در پنجمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران به میزبانی «دنیای‌اقتصاد» بررسی شد
وزن‌کشی سرمایه‌گذاری‌ها در زنجیره ارزش
صبا طاهریان/دنیای اقتصاد
در دومین روز از پنجمین همایش اقتصاد صنایع پلاستیک در ایران، حسین رمضانی مدیر توسعه بازار و توسعه صنایع تکمیلی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنایع تکمیلی خلیج فارس در یک میزگرد تخصصی با عنوان «سرمایه‌گذاری و توسعه زنجیره ارزش»، صنعت پتروشیمی را نیازمند یک مفاهمه برشمرد.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، حسین رمضانی عنوان کرد: در صنعت پتروشیمی نیاز به تفاهم‌‌‌هایی داریم، چراکه در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی فهم مشترکی وجود ندارد. کسانی می‌توانند در این صنعت موفق باشند که به موضوع اشراف داشته باشند.
وی در ادامه تاکید کرد: نقشه راه صنعت پتروشیمی بسیار پیچیده است و در صنایع بالادست و پاییندست آن از همدیگر پراکنده هستند که ضرر آن متوجه صنایع پاییندست شده است.
مدیر توسعه بازار و توسعه صنایع تکمیلی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنایع تکمیلی خلیج فارس با تاکید بر این موضوع که فناوری زنجیره نفت خام از رده خارج شده است، بیان کرد: محصولاتی که از زنجیره خام داریم، چندان پیشرفته نیست.
از شعار «از چاه تا چرخ» عبور کنیم
وی در ادامه افزود: در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی حدود ۸۰ سال پیش، شعار از چاه تا چرخ دادیم، در حالی که باید بتوانیم از این شعار عبور کنیم. منابع نفت و گاز ما تنها برای سوزاندن نیست و باید به سمت محصولات با ارزش‌‌‌افزوده بیشتر از این صنایع پیش رفت.
رمضانی همچنین در ادامه تاکید کرد: یکی از چالش‌‌‌های صنعت پتروشیمی، تامین خوراک است. بیشتر واحدهای پتروشیمی در تامین خوراک با مشکل روبه‌رو هستند. البته در این راستا باید دولت وارد عمل شود.
وی همچنین به مکان‌‌‌یابی درست واحدهای پتروشیمی اشاره کرد و افزود: مکان‌‌‌یابی طرح‌‌‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. بدهی واحدهای پتروشیمی در برخی از مناطق ایجاد شده‌‌‌اند که از هاب منطقه پتروشیمی خارج است که دولت باید الزامات این واحدها را رعایت کند. اجرای طرح به خودی خود ارزشمند نیست، بلکه اجرای درست آن مهم است.
مدیر توسعه بازار و توسعه صنایع تکمیلی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنایع تکمیلی خلیج فارس خاطرنشان کرد: موضوع دیگر، تامین سرمایه است که در بالادست نیازمند حمایت بالادست است.
رمضانی در پایان تاکید کرد: تکمیل طرحهای باقی‌مانده باید اولویت نخست باشد و ایجاد واحدهای جدید در وهله بعد قرار گیرد. همچنین باید به زیرساخت‌‌‌هایی همچون جاده، آب، برق و گاز و... توجه شود که این امر نیازمند توجه نگاه حاکمیتی است.
بهره صنعت پتروشیمی از بازار سرمایه
در ادامه این میزگرد تخصصی محسن موسوی مدیرعامل شرکت تامین سرمایه امید به موضوع سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی پرداخت و عنوان کرد: در صنعت پتروشیمی در کشور باید روی پروژه‌‌‌هایی سرمایه‌گذاری کرد که ارزآوری بیشتری به همراه دارد. موضوعی که طی سال‌های گذشته همواره مغفول مانده است. اگر ما طی سال‌های گذشته روی نفت و گاز و حوزه معدن سرمایه‌گذاری درستی می‌‌‌کردیم، اکنون باید خروجی مناسب‌‌‌تری از این حوزه‌‌‌ها به دست می‌آوردیم؛ در حالی که حوزه نفت و گاز و معدن، جزو مزیتهای کشور ما به‌‌‌شمار می‌‌‌روند. موسوی در ادامه عنوان کرد: یک صنعت وقتی سودآور می‌شود که درآمد و هزینه‌‌‌های آن با هم همخوانی داشته باشند. وی در ادامه افزود: صندوق‌هایی که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، حدود هزار همت دارایی دارند که بخشی برای سرمایه مالی پروژهها هزینه شده است.
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه امید در ادامه افزود: روش‌های مختلفی برای تامین مالی پروژهها وجود دارد که مهم‌ترین آنها برای واحدها، اوراق اجاره و مرابحه است که اوراق اجاره برای تامین نقدینگی پروژه و اوراق مرابحه برای گردش مالی شرکت‌ها مناسب است.
موسوی در ادامه افزود: مجموعه اوراق مالی منتشرشده در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۸۰ همت بوده که اوراقی که شرکت‌ها برای پروژهها منتشر کردند، ۱۲۰ همت بوده است. اوراقی که دولت به عنوان ذی‌نفع از بازار سرمایه استفاده کرده، ۲۶۰ همت بوده است که ۶۹درصد کل تامین مالی را به خود اختصاص داده است. این نشان می‌دهد که دولت سهم بزرگی را از بازار سرمایه به خود اختصاص داده است. همچنین در صنعت پتروشیمی در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰.۵ همت اوراق منتشر کرده است.
وی در ادامه تاکید کرد: کل اوراق منتشر شده در سال ۱۴۰۳ به میزان ۲۸۵ همت بوده که اوراق شرکتی حدود ۲۸ همت بوده است و باز هم دولت بیش از ۲۵۵ همت از بازار سرمایه قادر به تامین مالی شده است که ۹۰درصد تامین مالی را به خود اختصاص داده است. به عبارت دیگر، دولت در حداکثر انتفاع بازار سرمایه است. در سال جدید شرکت‌های پتروشیمی بالای ۸ همت در ۶ ماه نخست سال‌جاری اوراق منتشر کرده‌‌‌اند و اگر این روند را ادامه بدهند، شرکت‌های پتروشیمی می‌توانند از انتشار اوراق بهره بیشتری ببرند. باید در نظر گرفت که بانک‌ها برای تسهیلات‌‌‌دهی در شرایط محدودی به‌سر می‌‌‌برند.
مدیرعامل شرکت تامین سرمایه امید تاکید کرد: حدود ۳۰درصد ارزش بازار سرمایه متعلق به صنعت پتروشیمی است، از این رو این صنعت باید بتواند از این بازار بهره لازم را ببرد.
بهبود فضای کسب و کار، مسیر تسهیل سرمایه‌گذاری
محمدحسین بابالو، دبیرکل انجمن ملی صنایع پلیمر کشور در ابتدای این میزگرد با اشاره به اینکه ماهیت این همایش در چارچوب سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی تعریف شده، گفت: دقت کنیم که صنعت پتروشیمی و صنایع پلاستیک سال‌هاست که با سرمایه‌گذاری جدید عجین شده و اگر ما در هر زمانی ببینیم که روند افزایش تولید و توسعه متوقف شده (اتفاقی که در 6ماه نخست سال‌جاری شاهد هستیم) به معنای این است که وارد مرحله جدیدی در بحث سرمایه‌گذاری این صنعت شده‌ایم. وی به نشانه‌های این رکود شامل کاهش حجم تولید در صنایع پتروشیمی و پلاستیک، افت شامخ و حجم معاملات بورس‌کالا اشاره کرد و گفت: اگر ما در 6ماه دوم سال نتوانیم عقب‌افتادگی‌های 6 ماه نخست را جبران کنیم باید بگوییم که احتمالا ادبیات صنایع تکمیلی با محوریت سرمایه‌گذاری تغییر کرده باشد. از سال ۹۳ و ۹۴ همواره با رشد این صنعت روبه‌رو بوده‌ایم و از سال ۹۷ روند مستمر افزایشی تقریبا ۱۱ درصدی خرید پلیمرها را طی کرده‌ایم، این روند به صورت غیرمنتظره‌ای در 6ماه نخست امسال منفی شده که اتفاقا نمی‌شود همه عامل‌ها را به قطعی برق محدود کرد.
بابالو با اشاره به اینکه سیگنال‌های فضای کسب و کار به قدری بد شده که سرمایه‌گذاری جدید را غیرقابل توجیه کرده است، اضافه کرد: با توجه به این شرایط ما اگر از روزهای سخت فضای کسب و کار عبور نکنیم، در آینده با مشکل از دست رفتن بازار مواجه خواهیم شد.
وی همچنین به نوسان قیمت محصولات پتروشیمی در بازار جهانی اشاره کرد و گفت: ما یک عقبگرد جهانی داریم و هیچ بعید نیست که این روند جهانی وارد بازار داخلی شود و این امر نیاز به پلیمرهای مهندسی را افزایش می‌دهد. بنابراین ما فاز تکنولوژی را هم باید مدنظر قرار دهیم.
دبیر سرویس نفت و پتروشیمی و بورس‌کالا و انرژی «دنیای‌اقتصاد» گفت: همزمان با ریسک‌های جهانی، در داخل هم با مشکل ناترازی انرژی، کمبود نیروی انسانی، ریسک ژئوپلیتیک و...مواجه هستیم، اما با همه این احوال اگر این صنعت در سرمایه‌گذاری عقب بیفتد، همه متضرر می‌شویم. چون ما صنعتی داریم که نمی‌تواند بدون سرمایه‌گذاری جدید امرار معاش کند و به بزرگ شدن عادت کرده است.
محمدحسین بابالو در ادامه به راه‌های تسهیل سرمایه‌گذاری پرداخت و گفت: راحت‌ترین راهی که دنیا به آن توجه کرده تسخیر فضای کسب و کار، تسهیل صادرات و تامین مالی بوده است.
وی افزود: یکی از سخت‌ترین دوره‌های 10 سال اخیر صنعت پتروشیمی را طی می‌کنیم، ولی با این حال باید کمک کنیم روند توسعه این صنعت متوقف نشود.
ترسیم نقشه سرمایه‌گذاری
در ادامه محمد متقی، مشاور مدیر طرحهای شرکت ملی پتروشیمی با بیان اینکه تمام توان تولید به‌خاطر بازار بوده است ولی با این حال طی یک‌سال گذشته بازارهای سنتی ما در چین و ترکیه به شدت در معرض تهدید قرار دارند، گفت: موضوع بعدی هم نگرانی‌هایی است که در حوزه روندهای تکنولوژیک و تولید محصولات بازار انرژی مانند بحث کربن‌زدایی مطرح می‌شود که در تمام عرصه‌های تولید تا مصرف خود را نشان می‌دهد.
وی به دوره ساخت پروژهها در ایران اشاره کرد و گفت: با توجه به این فاصله زمانی باید پرسید که با توجه به حجم سرمایه‌گذاری‌های کنونی، وضعیت تولید و صادرات ایران در ۱۰ و ۱۲ سال آینده به کجا خواهد رسید؟ اینها سوالات کلیدی است که باید به آنها فکر کرد که در چه زمینه‌هایی و به چه شکلی باید در حوزه سرمایه‌گذاری، محصولات و انتخاب تکنولوژی فعال شد.
متقی در ادامه به تجربیاتی در رابطه با قرارداد با صنایع پاییندست اشاره کرد که بتوانند به سهولت پروژهها و طول مدت آنها را تامین سرمایه کنند که زودتر به بازار مصرف برسند.
برنامه برای 1.5 میلیارد دلار واردات پلیمر
سعید ترکمان‌دهنوی، رئیس انجمن صنایع پلیمر نیز در ادامه این پنل با اشاره به اینکه در شرایط کنونی ریسک‌ها و خطرات متعددی در صنعت وجود دارد، گفت: همان‌طور که مدیر طرحهای وزارت صمت گفت پروانه‌های بهره‌برداری ما به ۲۹ میلیون تن رسیده و 4.7 میلیون‌تن پروانه‌هایی جدیدی هستند که طی یک سال آینده جواز آنها صادر می‌شود. وی بیان کرد: بیشترین میزان تولید صنعت پلیمر حدود ۷ میلیون تن در سال است و این یعنی کلی سرمایه بلاتکلیف وجود دارد که البته باید تایید کرد که به دلیل بازار نامساعد کنونی رخ داده است. ترکمان افزود: ولی باید به این موضوع هم اشاره کنم که ما سالانه ۵۰۰ میلیون دلار واردات رسمی محصولات پلیمری داریم که با احتساب یک میلیارد دلار قاچاق به یک و نیم میلیارد می‌رسد. وی با تاکید بر اینکه ما برای این میزان بازار باید برنامه‌ریزی داشته باشیم، گفت: علاوه بر این با توجه به فرسودگی ماشین‌آلات و کاهش حاشیه سود واحدها، نیاز به اقتصادی کردن شرایط تولید داریم.
