با این حال طی چند سال گذشته اعتماد کاربران به صرافی‌های متمرکز آسیب دیده است. پس از سقوط شدید قیمتی ارز‌های دیجیتال طی سال۲۰۲۲، بسیاری از سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را از صرافی‌ها خارج کردند و در این بین برخی مانند اف‌تی‌ایکس که سرمایه کاربران خود را هزینه کرده بودند، نتوانستند پاسخگوی این خروج سرمایه باشند و ورشکسته شدند. در ادامه این ورشکستگی در برخی دیگر از صرافی‌ها و شرکت‌های فعال بازار دیده شد و بیش از پیش وضعیت بازار ارز‌های دیجیتال را به سمت نزولی حرکت داد. در نتیجه این عملکرد ضعیف و مشکلات دیده‌شده در فضای صرافی‌های متمرکز، بسیاری از کاربران و سرمایه‌گذاران دارایی‌های خود را به کیف پول‌های غیرمتمرکز منتقل و از جایگزینی به نام صرافی‌های غیرمتمرکز استفاده کردند.

همچنان ترس از توقف فعالیت و ورشکستگی صرافی‌های ارز دیجیتال متمرکز ادامه دارد و اخیرا با حاشیه‌های ایجادشده پیرامون شکایت کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا از صرافی‌های بایننس و کوین‌بیس، باری دیگر بحث پیرامون مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز داغ شده است. با این حال محبوبیت و موفقیت جهانی صرافی‌های متمرکز تصادفی نبوده است و این صرافی‌ها مزیت‌های قابل توجهی را دارند. مزیت‌هایی که صرافی‌های غیرمتمرکز تا به امروز نتوانسته‌اند جایگزینی برای آنها ارائه دهند و به همین دلیل توجه اکثر سرمایه‌گذاران بازار را به خود جلب نکرده‌اند. با این حال با شرایط اخیر بازار، فرصتی تکرارنشدنی برای این صرافی‌های ایجاد شده است تا با اثبات امنیت بیشتر و عملکرد بهتر خود، سهم قابل توجهی از بازار را به‌دست آورند.

تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز

به‌طور کلی، صرافی ارز دیجیتال به محیط و بستری گفته می‌شود که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتال را خریداری کنند و بفروشند. امروزه صرافی‌های ارز دیجیتال به دو دسته متمرکز و غیرمتمرکز دسته‌بندی می‌شوند که نوع متمرکز از محبوبیت بسیار بیشتری برخوردار است. صرافی متمرکز، پلتفرمی برای معاملات مالی است که برای نظارت و تایید تراکنش‌ها به یک حساب شخص ثالث یا واسطه متکی است. به این معنی که معاملات و خدمات در این صرافی‌ها به‌طور خودکار پردازش و تایید نمی‌شوند و نیروی انسانی در یک دفتر و شرکت بر فعالیت‌ها نظارت دارد.  صرافی‌های متمرکز معمولا قبل از ارائه خدمات، از کاربران می‌خواهند تا در صرافی ثبت‌نام و سپس مراحل احراز هویت را تکمیل کنند. احراز هویت فرآیندی است که کاربر در آن باید اطلاعات مختلف هویتی از جمله نام، آدرس و کارت بانکی خود را ثبت و در صرافی تایید کند. در صرافی‌های متمرکز، سرمایه‌گذاران سرمایه خود را در اختیار صرافی قرار می‌دهند و سپس می‌توانند از آن سرمایه برای خرید و فروش ارز دیجیتال استفاده کنند.

در سمت مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز عرضه شده‌اند که خرید و فروش ارز‌های دیجیتال را با حذف واسطه‌ها امکان‌پذیر کرده‌اند. صرافی‌های غیرمتمرکز برای فعالیت و ارائه خدمات الزامی به داشتن نیروی انسانی ندارند و از فناوری بلاک‌چین و قرارداد‌های هوشمند برای نظارت و تایید تراکنش‌ها و فعالیت کاربران استفاده می‌کنند. استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز نیازمند ثبت‌نام و ساخت حساب کاربری نیست و سرمایه‌گذاران تنها به یک کیف پول شخصی ارز دیجیتال نیاز دارند. این فرآیند امنیت صرافی‌های غیرمتمرکز را افزایش می‌دهد و احراز هویت را حذف می‌کند که مزیت بزرگی برای افرادی است که به حفظ حریم خصوصی و امنیت اطلاعات خود اهمیت می‌دهند.

برتری‌های صرافی غیرمتمرکز نسبت به متمرکز

درحالی‌که هزینه استفاده از خدمات صرافی‌های غیرمتمرکز نسبت به صرافی‌های متمرکز می‌تواند گران‌تر باشد، اما این صرافی‌ها مزایای قابل توجهی نسبت به شرکت‌های متمرکز ارائه‌دهنده خدمات خرید و فروش ارز دیجیتال دارند. صرافی‌های متمرکز هر ارز دیجیتال را جداگانه بررسی و سپس تعداد کمی از آنها را برای معاملات در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند؛ درحالی‌که معمولا در صرافی‌های غیرمتمرکز معامله هر ارز دیجیتال موجود در یک بلاک‌چین امکان‌پذیر است. بنابراین با صرافی‌های غیرمتمرکز سرمایه‌گذاران دیگر به معامله یک فهرست کوچک از ارز‌های دیجیتال محدود نیستند و می‌توانند به تمام فرصت‌های بازار دسترسی داشته باشند. علاوه بر آن، با استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز کاربران می‌توانند زودتر از دیگران ارز‌های دیجیتال جدید بازار را معامله کنند.

این موضوع اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا معمولا ارز‌های دیجیتال جدیدی که در صرافی‌های غیرمتمرکز معامله آنها امکان‌پذیر می‌شود کمترین قیمت تاریخ خود را دارند و سپس با لیست شدن در صرافی‌های متمرکز، اوج‌های قیمتی را ثبت می‌کنند. بنابراین برخی سرمایه‌گذاران اولیه این ارز‌ها می‌توانند سود هنگفتی را کسب کنند. صرافی‌های غیرمتمرکز از هویت و حریم خصوصی کاربران نیز محافظت می‌کنند. استفاده از خدمات این صرافی‌ها نیازمند ساخت حساب کاربری و احراز هویت نیست. بنابراین آدرس‌ها و مقدار دارایی‌های جابه‌جا تنها اطلاعاتی است که از سرمایه‌گذاران در زمان استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز باقی می‌ماند.

درحالی‌که آدرس‌های مبدأ و مقصد انتقال ارز می‌تواند سرنخ‌هایی از هویت و مالک ارز‌ها داشته باشند؛ اما صرافی‌های غیرمتمرکز در هیچ زمان و تحت هیچ شرایطی از کاربران اطلاعات هویتی و شخصی دریافت نمی‌کنند. بنابراین برای افرادی که حفظ حریم خصوصی در معاملات ارزهای دیجیتال اولویت آنها است، صرافی‌های غیرمتمرکز انتخاب بسیار بهتری نسبت به متمرکز هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز همچنین امنیت بیشتری نسبت به صرافی‌های متمرکز دارند. این صرافی‌ها دارایی کاربران را دریافت نمی‌کنند و برای انجام معاملات، کاربران با اتصال کیف پول خود به‌طور مستقیم با دیگر کاربران خرید و فروش را انجام می‌دهند.

بنابراین حتی در صورت هک صرافی، دارایی‌های کاربران در امان است و تنها دارایی‌ ارائه‌شده برای نقدینگی صرافی در دسترس هکر‌ قرار دارد. البته انجام معاملات به‌طور مستقیم با دیگر کاربران منجر به افزایش خطرات و ریسک خرید و فروش ارز دیجیتال نشده است و صرافی‌های غیرمتمرکز برای اطمینان حاصل کردن از انجام بی‌عیب و نقص معاملات، از قرارداد‌های هوشمند و فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کنند. بنابراین برای انجام هر معامله، هر دو طرف باید به تعهدات خود پایبند باشند؛ در غیر این صورت قرارداد هوشمند اجرا نمی‌شود و معامله لغو می‌شود. البته با وجود تمام این مزایا، معایب بزرگی نیز پیرامون صرافی‌های غیرمتمرکز وجود دارد که جایگزین کردن آنها را با صرافی‌های متمرکز دشوار می‌کند.

معایب صرافی‌های غیرمتمرکز

با وجود مزایای مختلف صرافی‌های غیرمتمرکز، این صرافی‌ها تا به امروز موفق به جذب اکثر سرمایه‌گذاران بازار ارز‌های دیجیتال نشده‌اند و تقریبا تمام معاملات ارز‌های دیجیتال در صرافی‌های متمرکز پردازش و انجام می‌شود. صرافی‌های متمرکز با تمام معایب خود، مزیت‌های مهمی نیز دارند و خدمات آنها سرمایه‌گذاران کوچک و بزرگ بازار را به خود جذب کرده است. استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز به راحتی صرافی‌های متمرکز نیست. انجام معاملات و اتصال کیف پول شخصی ارز دیجیتال در صرافی‌های غیرمتمرکز برخی پیچیدگی‌های خود را دارد و تازه‌واردان و افرادی که به تازگی در بازار ارز‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری کرده‌اند، نمی‌توانند به راحتی از این خدمات استفاده کنند. علاوه بر آن، بسیاری از سرمایه‌گذاران قدیمی بازار نیز دانش زیادی پیرامون فناوری بلاک‌چین و نحوه استفاده از خدمات غیرمتمرکز ندارند و به همین دلیل از صرافی‌های غیرمتمرکز فاصله می‌گیرند.

این موضوع اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا پیچیدگی صرافی‌های غیرمتمرکز، خدمات آنها را از دسترس طیف بزرگی از سرمایه‌گذاران و علاقه‌مندان ارز‌های دیجیتال خارج کرده است. همچنین با توجه به اینکه کارمزد شبکه باید در تمام تراکنش‌ها و خدمات صرافی‌های غیرمتمرکز پرداخت شود، هزینه نهایی انجام معاملات در این نوع صرافی‌ها نسبت به صرافی‌های متمرکز گران‌تر تمام می‌شود. بنابراین طبیعی است که اکثر سرمایه‌گذاران ترجیح دهند تا تراکنش‌های خود را ارزان‌تر و در صرافی‌های متمرکز ثبت کنند.