رشد درآمدهای مالیاتی

بانک مرکزی وضعیت بودجه عمومی دولت در سه ماه نخست سال جاری را منتشر کرد. آمار منتشر شده نشان می‌دهد که درآمدهای دولت در سه ماه نخست سال جاری به ۴/ ۲۶ هزار میلیارد تومان رسیده است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۸/ ۲ هزار میلیارد (۸/ ۱۱ درصد) افزایش داشته است. درآمدهای دولت از مجموع «درآمدهای مالیاتی» و «سایر درآمدها» حاصل می‌شود که «درآمدهای مالیاتی» حجم ۸۶ درصدی را از مجموع درآمدها به خود اختصاص داده است. آمار منتشر شده نشان می‌دهد که درآمدهای مالیاتی دولت در مدت مذکور با رشد ۲/ ۲۴ درصدی به ۶/ ۲۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که در سه ماه نخست سال گذشته درآمدهای مالیاتی ۲/ ۱۸ هزار میلیارد تومان ثبت شده است که به نسبت سه ماه نخست سال ۹۵ افت ۶/ ۱ درصدی را ثبت کرده بود. بنابراین دولت در سه ماه فصل بهار ۹۷ به نسبت سال گذشته عایدی بیشتری از مالیات‌ها داشته است. جزئیات منتشر شده از مالیات اخذ شده توسط دولت نشان می‌دهد که «مالیات‌های غیر مستقیم» در بازه زمانی مورد بررسی به نسبت مدت مشابه سال گذشته با رشد ۷/ ۵۲ درصد همراه بوده است. در حالی که «مالیات مستقیم» رشد منفی ۷/ ۲ درصدی را ثبت کرده است. مالیات‌ها به دو دسته «مالیات مستقیم» و «مالیات غیر مستقیم» تفکیک می‌شوند که در «مالیات مستقیم» زیرفصل‌های «مالیات اشخاص حقوقی»، «مالیات بردرآمدها» و «مالیات بر ثروت» گزارش می‌شود. «مالیات غیرمستقیم» نیز شامل «مالیات بر واردات» و «مالیات برکالاها و خدمات» است. براساس گزارش رسمی بانک مرکزی، مالیات اشخاص حقوقی ۲/ ۴ هزار میلیارد تومان نصیب دولت کرده است که به نسبت مدت مشابه سال قبل، رشد منفی ۶/ ۱۴ درصدی را ثبت کرده است. مالیات بر درآمدها نیز به سطح ۲/ ۴ هزار میلیارد تومان رسیده است که در مجموع رشد ۵/ ۸ درصدی را به نسبت سه ماه نخست سال گذشته داشته است. از سوی دیگر مالیات بر ثروت نیز ۷۰۰ میلیارد تومان عایدی برای دولت داشته است که به نسبت مدت مشابه سال۹۶ حدود ۴/ ۲۲ درصد رشد داشته است. مجموع این سه زیرفصل، عایدی ۱/ ۹ هزار میلیارد تومانی از مالیات‌های مستقیم را نصیب دولت کرده است که براساس این گزارش به نسبت مدت مشابه سال گذشته افت ۷/ ۲ درصدی را ثبت کرده است.

رشد درآمدهای دولت از نقل و انتقال سرقفلی

 از نکات قابل توجه در آمار منتشر شده در زیر سرفصل مالیات بر ثروت، رشد قابل توجه مالیات نقل و انتقال سرقفلی و نقل و انتقال املاک است. آمارها نشان می‌دهد که مالیات نقل و انتقال املاک رشد ۷/ ۴۱ درصد و مالیات نقل و انتقال سرقفلی رشد ۱/ ۳۳ درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که رشد مالیات اخذ شده از نقل و انتقالات سرقفلی در سه ماه نخست سال ۹۶ به نسبت مدت مشابه سال ۹۵، ۸/ ۳ درصد بوده است.  گزارش بانک مرکزی از مالیات‌های غیر مستقیم نشان می‌دهد که مجموع این مالیات‌ها در سه ماه نخست سال جاری به حدود ۵/ ۱۳ هزار میلیارد تومان رسیده است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد ۷/ ۵۲ درصدی داشته است. در این زیر فصل، مالیات بر واردات حدود ۷/ ۳ هزار میلیارد تومان و مالیات بر کالاها و خدمات حدود ۸/ ۹ هزار میلیارد تومان بوده که به نسبت سه ماه نخست سال گذشته به ترتیب رشد ۸/ ۱۰۴ درصدی و ۳/ ۳۹ درصدی داشته است.دولت در بودجه سال جاری عوارض خروج مسافرین را از ۷۵ هزار تومان (برای مسافرت‌های هوایی) به ۲۲۰ هزار تومان افزایش داد. این افزایش در عملکرد بودجه سه ماه نخست سال جاری نمود داشته است. براساس آمار منتشر شده، عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور ۲۰۰ میلیارد تومان برای دولت عایدی داشته که به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد ۳/ ۱۵۴ درصدی داشته است.

افزایش درآمدهای نفتی دولت

بانک مرکزی در گزارش عملکرد بودجه دولت، درآمدهای دولت از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی را نیز منتشر می‌کند. براساس گزارش بانک مرکزی، دولت از «واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای» ۶/ ۳۲ هزار میلیارد تومان درآمد داشته است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۴۱/ ۷۲ درصد رشد داشته است.در زیر فصل‌های واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، «منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی»، «منابع حاصل از فروش اموال منقول و غیرمنقول» و «واگذاری طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای» منتشر می‌شود. براساس گزارش منتشر شده، درآمدهای دولت از نفت و فرآورده‌های نفتی در سه ماه نخست سال جاری حدود ۱۰۱ هزار میلیارد تومان بوده است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته رشد ۶/ ۷۲ درصدی را ثبت کرده است. براساس گزارش بانک مرکزی، درآمدهای دولت از فروش منابع نفتی در سه ماه نخست سال ۹۶ به نسبت مدت مشابه سال ۹۵، حدود ۲/ ۳۳۳ درصد رشد را ثبت کرده بود که این افزایش قابل توجه به دلیل خالی بودن ظرفیت‌های تولید در این صنعت بوده است.  از سوی دیگر دولت از فروش اموال منقول و غیرمنقول نیز حدود ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته است که به نسبت مدت مشابه سال گذشته کاهش ۳/ ۵۵ درصد را ثبت کرده است. رقم دریافتی دولت از واگذاری طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای نیز در گزارش منتشر شده اعلام نشده است.

رشد هزینه‌های عمرانی دولت

از سوی دیگر دولت در سه ماه نخست سال ۹۷، برای توسعه عمرانی کشور حدود ۶/ ۲۲ هزار میلیارد تومان هزینه کرده است. در واقع دولت از حدود ۶/ ۳۲ هزار میلیارد تومانی که از «واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای» به‌دست آورده است، ۷۰ درصد آن را صرف «پرداخت‌های عمرانی» کرده است. در سه ماه نخست سال ۹۶، آمار پرداخت‌های عمرانی دولت حدود ۸۲۰ میلیارد تومان بوده است که در سه ماه نخست امسال حدود ۹/ ۲۱ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این افزایش قابل توجه به دو دلیل قابل توجیه است: اول اینکه به‌نظر می‌رسد رقم هزینه دولت برای پرداخت‌های عمرانی کشور در سال گذشته بسیار کم بوده است که افزایش امسال را قابل توجه کرده است. از سوی دیگر به‌نظر می‌رسد دولت برای تصفیه بدهی‌های خود با پیمانکاران اسناد خزانه منتشر کرده و هزینه بدهی‌های خود را در قالب پرداخت‌های عمرانی اعلام کرده است. دلیل دیگر بر این ادعا، نگاهی به آمار «واگذاری دارایی‌های مالی» است که نشان می‌دهد دولت در فصل بهار سال جاری، حدود ۲۹ هزار میلیارد تومان اسناد خزانه منتشر کرده است که به نسبت سه ماه نخست سال گذشته ۳/ ۵۷ درصد افزایش داشته است. در واقع قرار بوده که دولت هزینه‌های توسعه عمرانی کشور را از درآمدهای نفتی تامین کند اما به دلیل سرریز هزینه‌های جاری از درآمدهای مالیاتی، برای جبران کسری ایجاد شده، اوراق منتشر کرده است.

12