آیا دنیای NFT در حال سقوط است؟
درس‌هایی از میمون‌های کسل
مجموعه عکس‌های نمایه از گروه توکن‌های NFT، دارایی‌های دیجیتال منحصر به فردی هستند که معمولا به‌عنوان عکس پروفایل به‌کار می‌روند. این NFTها به تعداد محدودی فروخته می‌شوند و هرکدام از نظر طراحی، رنگ یا سایر ویژگی‌ها به نوعی منحصر به فرد هستند. یکی از مزایای کلیدی عکس‌های نمایه NFT نادر بودن آنهاست. این نوع عکس‌های پروفایلیِ کمیاب نه تنها توسط جامعه ارز دیجیتال استفاده می‌شوند، بلکه توسط افراد مشهور و شرکت‌های سراسر دنیا نیز پذیرفته شده‌اند. این تصاویر به‌طور معمول به شکل یک پرتره سر و شانه از حیوان، انسان یا زامبی را نشان می‌دهند. عکس‌های نمایه NFT معمولا از مجموعه‌ای تصادفی از ویژگی‌ها تشکیل شده‌اند که سطوح نادر بودن آنها متفاوت است. رنگ، کلاه، عینک آفتابی؛ مشتی چند از ویژگی‌ها متمایزکننده هستند. منحصر به فردی اصلی‌ترین ویژگی‌ها است که می‌تواند ارزش عکس نمایه NFT را افزایش دهد. به‌عنوان مثال، تنها ۹مورد Alien CryptoPunk وجود دارد و هرکدام به قیمت ده‌ها میلیون دلار فروخته شده‌اند.
قیمت حداقلی، نماینده ارزش کلی مجموعه NFT است؛ به‌طوری‌که کاهش ۸۲درصدی کف می‌تواند به کاهش حتی بزرگ‌تر در ارزش میمون‌های کسل و دارایی‌های مرتبط با آنها تبدیل شود. به‌عنوان مثال جاستین بیبر صاحب میمونی است که ظاهرا در مقطعی ۳/ ۱میلیون دلار ارزش داشت و اکنون بالاترین پیشنهاد برای آن چیزی حدود ۵۸هزار دلار است و این به معنای کاهش ۹۵درصدی ارزش میمون بیبر است. اگرچه لازم به ذکر است که اولین صاحبان میمون‌ها هنوز در موقعیت مناسبی هستند و مجموعه میمون‌های کسل کماکان نیز از ارزش بالایی برخوردارند و نسبت به سایر مجموعه‌های NFT شاهد معاملات بیشتری هستند. آنها همچنین از جمله معدود دارایی‌های رمزنگاری شده بودند که در چند سال گذشته سقوط ارزشی شدیدی را نداشته‌اند. در وضعیت فعلی آنها ناگریز و مطابق با روند کلی بازارNFT که بر اساس برخی معیارها به پایین‌ترین حد خود در دو سال اخیر رسیده است، دچار افت ارزشی شده‌اند.
پیش از ظهور NFT میمون‌های کسل، توکن‌های غیرقابل تعویض تنها کمی فراتر از تصویر آواتار مورد استفاده مردم در حساب‌های کاربری توییتر بودند. این توکن‌ها در گذشته چیزی جز کمیاب بودن، خصوصیت‌های منحصر به فرد و ویژگی‌های نمادین برای ارائه نداشتند. در همین راستا، گارگامل و گونر کمبود عرصه عمیق محتوایی و کاربردی را در NFTها دیدند و حفره خالی این حیطه را با NFT میمون‌های کسل پر کردند. بنابراین برخلاف سایر NFTها که چیزی جز عکس نیستند، میمون‌های کسل به دو منظور ساخته شدند: نه تنها این آثار نشان‌دهنده شخصیت مجازی شما هستند، بلکه حق عضویت دائمی شما در کلوب سری منحصر به میمون‌ها را نیز به ارمغان می‌آورند.
در طول زمان، مزایای بیشتری نیز برای هولدرهای NFT میمون‌های کسل عرضه می‌شود. برخی از این مزایا موفق شدند تا حد زیادی جلب‌توجه کنند. به‌عنوان مثال می‌توان به عرضه NFT میمون‌های جهش‌یافته (Mutant Apes) رایگان برای تمام صاحبان میمون کسل (Bored Apes) اشاره کرد. درس‌های مهمی از مشاهده روند بازار میمون‌های کسل می‌توان آموخت که بسیاری از خریداران، به‌ویژه آنهایی که با صرف هزینه گزافی آن را تجربه کردند و مبالغ هنگفتی را به‌عنوان «شهریه بازار» پرداخت کردند.
پیش‌زمینه شهرت
درس اول ممکن است در ابتدا مستقیما مرتبط به بازار دیده نشود؛ اما از سایر موارد اهمیت بالاتری دارد: یکی از دلایلی که مردم در حال حاضر با شکست پروژه میمون‌ها کنار آمده‌اند، رفتار مشکوک سازندگان در روزهای اوج محبوبیت بوده است. برخی از تصورات منفی نسبت به میمون‌ها به لطف رفتارهای معمول بازار ارزهای رمزنگاری‌شده، مانند میهمانی‌های ولخرج‌آمیز است. با این حال از سوی دیگر گروه دارندگان میمون‌ها نیز به‌دلیل تکبر و خود شیفتگی شهرت پیدا کرده بودند. در ذهن بسیاری، میمون کسل همتای بصری شخصیتی است که در مقابل هر کسی که جسارت دارد بپرسد به چه دلیلی عکس میمون ارزش نیم میلیون دلاری دارد؟ با لحنی تحقیرآمیز توییت کند «از فقر لذت ببرید».
این نوع رفتار (تحقیرآمیز) ممکن است در ابتدا واکنشی دفاعی قابل پیش‌بینی در برابر موج عظیم تمسخر جریانی باشد که جامعه میمون‌ها را هدف قرار می‌داد؛ اما اکنون به وضوح مشخص شده که اشتباهی تاکتیکی بوده است، همان‌طور که سابقا درباره بیت‌کوین اتفاق افتاده بود. فقدان حسن نیت جمعی نسبت به میمون‌ها در جوامع طرفداران دارایی‌های رمزنگاری‌شده و به‌صورت گسترده‌تر و در جامعه، اکنون مستقیما منجر به سرمایه‌گذاری ضعیف‌تر در این دارایی‌ها شده است.
حقیقت غیرقابل انکاری در پس لفاظی‌ها میان گروه‌های NFT و «جامعه» وجود دارد. چگونگی تعامل و شخصیت جامعه دارندگان در ارزش‌گذاری از این دست دارایی‌ها اهمیت بالایی دارد. به‌عنوان مثال برای دو نمونه از گروه‌هایی که در جوامع عکس‌های نمایهNFT حضور دارند و قوی‌تر ظاهر شده‌اند، می‌توان به Wassies و Miladies اشاره داشت که در سال گذشته نسبت به باشگاه میمون‌های کسل از ارزش بازار بالاتری برخوردار بوده‌اند. هرچند که این گروه‌ها نقطه شروع بسیار پایین‌تری نسبت به میمون‌ها داشته‌اند. سوال اصلی می‌تواند در این جمله خلاصه شود: آیا مردم حاضرند جزئی از گروهی باشند که اعضایش تنها برای تحقیر دیگران عضو آن هستند؟
بازاریابی تهاجمی
یکی از دلایلی که باعث شد میمون‌های کسل در میان جمعیت طرفداران دارایی‌های رمزنگاری‌شده مورد بررسی قرار گیرد به استراتژی بازاری ربط داشت که سازندگان از آن برای کسب شهرت در عموم استفاده کردند. یکی از معروف‌ترین داستان‌هایی که تا به امروز بر سر زبان‌ها وجود دارد، مربوط به حضور پاریس هیلتون در برنامه جیمی فالون است. این سناریوی ساختگی همان‌طور که انتظار می‌رفت زیر ذره‌بین منتقدان و طرفداران سرسپرده دارایی‌های رمزنگاری‌شده قرار گرفت و به وضوح جعلی بود. همان‌طور که تقریبا همیشه در چنین شرایطی قابل انتظار است، دور از واقع بودن تبلیغات کالاهای پر زرق و برق در برنامه‌های پر طرفدار در تاریخ به کرات تکرار شده و محسوس است.
دلایل مالی روشنی برای اجتناب از پروژه‌هایی که از چنین استراتژی‌های بازاریابی استفاده می‌کنند، وجود دارد. هدف قرار دادن جمعی افراد همان‌طور که می‌تواند منجر به حبابی ساختن بازار دارایی شود. همچنین آن را شکننده‌تر نیز می‌سازد. درباره دارایی‌های رمزنگاری‌شده، این می‌تواند به معنای جذب خریداران از میان افرادی باشد که دانش اندکی در این حوزه دارند و درباره ماهیت و ارزش چیزی که خریداری کرده‌اند، کوچک‌ترین اطلاعی ندارند.
در عین حال، تبلیغات تهاجمی با هدف قرار دادن کل جامعه در مقابل مشارکت منجر به سفته‌بازی بیشتری در بازار خواهد شد که در نهایت به ضرر بازار و کل صنعت خواهد بود. بازاری که ریشه در ارزش‌های فرهنگی دارد، زمانی پایدارتر است که مخاطبان آن نه از طریق مشاهده مستمر آگهی‌های تجاری، بلکه با انگیزه‌های شخصی و استدلال‌های فردی تصمیم به طرفداری از آن گرفته باشند. هنگامی که میمون کسل در برنامه گفت‌وگوی شبانه پرطرفداری حاضر می‌شود، می‌تواند اشخاص ثروتمندی را تحت تاثیر قرار دهد که به امید کسب استفاده از ترند جدید ممکن است به جای یک میمون کسل، دوجین از آنها خریداری کند. چنین سرمایه‌گذارانی همان‌طور که احتمال ورود بازیگران و مخاطبان جدید را محدود خواهند کرد و شرایط شکست بازار را برای چنین دارایی‌ها را بیش از پیش خواهد کرد.
اتفاق مشابهی در آوریل سال جاری پاشنه‌آشیل میمون‌های کسل را هدف قرار داد. در آن زمان یکی از سرمایه‌گذاران و حاضران اصلی در جمع میمون‌های کسل با فروش ده‌ها NFT طی چند روز ارزش میمون‌ها را زیر سوال برده و بازار آنها را به پایین‌ترین سطح پنج‌ماهه رساند. این در حالی است که بدیهی می‌نماید اکوسیستم NFT سالم دارای تقاضای ارگانیک گسترده و جامعه‌ای متشکل از دارندگان عمدتا فردی، نه جمعی از دلالان با کیسه‌های پر آماده برای سودجویی باشد که به محضی که اولین بادهای مخالف شروع به وزیدن کند، آماده ترک کشتی هستند.
وثیقه‌های پر نوسان
تاسف‌برانگیزترین داستان‌هایی که در حال حاضر از جامعه میمون‌های کسل شنیده می‌شود، مربوط به افرادی است که از میمون‌های خود به‌عنوان وثیقه برای وام استفاده کرده‌اند و اکنون با کاهش ارزش مجموعه در آستانه نکول و به فروش گذاشته شدن وثیقه‌هایشان هستند. تنها در یک مورد BendDAO، همان‌طور که توسط سایت خبری حوزه کریپتو، Protos گزارش شد، ده‌ها میمون را که به‌عنوان وثیقه برای وام‌های بازپرداخت نشده ضبط کرده بود، به فروش گذاشته است. Bend تنها یکی از چندین نمونه وثیقه‌گذاران شکست‌خورده است و فروش به یکباره و عرضه بالا حتی ممکن است ارزش کلی جامعه میمون‌های کسل را هدف قرار دهد و آن را به سمت مارپیچ سقوط سوق دهد.
کل این ایده که NFTها به‌عنوان ابزارهای اولیه مالی در اوایل چرخه عمر دارایی خود قابل دوام بودند، عمیقا مشکوک است؛ اگرچه ارائه خدمات کاملا معتبر (و به‌طور بالقوه کاملا سودآور) به نظر می‌رسد. اما، آیا این ایده بدی است که یک وام‌گیرنده در برابر یک دارایی بی‌ثبات، ارز دیجیتال بدهی کند یا نه؟ اکنون این میمون‌های وام‌گیرنده به‌جای اینکه منتظر لحظه‌ای بهتر باشند، به زور در پایین بازار فروخته می‌شوند.
دنباله‌روی محتوم به شکست است
میمون‌هایی که در حال حاضر با بیشترین کاهش ارزش مواجهند، مربوط به خریدارانی هستند که در اوج رونق بازار خرید کرده‌اند. برخی از میمون‌ها سقوط به مراتب سخت‌تری از میمون جاستین بیبر را تجربه کرده‌اند و ناگفته پیداست قسمت اعظمی از سرمایه‌ای که صرف خرید میمونی کسل شده است هرگز برنمی‌گردد.
اگرچه بدیهی است هیچ معیار یا استاندارد آسانی برای تشخیص زمان مناسب خرید در بازار پر رونق و حبابی وجود ندارد. در مثال میمون‌های کسل دوباره لازم است بازاریابی تهاجمی در زمان شروع فعالیت، می‌توانست خود نشانی از چند ادامه داستان این کشتی تفریحی باشد. زمانی که میمون ناشناس در یکی از معروف‌ترین برنامه‌های تلویزیونی طی سناریوی ساختگی معرفی می‌شود یا مدیرعامل استارت‌آپ هوش مصنوعی با ادعاهای دور از ذهنی به جامعه القا می‌شود خطر ایجاد حباب ارزشی بالا می‌رود. انتشار پیام‌هایی از این دست احتمالا به افزایش قیمتی بیش از حد واقع ارزش دارایی مورد نظر خواهد انجامید.
در چنین شرایطی محافظه‌کارانه‌ترین راه‌ها برای قضاوت درباره مثال‌های مختلف می‌تواند به این شکل مطرح شود که اگر پروژه‌ای به واسطه سودهای افسانه‌ای که برای افراد در پی داشته به شهرت رسیده است، به احتمال بالا برای تازه‌واردانی که به امید سود وارد بازار می‌شوند، نتیجه‌ای جز ناامیدی و سرگردانی در بازار نخواهد داشت. چنین گزاره‌ای به‌ویژه درباره بازار NFTهای جامعه‌محور صدق می‌کند. در شرایطی که افراد تنها به صرف انتظار بازدهی‌های آتی در دارایی رو به رشد سرمایه‌گذاری می‌کنند، احتمال آنکه دچار فریب جمعی شده باشند، بسیار بالاست. به عبارت دیگر، حباب NFT خود عامل نابودی خود است: چراکه شرایطی را که مستلزم یک اکوسیستم سالم و طبیعی برای رشد است، سابقا به دست خود و برای اهداف سودجویانه مسموم کرده است.
به بیانی دیگر، باشگاه میمون‌های کسل طبق اصطلاح معروف آنکه باد می‌کارد، توفان درو خواهد کرد: درگیر عواقب اشتباهاتی است که سابقا بر آن پافشاری کرده و اکنون چاره‌ای جز مواجه شدن با نتایج آن را ندارد.
آینده عکس‌های نمایه NFT
بازار داغ NFTها کار خود را از هنر دیجیتال آغاز کرد و توکن‌های غیرقابل تعویض دچار تغییر و تحول زیادی شده‌اند. امروزه شاهد ارزشمند شدن آثار هنرمندان و کمپانی‌های بزرگ در قالب این توکن‌ها هستیم و NFT میمون‌های کسل نیز یکی از این نمونه‌هاست. باشگاه قایق تفریحی میمون کسل Ape NFT به نوعی سطح کاری CryptoPunks را به مرحله جدیدی ارتقا داد. حفظ ارزش و تب و تاب در جریان این بازار نیازمند حمایت عرضه‌کنندگان از صاحبان این آثار است و رویدادهایی مثل سرم جهش‌یافته و سگ‌های Bored Ape Kennel Club نمونه‌هایی از تلاش‌های سازندگان برای حفظ محبوبیت جنبش هستند.
در میان عکس‌های نمایه NFT، کماکان مجموعه‌های کشتی تفریحی میمون‌های کسل، کریپتوپانکس و باشگاه قایقرانی میمون‌های جهش یافته میلیاردها دلار از حجم معاملات این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که در حال حاضر شخصیت‌های بازی Axie Infinity است که پرمعامله‌ترین مجموعه از نظر حجم معاملات است. با تمامی این اوصاف، آینده توکن‌های عکس‌های نمایه NFT هر بار به‌طور متفاوتی پیش‌بینی می‌شود. به گفته برخی، این آواتارها تنها زاییده ترندی گذرا هستند که در نهایت جای خود را به NFTهای کاربردی‌تر مانند کارت‌های عضویت، بازی‌های بلاک‌چین، املاک مجازی در متاورس و سایر اشکال ارز مجازی خواهند داد. البته این در صورتی است که برخی از عکس‌های نمایه NFT در حال حاضر به‌عنوان نشان عضویت در باشگاهی انحصاری عمل می‌کنند.
از جمله دارندگان کشتی تفریحی میمون‌های کسل می‌توان به افراد مشهوری مانند اسنوپ داگ و مدونا اشاره کرد و این جامعه رویدادهایی همانند Ape Fest را انحصارا برای اعضای میمون‌های کسل برگزار می‌کنند. عکس‌های نمایه NFT می‌توانند در طول زمان تغییر کنند. مجموعه‌های جدید متعددی همچنان به بازار سرازیر می‌شوند و در عین حال ویژگی‌های بدیعی را معرفی می‌کنند. در نتیجه می‌توان گفت عکس‌های نمایه NFT شکل جدید و هیجان‌انگیزی از دارایی دیجیتال هستند که ترکیبی منحصر به فرد از نادر بودن، تایید مالکیت، جامعه‌پذیری و روشی جدید برای تعامل و مدیریت با مخاطبان را ارائه می‌دهند. عکس‌های نمایه NFT برای کلکسیونرها و سرمایه‌گذاران به نحوی جذاب است و برای افرادی که تنها به دنبال پذیرش در میان گروه مرجع خود هستند، می‌تواند مورد توجه باشد.
