‌های مالیاتی، اجاره زمین، فرصت‌‌‌های مالکیت خارجی و تجارت اعتبار کربن در نظر گرفته است.
تلاش‌‌‌های عربستان سعودی با مشارکت فعال در مجامع بین‌المللی آب و هوا مانند کاپ، کنوانسیون چارچوب سازمان ملل در مورد تغییرات آب و هوا و نشست وزیران انرژی، به صحنه جهانی نیز کشیده می‌شود. این امر بر تعهد عربستان سعودی به رهبری انتقال جهانی به سمت اقتصاد سبز و دستیابی به اهداف اقدام اقلیمی خود تاکید می‌کند. حمایت مردمی در اتخاذ بهترین شیوه‌‌‌ها کلید موفقیت توسعه پایدار است. عربستان در پی آن است تا از حضور جمعیتی عمدتا جوان که نسبت به محیط‌‌‌زیست آگاه و با روندهای جهانی هماهنگ هستند، سود ببرد. گزارش اخیر چشم‌‌‌انداز جوانان جهانی PwC نشان داد که ۹۱درصد از پاسخ‌‌‌دهندگان فعال و جوان سعودی از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل آگاه بودند و ۷۶درصد معتقد بودند که دولت سعودی بازیگر اصلی در این تحول است و به دنبال آن تلاش‌‌‌هایی در سطح جامعه انجام می‌شود. آنها مسائل آموزش، آب و بهداشت، امنیت غذایی و نهادهای قوی را از اولویت‌‌‌های اصلی می‌‌‌دانستند و انتظار داشتند سیستم پادشاهی به این امور رسیدگی کند.
آرامکو، شرکت ملی نفت عربستان نیز به انتقال انرژی سبز پیوسته است. در سال ۲۰۲۲، آرامکو صندوق پایداری را راه‌‌‌اندازی کرد تا ۱.۵ میلیارد دلار برای دستیابی به اهداف صفر خالص خود اختصاص دهد. در اوایل سال‌جاری، آرامکو ۴ میلیارد دلار طی ۴سال آینده به بازوی سرمایه‌‌‌گذاری خطرپذیر جهانی خود یعنی Aramco Ventures اختصاص داد که بر طیفی از سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌ها از جمله فناوری سبز متمرکز است. صندوق پایداری آن در استارت‌آپ‌‌‌هایی سرمایه‌‌‌گذاری می‌کند که می‌توانند از جاه‌‌‌طلبی آرامکو برای دستیابی به انتشار خالص گازهای گلخانه‌‌‌ای در سراسر دارایی‌‌‌هایش تا سال ۲۰۵۰ حمایت کنند. به علاوه آرامکو به دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله ۱۰۰ میلیون دلار برای حمایت از تحقیقات در مورد پایداری در ۱۰ سال آینده کمک کرده است.
از طریق این ابتکارات، عربستان سعودی در حال برداشتن گام‌‌‌هایی به سوی آینده‌‌‌ای پایدار است که هم چالش‌‌‌های زیست‌محیطی و هم اهداف تنوع اقتصادی خود را مورد توجه قرار می‌دهد. با این حال، ایجاد تعادل در رشد صنعتی، تولید نفت و پایداری در کوتاه مدت یک چالش کلیدی باقی خواهد ماند. درآمد جهانی نفت به دلیل درگیری‌‌‌های ژئوپلیتیکی در اوکراین و خاورمیانه و همچنین بازگشت بحران عرضه نفت لیبی با چالش مواجه شده است. این درحالی است که تقاضای بین‌المللی برای نفت در بحبوحه افزایش جایگزین‌‌‌های انرژی غیر هیدروکربنی در حال نوسان است. هرگونه کسری قابل‌‌‌توجه در درآمد نفت ممکن است توانایی عربستان را برای تامین مالی پروژه‌‌‌های سبز خود محدود کند. بنابراین، به‌‌‌رغم علاقه فزاینده به انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر، این کشور نشان داده است که به اولویت سرمایه‌‌‌گذاری در بخش هیدروکربن‌‌‌ها برای آینده قابل پیش‌بینی ادامه خواهد داد. هدف این استراتژی حفظ سهم بازار در طول کاهش بلندمدت پیش‌بینی‌‌‌شده تقاضای هیدروکربن است. اکنون باید تعادلی هماهنگ بین درآمد هیدروکربن و سرمایه‌‌‌گذاری در انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر برقرار کند.
