اقتصاد رفتاری در بیماری کووید-۱۹
باید توجه داشت که رفتارهای بروز داده شده از هر فرد باعث افزایش یا کاهش این بیماری در جامعه میشود؛ بنابراین هر فردی باید مراقب واحدهای رفتاری که از خود بروز میدهد باشد چراکه برآیند این واحدهای رفتاری است که میزان سلامتی وامنیت وی را تعیین خواهد کرد و بهدنبال آن اثرش را برجامعه خواهد گذاشت. بهخاطر این بیماری دو نیاز اساسی انسان امنیت و سلامتی در معرض خطر قرار گرفته است؛ بنابراین هر فردی در جهت مراقبت از خود رفتارهایی درست یا نادرست بروز میدهد. بهعنوان مثال زدن ماسک در روزهای بحران این بیماری برای بیرون گذاشتن زباله از منزل که با کمبود لوازم بهداشتی بهخاطر تقاضای بالا مواجه هستیم یک رفتار غلط است، اما همین رفتار توسط فردی که در یک درمانگاه اقدام به درمان بیماران میکند یک رفتار ضروری و درست است. مثال دیگر هجوم افراد برای خرید از فروشگاهها در روزهای بحران این بیماری آن هم نه به اندازه مصرف، بلکه در برخی مواقع خرید برای چندین ماه باعث کمبود مواد غذایی، یک موج نگرانی در جامعه و تشویق دیگران به این عمل میشود که یک رفتار غلط و نادرست است. اما بروز رفتار براساس خرد و تدبیر و بهدنبال آن خرید به اندازه نیازهای مصرفی افراد یک نظم و آرامشی را به جامعه تزریق خواهد کرد که رفتاری مناسب و عاقلانه است.
از دو مثال فوق بهراحتی میتوان به اهمیت رفتارهایی که از خود نشان میدهیم پی برد و برآیند این رفتارها بر هر یک از جنبههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانی و فرهنگی جامعه تاثیرگذار خواهد بود و میتواند هزینههای ناشی از این اتفاق و رویداد را افزایش یا کاهش دهد.
با توجه به اینکه اتفاق و رویداد فوق یک بحران در جامعه محسوب میشود، بنابراین هر گونه توصیه و راهکار از طرف سیاستگذار میتواند باعث کاهش یا افزایش این بیماری شود و بهدنبال آن موجی از اطمینان یا نااطمینانی را در جامعه ایجاد کند؛ بنابراین باید مطابق یک بحران با آن برخورد کرد و بحرانها نیاز به مدیریت دارند. اینجاست که شکلگیری زودهنگام و بهنگام یک تیم بحران مبتنیبر بینش و آگاهی از متخصصان علوم مختلف (پزشکی، جامعهشناسی، اقتصادی، روانشناسی، اپیدمیولوژی و...) در این رابطه لازم و ضروری است تا بتوانند بهعنوان یک اتاق فکر راهکارها، توصیهها و تصمیماتی را اتخاذ کنند، تا با دادن آگاهی منجر به شکلگیری رفتارهای مناسب در افراد شوند که بیشترین اثر بخشی و کارآیی را داشته باشد؛ بهطوریکه هزینههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانی و فرهنگی حاصل از این بیماری را کاهش دهد.
مجموعه راهکارها، تصمیمها، توصیهها و اقداماتی که توسط این تیم طراحی، تولید و تصویب میشود با این پیش شرط که مورد قبول دولت است جهت اجرا به سازمانهای دولتی، غیردولتی، خصوصی و عموم شهروندان ابلاغ میشود تا منجر به بروز رفتارهای مناسب در شهروندان شود که میتواند بر هر یک از جنبههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، روانی و فرهنگی جامعه تاثیرگذار باشد.
نکته قابلملاحظه این است که بعضی از این راهکارها و توصیهها برای گروههایی از جامعه زمانی قابل اجرا است و تبدیل به یک رفتار خواهد شد که در کنار آن اقدامات حمایتی و معیشتی مناسب از اقشار مختلف جامعه با توجه به آسیبهای وارده به آنها ناشی از این رویداد در جهت رفع نیازهای حداقل معیشتی آنها صورت گیرد تا بتوانند با آرامش خاطر رفتارهای متناسب با این توصیهها را از خود نشان دهند.
بهعنوان مثال اگر قرار است مدتی تعدادی از فعالیتهای اقتصادی در جامعه بهطور موقت تعطیل شوند، گروههای آسیبپذیر و هدفی که در این فعالیتهای اقتصادی مشغول به کار هستند از طرق مختلف - بیمه بیکاری، وام بلاعوض، بستههای حمایتی و... - مورد حمایت قرار گیرند. سودی که در نتیجه یک واحد هزینه به این روش بهدست میآید خیلی بیشتر از هزینهای است که در نتیجه یک واحد بیماری در جامعه ایجاد خواهد شد.
نکته پایانی اینکه اکنون به چگونگی اقدامات هر کشور در این بحران نمیپردازیم و این خودش مطالعهای را میطلبد که نتیجهاش میتواند بهعنوان تجربه و راهکار مناسبی در موارد مشابه مورد استفاده قرار گیرد.