لزوم رفع کابوس دوساله
از طرفی ریاست سازمان بورس و شورای عالی بورس اختیارات محدودی دارند که اتفاقا وضعیت فعلی و کابوس دوساله اهالی بازار بیشتر مطالباتی است که سازمان عملا امکان تصمیمگیری و رفع آنها را ندارد. البته میتواند ورود کند و با طرح موضوع بهصورت کارشناسی در دولت و مجلس برخی از چالشها را بهمرور رفع کند. در گام اول مسائلی که سازمان میتواند آنها را در درون خود حل کند، شامل افزایش نقدشوندگی معاملات، کنترل فروش حقوقیها در تابلوی معاملات خرد، افزایش دانش جامعه سهامداری و تقویت قوای تحلیلی، استفاده از ظرفیت بالای نخبگان و اساتید فعال بورسی بهجای نگاه تهدیدی و تشویق سهامداران به سهامداری غیرمستقیم هستند. همه اینها زیر یک چتر و برنامه مدون بلندمدت قابل تعریف و اجرا هستند که برنامهریزی استراتژیک است.
در واقع سازمان باید تعریف کند که در افقهای یک تا سهساله بورس ایران میخواهد به چه نقطهای برسد و موارد یادشده را ذیل آن تشریح کند؛ اما در لایه بالاتر مسائل و مشکلاتی مطرح هستند که اتفاقا وضعیت بغرنج فعلی زاییده آنهاست. مسائلی که سازمان بورس بهطور مستقیم نمیتواند درباره آنها تصمیم بگیرد؛ اما میتواند صدای چند ده میلیون سهامدار بورسی و کانون نداشته آنها باشد و به پشتوانه آنها مطالبات برحق و اصولیشان را پیگیری کند؛ از جمله: نرخ بالای بهره، اختلاف دلار نیمایی با بازار توافقی، نرخ بالا و بیثبات گاز، قیمتگذاری دستوری، نرخ بالای مالیات معاملات و در آخر تاخیر در تصویب قانون مالیات بر عایدی سرمایه .
همانطور که میبینیم، تمامی این موارد به همکاری سایر ارکان تصمیمگیر اقتصادی نیاز دارد که عمدتا به دلیل تضاد منافع حاضر به شنیدن صدای سهامدار و تولیدکننده نیستند و نیاز است سازمان بورس با تدبیر، پوسته نسبتا محافظهکارانه خود را بشکند و موارد مطروحه را با جسارت بیشتری پیگیری کند و به پشتوانه جامعه بورسی و چالشهای بزرگ آن، موجبات ارتقای نگاه سیاستگذار و دولت به بازارسرمایه را فراهم آورد.
بازار سرمایه در شرایط فعلی با یک ریسک غیرسیستماتیک روبهرو شده است و تداوم ناآرامیها موجب ترس و فروش فرارگونه بسیاری از سهامداران شده تا جایی که دامنه فروش به صندوقهای درآمد ثابت و خروج پول از چرخه بورس کشیده شده است. بنابراین پیشنیاز برگشت آرامش به بورس، بازگشت آرامش نسبی به سطح عمومی جامعه است. همچنین گمانهزنیهایی در خصوص تلاش برای تغییر در صندلی مدیریت بورس و گسترش دامنه این چالش به تابلوی معاملات نیز مطرح است که در صورت همبستگی غیراصولی این دو مطلب، بازارسرمایه میتواند با شوک مثبتی در تابلوی معاملات پس از تغییرات روبهرو شود؛ شوکی که البته به قیمت فشار به سهامداران خرد در روزهای اخیر و تزلزل دوباره در مسیر مدیریت اجرایی، بهدست آمده است.