چشم‌‌‌انداز روس‌‌‌هابه نظم بین‌الملل

به‌عنوان نمونه، وزارت دفاع ایالات‌متحده تلاش می‌کند پیش‌بینی کند که وضعیت ژئوپلیتیک چگونه ممکن است تکامل یابد تا بتواند در مورد آنچه ممکن است به دست آید، مفاهیم عملیاتی یا حتی ساختار نیروها تصمیم‌گیری کند. روسیه هم رویکرد مشابهی دارد که به موجب قانونی خاص، برنامه‌‌‌ریزی استراتژیک در حوزه ژئوپلیتیک را الزامی کرده است. مطالعه من در فاصله سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که روسیه در وضعیت کنونی از دو زاویه به مقوله ژئوپلیتیک و نظم بین‌الملل نگاه می‌کند. بخش نخست ناظر بر این پیش‌فرض است که ایالات‌متحده آمریکا کماکان قدرت فائقه جهان است و این موضوع از منظر ممانعت‌‌‌هایی که در زمینه دسترسی به سرمایه و فناوری به روسیه تحمیل می‌کند، موقعیت این کشور را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

دومین پیش‌فرض هم چارچوبی است که در آن، نظم کنونی رو به زوال رفته، قدرت آمریکا کاهش یافته و جهان به سمت نظم چندقطبی در حرکت است. در این راستا، روسیه قادر به بازی در سطح منطقه و حتی وسیع‌‌‌تر خواهد بود. روس‌‌‌ها مانند اسلاف خود در عصر شوروی، تمایل دارند روند دوم را زاییده نیروهای طبیعی ببینند که علیه ایالات‌متحده کار می‌کند؛ اما تا نقطه ایده‌‌‌آل، برخی تکانه‌‌‌ها می‌‌‌تواند کاتالیزور مسیر باشد. در صحنه نبرد اوکراین، آنچه واضح است، پیروی روس‌‌‌ها از الگوی نظری اول است. اوکراین کشوری است که از منظر اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و نظامی به غرب گرایش دارد و در این چارچوب، روسیه دست به اقدام زد. در واقع، در شیوه برخورد روسیه با اوکراین، بیش از اینکه دیدگاه‌‌‌های منطقه‌‌‌ای مهم باشد، تهدیدی را که از ناحیه غربی‌شدن اوکراین به روسیه وارد شده است، نشان می‌دهد. از آنجا که روسیه نظم بین‌المللی کنونی را تهدیدی برای امنیت خود می‌‌‌داند، حل مساله اوکراین به‌راحتی ممکن نیست.