هدیه تعطیلات، یک مشت تعرفه
بنیاد غیرانتفاعی «Tax Foundation» تخمین میزند این تعرفهها در سال جاری معادل افزایش مالیاتی متوسط ۱۰۰۰ دلار برای هر خانوار است و این رقم در سال ۲۰۲۶ به ۱۴۰۰ دلار میرسد. من خودم این را بهخوبی میدانم و میلیونها آمریکایی دیگری هم که در این فصل تعطیلات برای خانواده و دوستانشان از فروشگاهها یا بهصورت آنلاین خرید میکنند، آن را خواهند فهمید. برای من، عدد «۱۰» شوکهکننده است؛ یعنی هزینه اضافی خرید یک دست پاپیون از بریتانیا، یکی از ۲۰۰ کشور متحد یا رقیبی که ترامپ بر بیشتر کالاهای وارداتی از آنها تعرفه وضع کرده است.
برای نخستین بار در طول زندگی هفتادسالهام، یک «صورتحساب خدمات بستههای بینالمللی» از شرکت «یونایتد پارسل سرویس» (UPS) دریافت کردم. ابتدا فکر کردم کلاهبرداری است، چون صورتحساب بعد از دریافت پاپیونها به دستم رسید. در آن «هزینههای دولتی» ۶.۹۲دلاری و «هزینههای کارگزاری» ۱۴دلاری درج شده بود که در مجموع ۲۰.۹۲دلار میشد؛ با دستور پرداخت به بخش زنجیره تامین UPS در یک بانک مشخص. «نرخ تعرفه» برای هرکدام از پاپیونها ۱۰، ۷.۵ و ۷.۲درصد نوشته شده بود، بدون هیچ توضیحی درباره علت تفاوت نرخها.
بعدا متوجه شدم خریدهایی که ۱۰درصد بیشتر از قیمتهای اعلامشده برایم تمام شده، بریتانیایی نیستند؛ بلکه آمریکاییهایی هستند که با قدرت بسیار زیاد، اصرار دارند هیچ شواهد تجربیای مبنی بر افزایش قیمتها بهخاطر تعرفهها وجود ندارد.
مالیاتی با نامی دیگر
دولت آمریکا ماهانه بیش از ۳۰میلیارد دلار از محل تعرفهها دریافت میکند؛ هزینههایی که بنگاهها عمدتا به مصرفکنندگان منتقل میکنند. البته، از ترامپ و اعضای دولتش چیزهای زیادی شنیده میشود که با اصول شناختهشده کسبوکار و اقتصاد ناسازگار است. چرا باید اهمیت دهیم، وقتی شاخص S&P ۵۰۰ از زمان اعلام تعرفههای «روز آزادی» در ماه آوریل ۳۸درصد رشد کرده، نرخهای وام ۳۰ساله مسکن اندکی کاهش یافته، و نظرسنجیهای بلکفرایدی نشان میدهد آمریکاییها همچنان به بهترین کار یعنی خرید کردن، ادامه میدهند؟
پاسخ را میتوان در تازهترین چشمانداز اقتصادی جهانی «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» (OECD) یافت که هفته گذشته منتشر شد. تا پیش از سال ۲۰۲۵، این سازمان مستقر در پاریس پیشبینی کرده بود اقتصاد آمریکا امسال ۲.۴درصد رشد میکند، بسیار بالاتر از ۱.۹درصد میانگین کشورهای توسعهیافته. اما اکنون OECD کمتر خوشبین است و رشد آمریکا را ۲درصد پیشبینی میکند. این سازمان برای ۲۰۲۶ نیز افت بیشتری میبیند و رقم ۱.۷درصد را برآورد کرده است. به بیان دیگر، سیاستهای ترامپ مزیت اقتصادی آمریکا را فرسوده کرده است.
داستان تورم نیز مشابه است. در پایان ۲۰۲۴، تحت دولت بایدن، OECD تصور میکرد افزایش قیمتها مهار شده و نرخ تورم را برای امسال ۲.۱درصد برآورد کرد. اما حالا محاسبه میکند قیمت مصرفکننده احتمالاً ۲.۷درصد رشد کرده و در ۲۰۲۶به ۳درصد خواهد رسید. پل کروگمن، برنده نوبل اقتصاد، در یادداشت ۳۰اکتبر در ساباستک خود نوشت: «سیاستهای آشفته تعرفهای ترامپ سه نوع آسیب اقتصادی ایجاد کرد؛ قیمتهای بالاتر برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان آمریکایی، عدم قطعیت اقتصادی و از دست رفتن اعتبار جهانی آمریکا. حتی اگر بدترینِ وضعیت قیمتها و بیثباتی گذشته باشد، روشن است که تعرفههای ترامپ آسیب پایدار بر اقتصاد آمریکا و نظم اقتصادی جهانی وارد کرده است.»
کروگمن خوب میداند چه میگوید. او جایزه نوبل ۲۰۰۸ را برای پژوهش درباره تعرفهها و تجارت دریافت کرد و مطابق اعلام آکادمی علوم سوئد، «نظریهای نوین برای پاسخ به این پرسشها صورتبندی کرد؛ آثار تجارت آزاد و جهانیشدن چیست؟ نیروهای محرک شهرنشینی جهانی کداماند؟»
کروگمن تنها اقتصاددانی نیست که پیامدهای تعرفههای ترامپ را تأسفبار میداند. دادهها و نمونههای متعددی وجود دارد که فاجعه در حال شکلگیری برای آمریکاییها را نشان میدهد. بهعنوان نمونه، نظرات پاسخدهندگان در نظرسنجی ماهانه تولیدکنندگان فدرالرزرو دالاس، که منطقهای جمهوریخواهنشین شامل تگزاس، بخشهایی از شمال لوئیزیانا و جنوب نیومکزیکو را پوشش میدهد اکثرا از نبود هرگونه منفعت میگویند و نگرانیهای مشابهی دارند: نمیدانیم دلیل آن تعطیلی است یا کاهش تقاضا، اما سفارشهای ما نصف شده است. عدم قطعیت تعرفهها بیشترین اثر را بر استراتژی خرید ما دارد، همراه با افزایش هزینه مزایا و هزینههای کارکنان. همچنان شاهد سفارشهای ورودی اندک و فعالیت ضعیف در صنعت خود هستیم. انگار تمام آشفتگیها در واشنگتن نوعی حالت انتظار ایجاد کرده است. امیدواریم در ۶ ماه آینده اوضاع بهتر شود. کسبوکار امروز به همان شکنندگی دوره دولت قبلی است. کسبوکارهای کوچک و باسابقه جایی برای کمک ندارند وقتی ناگهان باید تعرفههای جدید بپردازند. اکنون واقعا خبری نیست و فکر میکنیم همه اینها به آشفتگی و عدم قطعیت واشنگتن مربوط است. شنیدهایم بهزودی افزایشهای قابلتوجه قیمت مواد اولیه در راه است، به خاطر اثر تعرفهها.
ترامپ با تگزاس درگیر میشود
پس از یک دوره کوتاه خوشبینی، کسبوکارها در ایالت کاملا جمهوریخواه تگزاس چشمانداز اقتصادی را تیره میبینند. در جلسه ۵ نوامبر دیوان عالی درباره قانونی بودن تعرفهها، قضات نسبت به ادعای ترامپ مبنی بر اعلام وضعیت اضطراری اقتصادی برای اعمال تعرفهها بدون اجازه کنگره ابراز تردید کردند. جان رابرتس، رئیس دیوان عالی، گفت تعرفهها «تحمیل مالیات بر آمریکاییهاست و این همواره قدرت اصلی کنگره بوده است». کسی نمیداند حکم نهایی دادگاه چه خواهد بود و تصمیم ممکن است همین هفته صادر شود.
با این شرایط، تعجبی ندارد که «Conference Board» اخیرا اعلام کرده شاخص اعتماد مصرفکننده در ماه نوامبر بیشترین کاهش هفتماهه را داشته است، نشانهای ناخوشایند در آستانه مهمترین فصل سال برای خردهفروشان و بالطبع اقتصاد. دانا پیترسن، اقتصاددان ارشد این نهاد، گفت: «مهمترین عواملی که مصرفکنندگان در پاسخهای آزاد خود ذکر کردهاند همچنان قیمتها و تورم، تعرفهها و تجارت، و سیاست بوده است؛ و بهویژه افزایش اشارهها به تعطیلی دولت فدرال.»
و اگر نظرسنجی فدرالرزرو ریچموند از مهمترین مدیران مالی کشور نشانهای باشد، بدترینها هنوز برای مصرفکنندگان و کسبوکارها در راه است: «وقتی پرسیده شد آیا انتظار قیمتها یا هزینهها برای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ تحت تاثیر اجرای تعرفهها یا عدم قطعیت سیاست تجاری قرار گرفته است، تقریبا نیمی از شرکتها پاسخ مثبت دادند. حدود ۴۶.۵درصد گفتند انتظار قیمتها تغییر کرده و ۴۹.۶درصد گفتند همین موضوع درباره هزینهها صدق میکند. نزدیک به ۲۰درصد گزارش کردند سیاست تجاری/تعرفهای برنامههای استخدامی آنها را در ۲۰۲۵ تحت تاثیر منفی قرار میدهد و یکچهارم نیز گفتند این سیاستها برنامههای سرمایهگذاری آنها را به صورت منفی تحتتاثیر قرار میدهد.»
جی. الیوت موریس، که مدلش در سال ۲۰۲۰ شانس پیروزی بایدن را ۸۷درصد برآورد کرده بود و پیروزی کامل دموکراتها در انتخابات ایالتهای نیوجرسی و ویرجینیا در ماه گذشته را پیشبینی کرده بود، میگوید تعرفهها بخشی از دلیل افزایش قیمتها هستند: «داستان دادهای ساده است؛ قیمت چیزهایی که مردم نیاز دارند، عموما ۲۰ تا ۳۰درصد بالاتر از پنج سال پیش است و در برخی موارد دو یا سه برابر شده است.» او این را در یادداشت دسامبر خود در ساباستک نوشت.
روند تورم دوست هیچکس نیست
هزینه زندگی، حتی فراتر از اقلام ضروری، در ماههای اخیر جهش کرده است و بسیاری از اقتصاددانان تعرفهها را مقصر میدانند. ترامپ نظر دیگری دارد؛ اما خودش و اعضای کابینهاش از قبل این وضعیت را پیشبینی کرده بودند. در پاسخ به پرسشی در آوریل درباره اینکه تعرفهها چه اثری بر خریداران در این زمان سال خواهد داشت، گفت: «خب، شاید بچهها بهجای ۳۰ عروسک، دو عروسک داشته باشند، و شاید آن دو عروسک یکی دو دلار بیشتر از معمول قیمت داشته باشند.» همانطور که تجربه من نشان میدهد، کاش واقعا فقط «یکیدو دلار» بود.
* سردبیر ارشد بلومبرگ
