سه ‌گانه رئیس کل بانک مرکزی

سفر رئیس کل به شرق دور

همتی در دیدار با رئیس کل بانک مرکزی کره جنوبی با اشاره به روابط دیرینه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و کره‌جنوبی، از کاهش حجم مبادلات اقتصادی دو کشور از سال گذشته میلادی که عمدتا تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا بوده است انتقاد کرد و با طرح مشکلات بانکی طرفین به‌ویژه عدم همکاری بانک‌های کره‌جنوبی درخصوص استفاده از منابع بانک مرکزی ایران؛ خواستار اقدام جدی مسوولان کره در حل هرچه سریع‌تر مشکلات شد.همتی همچنین با اشاره به تاثیر منفی مشکلات بانکی بر روابط دوکشور که به دلیل محافظه کاری بیش از حد طرف کره‌ای ممکن است ایجاد شود، ابراز امیدواری کرد این موضوع هرچه سریع‌تر حل شود. «لی»، رئیس بانک مرکزی کره‌جنوبی نیز ضمن تشکر از حضور همتی از نحوه عمل بانک‌های کره‌ای که عمدتا به دلیل نگرانی آنها به خاطر اعمال جریمه آمریکا است، ابراز تاسف و اعلام کرد، تمام تلاش خود را برای پیگیری و حل موضوع به کار خواهد برد. همتی همچنین در محل اقامت خود با معاون وزیر تجارت و انرژی کره دیدار و از تاثیر منفی عملکرد بانک‌های کره‌ای بر حجم تجارت دوکشور گله کرد ضمن اینکه طرف کره‌ای نیز از این بابت اظهار ناراحتی کرد. رئیس کل بانک مرکزی کشورمان در این سفر با معاون نخست‌وزیر و وزیر اقتصاد و مالیه کره‌جنوبی نیز دیدار کرد. «هونگ نام‌کی»، ضمن اعلام آمادگی برای حل مشکلات بانکی، روابط با ایران را بسیار مهم خواند و از به کارگیری تمام تلاش خود برای حل مشکلات بانکی خبر داد. همتی نیز با اشاره به عدم همکاری بانک‌های آن کشور برای تامین واردات فعالان اقتصادی کشورمان، به منابع زیاد بانک مرکزی نزد آن بانک‌ها و همچنین تاثیر منفی که این رفتار در روابط دوستانه دوکشور دارد اشاره کرد و از آقای هونگ نام‌کی خواست این موضوع را هرچه سریع‌تر حل و فصل کند. رئیس کل بانک مرکزی کشورمان تاکید کرد سیاست‌های آمریکا در فشار حداکثری خود شکست خورده است و ما علاقه‌مند نیستیم تحت تاثیر محدودیت‌های ایجاد شده از سوی آمریکا، روابط ایران و کره‌جنوبی آسیب ببیند و دولت ما نیز علاقه‌مند به توسعه روابط دوستانه با کره‌جنوبی است. همچنین در این دیدار، معاون نخست‌وزیر کره‌جنوبی ضمن اشاره به سیاست‌های بانک مرکزی ایران در ده ماه گذشته برای تثبیت وضعیت اقتصادی ایران، از آن به‌عنوان اقدام برجسته همتی یاد کرد. هونگ نام کی، تاکید کرد که ما هم از وضعیت پیش آمده در روابط بانکی دو کشور و مشکلاتی که برای صادرکنندگان کره‌ای و واردکنندگان ایرانی پیش آمده است ناراحت هستیم و با توجه به اینکه روابط ایران و کره‌جنوبی را بسیار مهم تلقی می‌کنیم، تمام تلاش خود را برای رفع مشکل به کار می‌گیریم. گفتنی است در حاشیه این دیدارها، رئیس کل بانک مرکزی ضمن شرکت در یک کنفرانس مهم اقتصادی با چند نفر از قتصاددانان شهیر معاصر نظیر «سارجنت» و «انگل» به تبادل نظر پرداخت.

دیدار همتی با دو اقتصاددان

عبدالناصر همتی درخصوص دیدار با این اقتصاددانان برجسته نوشت: در روز ۱۳ خرداد ماه ۹۸ همزمان با مذاکره با مقامات پولی و بانکی کره‌جنوبی در سئول به دعوت رئیس بانک مرکزی این کشور در کنفرانس اقتصادی مهمی شرکت کردم. وی خاطر نشان کرد: نکته مهم‌تر ملاقات و مذاکره با پرفسور توماس سارجنت و پرفسور چالز انگل دو تن از اقتصاد دانان شهیر معاصر بود که البته برای اقتصاد دانان کشورمان نیز شناخته شده هستند. افراد کمی به اندازه توماس سارجنت به پیشرفت علم اقتصاد به ویژه در زمینه کاربرد اقتصاد در عرصه سیاست‌گذاری تلاش کرده‌اند. همتی در ادامه تصریح کرد: مهم‌ترین کار سارجنت که برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۱۱ نیز است کار روی تئوری انتظارات عقلایی و حل مساله بهینه‌سازی سازگار درطول زمان است. سارجنت به همراه دیگران به درستی نشان داد که هزینه رفاهی پیروی از سیاست‌گذاری قاعده‌مند بسیار کمتر از هزینه دنباله روی از سیاست‌گذاری مصلحت‌آمیز است. وی در ادامه افزود: مخصوصا او نشان داد که بانک مرکزی اگر براساس قاعده مندی سیاست‌گذاری کند در طول دوره میان مدت بسیار بهتر می‌تواند بر ثبات و آرامش اقتصادی تاثیر داشته باشد. امروز کارهای سارجنت در تمام زوایای علم اقتصاد کلان ریشه دوانده و کاربرد دارد. همتی گفت: چالز انگل نیز اقتصاددان شهیری است که کارهای بسیار مهمی در زمینه نرخ ارز و سیاست‌گذاری ارزی انجام داده است. انگل درک اقتصاددانان از تاثیرات نرخ ارز بر سیاست‌گذاری اقتصادی را افزایش داده است. انگل کارهای مهم دیگری در زمینه بهینه یابی سبد دارایی‌ها و اندازه‌گیری ریسک نیز انجام داده است.

سیاست‌های جدید پولی در جهت کنترل تورم

بخش دیگری از فعالیت‌های همتی در تشریح سیاست‌های پولی بود. عبدالناصر همتی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی درباره عملیات بازار باز سه نکته را یادآور شد و نوشت: درخصوص عملیات بازار باز چند نکته را توضیح می‌دهم:

نکته اول: تا به امروز چون بانک مرکزی اجازه داد و ستد اوراق دولتی را نداشت، نرخ این اوراق در معاملات بین کنشگران بازار تعیین می‌شد و بدیهی است که نرخ، شامل درجه‌ای از هزینه‌های ریسک و تنزیل بود. با ورود بانک مرکزی و عملیات بازار باز، این هزینه‌ها کاهش می‌یابد و نرخ تنزیل بین بانک‌ها نیز در محدوده نرخ سیاست‌گذاری بانک مرکزی قرار می‌گیرد.

نکته دوم: بدیهی است برای انجام عملیات بازار باز، به حجمی از اوراق دولتی نیاز است چون پس از اجرایی شدن این ابزار، هیچ نقدینگی بدون خرید اوراق به بانک‌ها اعطا نخواهد شد. وجود اوراق، شرط لازم این عملیات است ولی به معنای موظف کردن دولت برای انتشار اوراق نیست. دولت بر اساس نیازهای بودجه‌ای خود و با توجه به وضعیت چرخه اقتصاد و ضرورت پایداری مالی خود، باید به انتشار اوراق دست بزند.

نکته سوم: هدف اصلی و کلیدی این چرخش سیاستی، به عملیات بازار باز و کنترل نرخ سود کوتاه‌مدت، هدف‌گذاری و کنترل تورم است. چرا که تمرکز بر کنترل کل‌های پولی (ترازنامه بانک مرکزی) در دهه‌های اخیر نتوانسته به نحوی پایدار تورم را کنترل کند. بدیهی است هدف این عملیات، اعمال سیاست انبساطی پولی نیست، بلکه تغییر بنیادی کانال انتقال سیاست پولی است. البته همزمان بانک مرکزی به دنبال سالم‌سازی ترازنامه بانک‌ها است. هدف اصلی، ثبات اقتصادی است که خود پیش‌نیاز افزایش رشد بلندمدت اقتصادی است.