جهش نرخ ارز، ترمز تولید در صنایع تکمیلی محسوب می‌شود
خطر تعطیلی بیخ گوش صنعت نقره‌ای
رشد قیمت ارز نیمایی و دلار آزاد به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت آلومینیوم و محصولات حاصل از این فلز مطرح می‌شود، چراکه زمینه ورود نقدینگی را به بازارهای کالایی فراهم کرده و در این میان، زنجیره ارزش آلومینیوم نیز از این شرایط بی‌بهره نمانده است. افزایش نرخ ارز نه تنها موجب افزایش بهای مواد اولیه وارداتی می‌شود، بلکه موجب افزایش هزینه‌های جانبی همچون حمل‌ونقل، بیمه و حتی حقوق و عوارض گمرکی مواد اولیه وارداتی نیز می‌شود. چراکه تولیدکنندگان داخلی نیز برخی مواد اولیه خود را از خارج تامین می‌کنند، در نتیجه افزایش نرخ ارز باعث افزایش قیمت تولیدات داخلی نیز می‌شود.
عدم عرضه کافی مواد اولیه موجب افزایش قیمت شد
در این راستا دبیر سندیکای آلومینیوم در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: افزایش نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر قیمت مواد اولیه و نرخ فروش در بورس کالا دارد و در نتیجه بر قیمت نهایی محصولات پایین‌دستی صنعت آلومینیوم نیز تاثیرگذار است. همچنین رشد نرخ دلار بر فروش داخلی و صادرات محصولات آلومینیومی تاثیر بسزایی گذاشته است. از زمانی که نرخ ارز با جهش مواجه شده است کف تا سقف قیمت مواد اولیه در بخش آلومینیوم به ازای هر کیلوگرم ۳۰ هزار تومان افزایش نرخ را تجربه کرده و این افزایش نرخ به نسبت تغییرات و جهش قیمت ارزی تناسب چندانی نداشته است و در واقع افزایش قیمت تحت تاثیر چند مولفه بوده که از طرفی افزایش نرخ ارز و از جهتی دیگر مهندسی عرضه و عدم رعایت عرضه مواد اولیه که منجر به افزایش بیش از حد قیمت مواد اولیه در این تغییر قیمت موثر بوده‌اند که عدم تناسب با جهش قیمت ارز را به همراه داشته است.
ابوالفضل رضایی افزود: اتفاقات اخیر موجب شده که قیمت مواد اولیه روند افزایشی را در پیش بگیرد و تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده محصولات پایین‌دستی و بخش فروش داخلی و صادرات نیز گذاشته است. به عبارتی می‌توان گفت که جهش‌های نرخ ارز صادرات مصنوعات آلومینیومی را بیش از هر بخش دیگری تحت تاثیر قرار داده است، شرکت‌هایی که صادرکننده مصنوعات آلومینیومی هستند مجبور به تهیه داخلی براساس نرخ داخلی مواد اولیه هستند که چیزی حدود ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته است و در واقع مواد اولیه با نرخ صادراتی در اختیار این تولیدکننده‌ها قرار نمی‌گیرد. این نوع عملکرد و برنامه‌ریزی، بازار صادراتی تولیدکننده‌های ایرانی را که قراردادهای بلندمدت منعقد می‌کنند در تنگنا قرار داده است، چراکه صادرکننده محصول امکان افزایش قیمت مطابق با رشد نرخ ارز را ندارد.
تامین مواد اولیه دشوار است
وی در ادامه گفت: همه مواد اولیه مصرفی در صنایع پایین‌دستی داخلی هستند و از طریق واردات تامین نمی‌شوند، چراکه شمش و بیلت آلومینیوم در داخل تولید می‌شود و متاسفانه اجازه واردات این نوع مواد اولیه را نمی‌دهند و از طرفی مسائل مربوط به تحریم‌ها نیز اجازه ورود این نوع مواد را به ایران نمی‌دهند. در رابطه با صادرات مواد اولیه مصرفی صنایع پایین‌دستی همچون شمش و بیلت می‌توان گفت که با قیمت‌های بسیار کمتر در حال انجام است، این در حالی بوده که عرضه این مواد اولیه برای تولیدکننده داخلی با قیمت‌های بسیار بیشتری عرضه می‌شود.
دبیر سندیکای آلومینیوم تاکید کرد: در شرایط فعلی محصولات آلومینیومی ایرانی قابل رقابت با محصولات مشابه خارجی نیستند و در بیشتر بخش‌ها بازار صادرات ایرانی به رقبای منطقه‌ای واگذار شده است، به عنوان مثال در حوزه سیم و کابل به دلیل نوسانات نرخ مواد اولیه و عدم توزیع صحیح مواد اولیه بازار سیم و کابل دو کشور عراق و افغانستان از دست تولیدکننده‌های ایرانی خارج شده است و شرکت‌های ترکیه‌ای عرض ایران را طی می‌کنند و سیم و کابل خود را به افغانستان می‌رسانند، اما تولیدکننده ایرانی با وجود برخورداری از مواد اولیه مطلوب، بازارهای جهانی و کشورهای همسایه را از دست داده است.
رضایی در رابطه با قیمت‌گذاری فلز نقره‌ای در بورس کالا خاطرنشان کرد: قیمت‌گذاری در بورس کالا براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار که ۶ سال پیش مدون شده است انجام می‌شود، اما در این بین یک سری اصول باید رعایت شود. ستاد تنظیم بازار برای عرضه‌ها میزان حداقلی را در نظر گرفته و در دو سال گذشته کف عرضه‌ها رعایت نشده است و در واقع باید به صورت هفتگی هفت هزار تن شمش آلومینیوم 7/ 99 درصد به بالا را در بورس‌کالا عرضه کنند که در صورت رصد دقیق در بهترین حالت چیزی حدود پنج هزار تا پنج هزار و ۵۰۰ تن عرضه شده است. علاوه بر این موضوع باید بیلت آلومینیوم که به عنوان ماده اولیه صنایع اکستروژن مورد استفاده قرار می‌گیرد در بورس کالا عرضه شود که متاسفانه یا عرضه نمی‌شود یا به صورت اندک و محدود و صرفا با هدف افزایش نرخ در رینگ صنعتی عرضه می‌شود.
شرایط بورس کالا باید بهبود یابد
وی در ادامه یادآور شد: طی ۶ ماه گذشته اصول اصلی میزان عرضه‌های بیلت و شمش آلومینیومی از جانب واحدهای تولیدی رعایت نشده است. از طرفی یک مشکل ساختاری در بورس کالا وجود دارد که در شرایط فعلی با توجه به نوسانات ارزی که به وجود آمده، یکی از کارهایی که در بورس کالا باید انجام شود محدود کردن میزان خرید شرکت‌های متقاضی است. وزارت صمت مصوبه‌ای را تصویب کرده که بر اساس آن شرکت‌هایی که در سامانه بهین‌یاب ثبت‌نام کرده‌اند مجاز به خرید شمش و بیلت آلومینیومی از بورس کالا هستند.
رضایی در پایان عنوان کرد: این موضوع برای بسیاری از شرکت‌ها رانت ایجاد کرده چراکه بسیاری از تولیدها توان خرید مواد اولیه را ندارند و شرکت‌های مذکور بیش از ظرفیت مورد نیاز خود از بورس کالا خرید می‌کنند و با قیمت‌گذاری و هماهنگی‌هایی که خود انجام می‌دهند مواد اولیه را در بازار با قیمت‌های بیشتر از بورس کالا به صورت رسمی که در واقع غیررسمی هستند، می‌فروشند. این موضوع نیز مزید برعلت شده است تا بسیاری از صنایع پایین‌دستی صنعت آلومینیوم تحت‌الشعاع چنین دستورالعمل‌هایی قرار گرفته‌اند و نمی‌توانند فعالیت مطلوبی داشته باشند. در چنین وضعیتی از بورس کالا که در مسیر شفاف‌سازی گام برمی‌دارد انتظار می‌رود که براساس اصول درست پیش رود و شرایط فعلی بورس را سامان بخشد تا شاید قیمت‌ها نیز تعدیل شوند.
