برنامه وزیر خزانه‌داری بایدن برای اقتصاد آشفته آمریکا چیست؟
پیام انتخاب «یلن» برای اقتصاد جهانی
عکس: AFP
جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا قرار است جنت یلن، رئیس پیشین فدرال رزرو را برای تصدی پست وزارت خزانه‌داری آمریکا معرفی کند. معرفی یلن علاوه بر اینکه سد جنسیتی ۲۳۱ سالهای را در این صمت برای زنان خواهد شکست، یکی از مهم‌ترین جایگاه‌های اقتصادی آمریکا را به دست یک اقتصاددان باتجربه خواهد سپرد تا بتواند اقتصاد ایالات‌متحده را از بزرگ‌ترین رکود پس از رکود بزرگ قرن بیستم نجات دهد. یلن ۷۴ ساله، استاد بازنشسته دانشگاه برکلی اولین زنی بود که به ریاست بانک مرکزی آمریکا رسید و از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ به‌عنوان پانزدهمین رئیس فدرال رزرو سکاندار مهم‌ترین بانک مرکزی جهان بود. یلن حالا می‌خواهد صاحب کرسی مهم دیگری شود که تاکنون به تصاحب هیچ زنی در نیامده است. یلن در دوره دوم ریاست‌جمهوری باراک اوباما به ریاست فدرال رزرو رسید ولی ترامپ از انتخاب مجدد او سر باز زد تا جرومی پاول جانشین وی شود. با این حال مجددا یلن در آستانه تصدی یکی از مهم‌ترین جایگاه‌های اقتصادی قرار می‌گیرد تا اولین نفری باشد که هم به ریاست فدرال رزرو رسیده است و هم ریاست شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید را بر عهده داشته و هم وزیر خزانه‌داری آمریکا خواهد شد.
مبارزه با رشد نابرابری در آمریکا و سیاست‌گذاری در جهت مبارزه با تغییرات آب و هوایی در کنار دوری از سیاست‌های ترامپ در مورد کاهش نرخ مالیات و مقررات بازارهای مالی، از جمله اولویت‌های سیاستی یلن در پست جدید خواهد بود. از سوی دیگر یلن که در دوره کرونا همواره بر حمایت دولت از اقتصاد برای نجات از بحران کرونا و ریکاوری سریع بازار کار تاکید کرده است، احتمالا در این رابطه همکاری زیادی با فدرال رزرو، یعنی جایی که او دهه‌ها در آن مشغول به کار بوده است، داشته باشد. بازارها نیز هم‌اکنون با توجه به شناخت کلی از جنت یلن، احتمال افزایش هزینه‌های حمایتی دولت را در صورت وزارت او در کابینه بایدن بالا می‌دانند.
اولویت‌های سیاستی یلن
نامزدی یلن اکنون توسط کمپین بایدن تایید شده است و حتی سرفصل سیاست‌های اصلی یلن در دوران پیش رو نیز تا حدودی مشخص شده است. مبارزه با رشد نابرابری اقتصادی که یکی از معضلات اقتصاد آمریکا است در کنار اقدامات جدی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی و دوری از سیاست‌های دولت ترامپ به خصوص در مورد کاهش نرخ‌های مالیات و کاهش مقررات بازارهای مالی از جمله سیاست‌های اصلی است که یلن آنها را دنبال خواهد کرد.
از نظر کارشناسان انتخاب بایدن درباره وزارت خزانه‌داری بسیار انتخاب شایسته‌ای است زیرا یلن ۷۴ ساله با دهه‌ها تجربه درباره سیاست‌های اقتصادی به وزارت خزانه‌داری خواهد رسید؛ شخصی که مورد احترام کنگره و مقامات بین‌المللی مالی است. یلن اولین شخصی خواهد بود که هم به ریاست فدرال رزرو رسیده است و هم ریاست شورای مشاوران اقتصادی کاخ سفید (۱۹۹۷-۱۹۹۹) را بر عهده داشته است و هم‌اکنون نیز در آستانه وزارت خزانه‌داری دولت بایدن قرار دارد.
فضای سیاسی‌تر وزارت
وزارت خزانه‌داری احتمالا مجموعه چالش‌های جدید را برای یلن رقم خواهد زد؛ یلن در ۲۰ سال گذشته و در کارنامه حرفه‌ای خود بیشتر متمرکز بر سیاست‌های پولی بوده است تا سیاست‌های مالی. از طرف دیگر نقش سیاسی یلن در پست وزیر خزانه‌داری احتمالا بیشتر از هر آن چیزی است که یلن در فدرال رزرو تجربه کرده است؛ نهادی که تمام تلاش خود را می‌کند تا از سیاست‌های حزبی فاصله بگیرد.
اولین تاریخ‌سازی یلن در سال ۲۰۱۴ رقم خورد که او پس از یک دهه به‌عنوان مقام رده بالا و همچنین رئیس فدرال رزرو سانفرانسیسکو، به ریاست فدرال رزرو رسید. اما در سال ۲۰۱۸ ترامپ از انتخاب مجدد او طفره رفت و به جای او جرومی پاول را به ریاست فدرال رزرو منصوب کرد. یلن دکترای اقتصاد خود را در سال ۱۹۷۱ از دانشگاه ییل دریافت کرد و در بازه سالهای ۱۹۹۷ تا ۱۹۹۹ مشاور ارشد اقتصادی رئیس‌جمهور بیل کلینتون بود. همچنین یلن زمانی که در فدرال رزرو کار می‌کرد با جورج آکرلوف برنده جایزه اقتصاد نوبل ازدواج کرد.
استقبال بازارها از یلن
سرمایه‌گذاران بازارهای مختلف به‌خوبی با جنت یلن آشنا هستند و به دلیل تمام رفتارهای اقتصادی یلن در پست‌های قبلی‌اش فضا به گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران به او اعتماد دارند و از نامزدی او برای تصدی پست وزارت خزانه‌داری نیز استقبال می‌کنند. از نظر سرمایه‌گذاران یلن اگرچه تسلط بیشتری بر سیاست‌های پولی دارد، اما مهارت و دانش کافی برای تصدی این پست را داراست.
اما مهم‌تر از این موضوع، موضع‌گیری‌های یلن در مورد حمایت از اقتصاد در دوره کرونا بوده است. یلن که بیشتر به‌عنوان شخصی متمایل به سیاست‌های انبساطی شناخته می‌شود، در طول دوره پاندمی کرونا همواره بر کمک‌های مالی بیشتر دولت برای نجات اقتصاد از بحران کرونا تاکید کرده است. یلن در طول این دوره بارها خواهان افزایش حجم کمک‌های دولت آمریکا برای مبارزه با پیامدهای اقتصادی کرونا بوده است و همواره نیز نگرانی خود را درباره بازار کار این کشور، نرخ مشارکت پایین و نرخ بیکاری بالا ابراز کرده است. از سوی دیگر با توجه به سابقه طولانی یلن در فدرال رزرو، به احتمال زیاد او به خوبی به‌عنوان وزیر خزانه‌داری با بانک مرکزی همکاری خواهد داشت و قطعا درخواست‌های فدرال رزرو برای بسته‌های حمایتی جدید را به دقت بررسی خواهد کرد. در نهایت می‌توان گفت اکنون بازارها بر این باورند که یلن برای ریکاوری بازار کار قطعا سطح مخارج حمایتی دولت را بالا نگه خواهد داشت. این موضوع اصلی‌ترین جنبه از سیاست کاری یلن است که سبب استقبال بازارهای مختلف از جمله بازارهای سهام و همچنین بازار فلزات ارزشمند از جمله طلا از انتخاب او در کابینه جو بایدن شده است.
اهرم سیاست مالی
در سمت وزیر خزانه‌داری جنت یلن نقش بسیار مهم‌تری را در تاثیرگذاری بر سیاست‌های مالی و مالیاتی آمریکا بازی خواهد کرد، نقشی که ابزار کافی آن در فدرال رزرو در اختیار یلن نبود. تیم آدامز، مقام سابق خزانه‌داری آمریکا در مورد یلن گفت: در حالی که اقتصاد ایالات‌متحده در حال ریکاوری از بحران اقتصادی کرونا است، یلن فردی مورد اعتماد، با ثبات و عملگرا برای تصدی این پست خواهد بود. با توجه به اینکه دموکرات‌ها از شانس بسیار پایینی برای کسب اکثریت مجلس سنا برخوردارند، به احتمال زیاد یلن مذاکرات سختی را با سنای جمهوری‌خواه در راستای پیشبرد سیاست‌های بایدن در پیش خواهد داشت. سیاستهایی از جمله افزایش مالیات برای افراد ثروتمند، سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌ها، آموزش و مبارزه با تغییر اقلیم. اقتصاددانان معتقدند که یلن تبحر بالایی در بیان استدلال‌های اقتصادی برای هزینه‌های بیشتر در دوره کوتاه مدت برای تقویت بازار کار و کاهش شکاف طبقاتی دارد. یلن افزایش نابرابری اقتصادی در آمریکا را تهدیدی برای ارزش‌های ریشه‌دار ملت آمریکا در طول تاریخ می‌داند. تجربه کاری یلن نشان داده است که او به خوبی می‌داند چگونه میان طرفین اجماع به وجود بیاورد و این در حالتی که کاخ سفید به دست دموکرات‌ها است و سنا در دست جمهوری‌خواهان، مهارت بسیار مهمی برای دولت بایدن به حساب می‌آید.
