دستورالعمل واردات ماشینآلات معدنی اصلاح شد
امیدواری جدید برای احیای معادن غیرفعال
حمایت از تولید داخلی یکی از مهم‌ترین موضوع‌‌هایی بود که واردات تجهیزات و ماشینآلات معدنی را با محدودیت و چالش مواجه کرد. در دو سال اخیر معدن‌کاران ملزم به خرید تجهیزات داخلی بودند و فقط ماشین‌‌آلاتی که تولید مشابه داخلی نداشتند، اجازه واردات داشتند، اما با وجود این صنعت تولید ماشینآلات معدنی با پیشرفت قابل توجهی مواجه نشد و در این بین معادن کوچک و متوسط مقیاس بیش از پیش آسیب دیدند و با ادامه این روند برخی از این معادن به تعطیلی کشیده شدند.
با وجود این نوع مسائل وزارت صمت به عنوان متولی تولید ماشینآلات معدنی کشور، طی چند ماه گذشته توانست با اقداماتی، فرآیند تامین ماشینآلات معدنی را تا حد مناسبی اصلاح کند. بر این اساس، ضمن مرزبندی شفاف بین سابقه تولید داخل ماشینآلات و آن دسته از ماشین‌‌آلاتی که تاکنون در کشور ساخته نشدند، دستورالعمل جدید واردات ماشین‌‌آلاتی که سابقه ساخت در کشور نداشته‌‌اند، در قالب بخشنامه جامع معدنی توسط معاونت معادن وزارت صمت برای اجرا به سازمان‌های صمت استانی ابلاغ شد و در این بخشنامه اصلاحاتی انجام شده است.
ماشینآلات داخلی با نمونه خارجی قابل رقابت نیستند
دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشینآلات سنگین معدنی، ساختمانی و راهسازی در گفت‌وگو با خبرنگار «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: در حالت کلی تامین ماشینآلات معدنی به دو روش انجام می‌گیرد. گروه اول ماشین‌‌آلاتی که در داخل تولید می‌شوند و دسته دوم شامل ماشین‌‌آلاتی می‌شود که مشابه تولید داخلی ندارند. اگر فردی در کشور ادعا کند که مشابه دستگاهی که تا به امروز از طریق واردات تامین می‌شد را ساخته است این نوع ماشین دیگر اجازه ورود را به کشور نخواهد داشت و در غیر این صورت تجهیزات مورد نیاز از طریق واردات قابل تامین بوده و وارد مرحله ثبت سفارش و تامین ارز می‌شود.
عبدالرضا صالحی افزود: در حال حاضر ماشین‌‌های دریل واگن موجود در دنیا تکنولوژی خیلی پیشرفته‌ای دارند و بر اساس دیتاها و به کمک لیزر عمق اولیه ۱۵ متر را حفاری می‌کنند و برای حفاری جهت عمق‌‌های بیشتر تجهیزات اضافی به کار گرفته می‌شود و تا عمق ۱۵۰ متر را به راحتی و با سرعت و دقت بالا انجام می‌دهند و این نوع ماشینآلات به‌طور دقیق از تمام زوایا امکان حفاری دارند و هیچ پرتی از مواد معدنی باقی نمی‌‌ماند و به صورت اتوماتیک از فواصل دور امکان هدایت این دستگاه نیز وجود دارد.
وی در ادامه گفت: متاسفانه معادن کوچک و بزرگ از ورود تجهیزات مدرن و با تکنولوژی بالا به بهانه ساخت داخل محروم هستند. اگر ساخت ماشینآلات در داخل کشور نیز در جریان باشد اما از نظر تعداد و کیفیت کفاف معادن داخلی را نمی‌دهند و قابل رقابت با ماشینآلات جدید خارجی نیستند و در واقع حفاری در معادن کشور به همان روش سنتی یا با تعداد معدودی از ماشینآلات قدیمی در حال انجام است.
برخی فقط ادعای تولید ماشینآلات را دارند
صالحی یادآور شد: ماشینآلات حفاری‌‌های عمیق و نیمه عمیق و به عبارت بهتر دریل واگن‌‌ها برای عملیات سوراخ کردن زمین جهت گمانه‌زنی، تزریق مواد ناریه (آتشباری) یا برش مقاطع سنگ‌‌های ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در حال حاضر مجوز واردات تا قطر ۴ اینچ داده نمی‌شود و گفته می‌شود که تولید مشابه داخلی دارند و مجوز واردات به قطر ۶ اینچ یا بیشتر داده می‌شود و این در حالی است که در واقعیت تولید داخلی ندارند. به عبارت بهتر عده‌‌ای ادعا می‌کنند که قادر به تولید این نوع ماشینآلات هستند اما در حقیقت دستگاهی با کارآیی دیگری است. به عنوان مثال پشت یک تراکتور مته‌‌ای بزرگ برای اهداف کشاورزی جاسازی شده که قادر به حفر عمق محدودی است و اصلا شباهت ماهیتی و عملیاتی با دستگاه دریل واگن مورد نیاز معادن را ندارد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان ماشینآلات سنگین معدنی، ساختمانی و راهسازی تاکید کرد: اگر معادن کوچک و متوسط مقیاس مانند معادن شن و ماسه را در نظر بگیریم از نظر ذخایر به حدی هستند که به عنوان معادن بزرگ در نظر گرفته نمی‌شوند و معمولا این نوع معادن با ماشینآلات متوسط و کوچک قابل برداشت هستند. هرچند این نوع تجهیزات قدرت بالایی ندارند اما ماشینآلات کوچک و متوسط در داخل کشور ساخته می‌شوند و اینکه از نظر کیفیت و سرعت و دقت قابل قیاس با نمونه‌های مشابه خارجی هستند یا نه قابل تامل است. به‌طور کلی به صورت شفاهی یا دستوری به معادن کوچک و متوسط مقیاس توصیه می‌شود که از ماشینآلات و تجهیزات داخلی استفاده کنند و به همین دلیل است که بیشتر معادن کوچک و متوسط مقیاس غیرفعال هستند.
تغییر تناژهای وارداتی ماشینآلات در دستورالعمل جدید صمت
صالحی ابراز کرد: این در حالی است که چیزی حدود ۸۰ درصد معادن کشور از نوع کوچک و متوسط هستند و به‌طور جدی با مشکل ماشینآلات معدنی مواجه هستند. از طرفی نیز این نوع معادن از نظر بودجه‌‌ای شرایط خوبی ندارند و نمی‌توانند از ماشینآلات نو استفاده کنند، بنابراین مجبور به استفاده از ماشین‌‌های تولید داخل هستند که برخی از آنها از کیفیت مطلوب برخوردار نبوده و دردسر آنها بیشتر از نفی آنها است یا بالاجبار باید ماشینآلات با سایز بزرگ‌تر نو وارداتی را خریداری کنند و هیچ کمکی به معدن‌دار نمی‌کند.
صالحی خاطرنشان کرد: محدودیت واردات ماشینآلات معدنی نیز در سال‌های گذشته اعمال می‌شد اما در هر دوره تناژ این نوع تجهیزات جهت واردات تغییر می‌کند، به عنوان مثال پیش‌‌تر بیل مکانیکی تا ۲۲۰ اسب بخار اجازه ورود نداشت که در حال حاضر به ۳۵۰اسب بخار افزایش یافته است یا لودر تا وزن ۵ تن وارد نمی‌شد. تولیدکنندگان داخلی به تدریج تعداد محدودی ماشینآلات با تناژ و وزن بالا تولید کردند و این موجب شد تا محدودیت در حوزه واردات افزایش یابد. در مجموع تولید داخل از نظر تعداد و کیفیت پاسخگوی نیاز معادن فعال نیست و معدن‌داران حق دارند که برای معادن خود تجهیزات دلخواه را انتخاب و خریداری کنند اما در شرایط فعلی می‌توانند فقط از ماشین‌‌آلاتی که در داخل تولید می‌شوند استفاده کنند. به‌طور کلی وضعیت بازار ماشینآلات معدنی، معدن‌کاری را با چالش مواجه کرده است و معدن‌داران حق انتخاب کمی دارند.
