گزارش هفته هجدهم از فروش اوراق دولتی

اغلب کارشناسان از سال گذشته که بحث بودجه ۹۹ مطرح شد، نگرانی‌های خود را در مورد کسری بودجه ۹۹ مطرح کردند. یکی از راهکارهای پیشنهادی کارشناسان برای جبران کسری بودجه سال جاری، فروش اوراق دولتی است. برآوردها نشان می‌دهد که دولت در نظر دارد برای جبران حداقل ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از کسری بودجه اوراق دولتی منتشر کند. در واقع می‌توان گفت اگر ۳۰ هفته حراج را در نظر بگیریم، تقریبا در هر هفته باید ۵ هزار میلیاردتومان اوراق به فروش برود تا دولت به هدف خود برای کسری بودجه برسد. از شروع حراج اوراق دولتی تا هفته اول مهرماه، ۱۸ هفته گذشته است. در واقع بیش از نیمی از هدف‌گذاری زمانی دولت سپری شده است اما دولت حدود ۵ هزار میلیارد تومان از هدف گذاری خود عقب است. آمارها نشان می‌دهد تا پایان هفته هجدهم، ۵/ ۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسیده است. شاید مهم‌ترین عقب‌ماندگی دولت در فروش اوراق دولتی در هفته گذشته رخ داده است. نگاهی به روند فروش این اوراق در هفته‌های گذشته نیز نشان‌دهنده بی‌میلی بانک‌ها برای خرید این اوراق است.

روند نزولی در فروش اوراق دولتی

فروش اوراق دولتی از ۱۳ خردادماه سال جاری آغاز شد. در هفته اول، حدود ۵/ ۲۶ هزار میلیارد تومان تقاضا برای اوراق دولتی ثبت شد که وزارت اقتصاد با فروش ۱/ ۵ هزار میلیارد تومان آن موافقت کرد. در واقع هفته اول حراج با استقبال مواجه شد. این روند در هفته دوم نیز تکرار شد به‌طوری‌که در هفته دوم نیز حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان تقاضا ثبت شد و دولت با ۹/ ۴ هزار میلیارد تومان آن موافقت کرد. در دو هفته اول دولت با بانک‌ها سر سود ۱۵ درصدی  برای اوراق سه ساله به توافق رسیدند. به‌عبارت  دیگر سودی که از سوی دولت پیشنهاد شد با استقبال بانک‌ها مواجه شد.

اما در هفته سوم یعنی در حراج ۲۷ خردادماه، به‌رغم تقاضای ۶/ ۱۴ هزار میلیارد تومانی از سوی بانک‌ها و موسسات مالی، وزارت اقتصاد با فروش ۹۰۰ میلیارد تومان اوراق دولتی چهار ساله با سود ۶/ ۱۵ درصد موافقت کردند. در واقع این هفته اولین هفته‌ای بود که فروش اوراق به شدت کاهش داشت اما سود با کمی افزایش مواجه شد.  در هفته چهارم مجددا شرایط فروش این اوراق رونق گرفت. در حراج ۳ تیرماه، دولت دو اوراق ۲ ساله با سود ۱۵ ساله پیشنهاد کرد که بانک‌ها و موسسات مالی تقاضای ۳/ ۱۳ هزار میلیارد تومانی برای آنها ثبت کردند. وزارت اقتصاد نیز با حدود نیمی از این تقاضا موافقت کرد. در این هفته حدود ۱/ ۶ هزار میلیارد تومان اوراق دو ساله با سود ۶/ ۱۵‌درصدی فروخته شد.  در هفته پنجم، در حراج ۱۰ تیرماه، دو نوع اوراق دو ساله و چهار ساله منتشر شد که بانک‌ها تقاضای ۸/ ۱۱ هزار میلیارد تومانی برای آن ثبت کردند. دولت با فروش ۳/ ۶ هزار میلیارد تومان از این اوراق البته با نرخ‌های بالاتری از آنچه که پیشنهاد کرده بود، موافقت کرد. اوراق دوساله با سود ۵/ ۱۶ درصد و اوراق چهار ساله با ۵/ ۱۷ درصد به فروش رسید. آنچه که تا هفته پنجم قابل توجه است، کاهش تقاضای بانک‌ها برای خرید اوراق دولتی و افزایش سود این اوراق است.

فروش اوراق دولتی با دو روش

از هفته ششم، روش دیگری غیر از حراج نیز برای فروش اوراق دولتی اجرا شد. در واقع وزارت اقتصاد بخشی از اوراق خود را به روش حراج در بازار بین بانک‌های کشور به فروش می‌رساند. اما از این هفته بخش دیگری از این اوراق را در بازار بورس عرضه کرد. در هفته ششم اوراق دو ساله و چهار ساله برای فروش عرضه شد که بانک‌ها حدود ۷/ ۵ هزار میلیارد تومان تقاضا برای خرید این اوراق ثبت کردند. وزارت اقتصاد با فروش حدود ۲ هزار میلیارد از تقاضای ثبت شده موافقت کرد. البته سود اوراق دوساله با نیم واحد درصد افزایش به نسبت هفته پیشش به ۱۷ درصد و سود اوراق ۴ ساله با ۷دهم درصد افزایش به ۲/ ۱۸ درصد رسید. دولت در این هفته حدود ۳ هزار میلیارد تومان از اوراق خود را نیز در بورس به فروش رساند. در مجموع در این هفته ۵ هزار میلیارد اوراق که هدف‌گذاری شده بود به فروش رسید.  در هفته هفتم و هشتم، سه نوع اوراق یک ساله، دوساله و سه‌ساله منتشر شد. نرخ سود اوراق روندی صعودی در پیش گرفت و برای اوراق یک ساله در هفته هشتم به ۹/ ۱۷ درصد، اوراق دوساله به ۹/ ۱۸ درصد و برای اوراق ۳ ساله به ۹/ ۱۹ درصد رسید. در هفته هفتم حدود ۲/ ۶ هزار میلیارد تومان اوراق توسط بانک‌ها و ۷/ ۱ هزار میلیارد تومان در بورس به فروش رسید. در مجموع در هفته هفتم ۹/ ۷ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسید. در هفته هشتم این میزان به حدود ۲/ ۶ هزار میلیارد تومان رسید.  در هفته نهم، دو نوع اوراق دولتی سه ساله و یک نوع اوراق یک ساله و یک نوع اوراق دو ساله منتشر شد. در این هفته حدود ۷ هزار میلیارد تومان تقاضا برای این چهار اوراق ثبت شد که با ۳/ ۱ هزار میلیارد تومان آن موافقت شد. در هفته نهم نیز سود اوراق روندی صعودی طی کرد، به‌طوری‌که نرخ اوراق یک ساله ۹/ ۱۸ درصد و اوراق دو ساله به ۹/ ۱۹ درصد رسید. نرخ سود اوراق سه ساله نیز ۹/ ۲۰ درصد ثبت شد. در این هفته ۲/ ۳ هزار میلیارد تومان از اوراق دولتی در بورس فروخته شد که در مجموع کارنامه این هفته را به رقم ۴/ ۴ هزار میلیارد تومان رساند.  نکته قابل توجه از هفته دهم تا هفته هجدهم، کاهش تقاضای بانک‌ها برای خرید این اوراق است. از حراج ۱۴ مرداد به بعد، اگرچه نرخ اوراق یک ساله از ۹/ ۱۸ درصد فراتر نرفت، نرخ اوراق ۲ ساله به ۲۰  درصد و اوراق ۳ ساله به ۲۱ درصد رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در هفته دهم در مجموع ۸/ ۲ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شده که از این میزان حدود ۵/ ۱ هزار میلیارد تومان آن توسط بانک‌ها و در فرآیند حراج بوده است. در هفته یازدهم تقاضای ثبت شده بانک‌ها حدود ۲ هزار میلیارد تومان بوده که وزارت اقتصاد با ۴/ ۱ هزار میلیارد تومان آن موافقت کرده است. در مجموع در هفته یازدهم نیز ۳ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی به فروش رسیده است. در هفته دوازدهم تقاضای بانک‌ها هزار میلیارد تومان بوده که با نیمی از آن موافقت شده است. در این هفته نیز در مجموع ۵/ ۴ هزار میلیار تومان اوراق فروخته شد که بخش بیشتر آن در بورس فروخته شده است.  در حراج ۴ شهریورماه، بانک‌ها همچنان هزار میلیارد تومان تقاضا برای خرید اوراق دولتی داشتند، اما دولت با هیچ‌کدام موافقت نکرد. ۸/ ۱ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شده در این هفته تنها در بازار بورس بوده است.  در هفته چهاردهم، تقاضای بانک‌ها به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرد و تنها ۴۴۰ میلیارد تومان ثبت سفارش انجام شد. دولت با ۱۹۰ میلیارد تومان آن موافقت کرد اما ۱/ ۲ هزار میلیارد تومان از اوراق را در بازار بورس فروخت در نتیجه کل اوراق فروخته شده در این هفته به ۳/ ۲ هزار میلیارد تومان رسید.

در حراج ۱۶ شهریورماه، مجددا دولت توانست ۵ هزار میلیارد تومان کسب درآمد کند. در این هفته ۶/ ۲ هزار میلیارد تومان از اوراق توسط بانک‌ها و ۸/ ۲ هزار میلیارد تومان آن توسط نهادهای مالی خریداری شد.  در هفته شانزدهم، بانک‌ها حدود ۹/ ۲ هزار میلیارد تومان اوراق ثبت سفارش کردند که وزارت اقتصاد تقریبا با همه آنها موافقت کرد.  در بازار بورس نیز ۱۶۰ میلیارد تومان اوراق نیز فروخته شد که در مجموع ۱/ ۳ هزار میلیارد تومان اوراق به فروش رسید. در هفته هفدهم تنها ۵۴۰ میلیارد تومان بانک‌ها تقاضا ثبت کردند و دولت با همه آنها موافقت کرد. در بورس نیز ۱۷۰ میلیارد تومان اوراق به فروش رسید. در مدت ۱۷ هفته این میزان فروش کمترین مقدار ثبت شده بود. اما در هفته هجدهم این رکورد نیز شکسته شد و هیچ تقاضایی برای خرید اوراق دولتی توسط بانک‌ها ثبت نشد. در کل هفته هجدهم دولت هیچ درآمدی از فروش اوراق دولتی کسب نکرد. «دنیای‌اقتصاد» در گزارش دیگری به تفصیل علت این رخداد را بررسی خواهد کرد.

 

اخبار مرتبط