29 (5)

لذا در شرایط حاضر و برای کنترل نقدینگی و همچنین رفع نیاز واحدهای صنعتی و تامین مواد اولیه مورد نیاز آنان باید از سایر ابزارهای تامین مالی استفاده کرد. یکی از این ابزارها گشایش اعتبار اسنادی داخلی ریالی (LC) است. در این روش به جای استفاده از نقدینگی بانک‌ها و اخذ تسهیلات از وجه اعتباری بانک‌ها در قالب اعتبارات استفاده شده و از خلق پول جدید و حرکت نقدینگی که خود منجر به افزایش نقدینگی در جامعه می‌شود جلوگیری می‌شود. اعتبار اسنادی داخلی، نوعی شیوه پرداخت و با پذیرش تعهد خریدار و فروشنده با ضمانت پرداخت توسط شبکه بانکی است. این روش به خریدار و فروشنده از دریافت کالا یا خدمات و همچنین دریافت بهای کالا یا خدمات مورد معامله درموعد مورد توافق به پشتوانه شبکه بانکی اطمینان می‌دهد. اعتبار اسنادی داخلی نوعی شیوه پرداخت از طریق سیستم بانکی کشور است که بانک گشایش‌کننده بنا به درخواست متقاضی به صورت قطعی و برگشت‌ناپذیر متعهد می‌شود در قبال تحویل کالا یا ارائه خدمات از سوی ذی‌نفع به متقاضی و ارائه اسناد آن به بانک توافق شده، به ذی‌نفع پرداخت کند به شرط آنکه ذی‌نفع اعتبار شرایط مقرر در اعتبار اسنادی را رعایت کرده باشد و اسناد معامله را در زمان مورد توافق به بانک ارائه دهد. در این روش که مبتنی بر معاملات واقعی بین خریدار و فروشنده است، ضمن تامین مواد اولیه مورد نیاز واحد صنعتی خریدار، فروشنده نیز می‌تواند در صورت نیاز به نقدینگی با تنزیل اعتبار اسنادی تامین مالی کند. از مزایای مهم استفاده از روش اعتبار اسنادی برای تامین مالی واحدهای صنعتی علاوه بر شفافیت ایجاد شده در معاملات، که در نهایت اطلاعات درستی از معاملات و نیازهای واقعی به تصمیم‌گیرندگان جهت تدوین برنامه‌های آتی می‌دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

● تسهیل و توسعه مبادلات بین واحدهای زنجیره تولید

● کاهش ریسک خریدار و فروشنده

● کاهش هزینه‌های مالی

● افزایش اعتبار فروشنده و خریدار

● اخذ تسهیلات بانکی و تامین نقدینگی با تنزیل اسناد حاصل از فروش واقعی با پشتوانه شبکه بانکی

● شناسایی فعالان واقعی در بخش صنعت و جلوگیری از انجام معاملات غیرواقعی

● جلوگیری از افزایش نقدینگی در بازار و خلق پول به واسطه پرداخت تسهیلات به حلقه‌های مختلف زنجیره تولید.

به‌طور مثال اگر برای تامین مالی مواد اولیه مورد نیاز در یک چرخه تولید، نخستین حلقه با قبول اعتبار اسنادی داخلی مواد اولیه حلقه بعد و به ترتیب تا حلقه آخر تولید این روش ادامه داشته باشد، در نهایت صرفا با پرداخت تسهیلات به نخستین حلقه برای یک دوره تولید (از زمان تولید تا سررسید اعتبار گشایش‌شده) می‌توان نیاز حلقه‌های بعد در زنجیره تولید را به مواد اولیه مورد نیاز برآورده کرد.

اعتبار اسنادی داخلی که متاسفانه هنوز برای بسیاری از فعالان بخش صنعت و تصمیم‌گیرندگان در این حوزه ناشناخته مانده است در این برهه زمانی می‌تواند علاوه براینکه به کنترل نقدینگی موجود در جامعه کمک کند،  با شفافیت و ارائه اطلاعات درست از نیازهای واقعی بخش صنعت به تصمیم‌گیرندگان و متولیان امر در تدوین برنامه‌‌ریزی‌های آتی کمک کند.

بنابراین برای توسعه استفاده از این ابزار مالی بهتر است واحدهای تامین‌‌کننده مادر و نخستین حلقه‌ها از زنجیره تولید که عموما دولتی بوده یا تحت نظارت‌‌های دولتی هستند نسبت به فروش محصول خود با اعتبار اسنادی به خریداران اقدام کنند. تامین مواد اولیه صنایع متوسط و کوچک به صورت اعتباری از صنایع بزرگ و مادر ضمن شناسایی صنعتگران واقعی به توزیع و تامین عادلانه مواد اولیه مورد نیاز واحدها بدون اخذ تسهیلات بانکی کمک خواهد کرد و بخش عمده نیاز واحدهای متوسط و کوچک به نقدینگی را برآورده خواهد کرد. این موضوع درباره خریداران بزرگ دولتی نیز می‌تواند گره‌گشا باشد، برای نمونه یکی از معضلات اصلی تولیدکنندگان، فروش محصول یا خدمات به واحدهای دولتی و عدم آگاهی از زمان دریافت مطالباتشان است. چنانچه واحدهای بزرگ دولتی مثل خودروسازان نیز خرید مواد اولیه مورد نیازخود را با گشایش اعتبار اسنادی از صنعتگران انجام دهند مشکل عمده فعالان در این بخش نیز مرتفع خواهد شد.

اصلاح وضع موجود و کنترل نقدینگی سرگردان موجود در جامعه که متاسفانه هر روز دامنه مشکلات ایجاد شده به‌‌واسطه آن بیشتر می‌شود، نیازمند تدبیر و چاره‌اندیشی و فاصله گرفتن از ابزارهای سنتی و استفاده از ابزارهای تامین مالی مبتنی بر اسناد و مدارک شفاف است تا ضمن کاهش هزینه مالی از استفاده نادرست از نقدینگی تحت عنوان صنعت نیز جلوگیری شود. اشاعه و مطالبه استفاده از این ابزارها توسط متولیان امر به واحدهای صنعتی و شبکه بانکی  برای توسعه استفاده از ابزارهای تامین مالی اعتباری (ضمانت‌نامه و اعتبار اسنادی داخلی) در این مسیر بسیار موثر خواهد بود.