دو سرعتگیر برجام
اواسط شهریور‌ماه و یک روز پس از اظهارات مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌‌‌‌‌‌کننده برجام درباره دورشدن نظرات طرفین مذاکره‌‌‌‌‌‌کننده و خطر ازدست‌رفتن توافق هسته‌‌‌‌‌‌ای، سه مقام دولت بایدن در اظهاراتی همسو با اشاره به موانع و سختی‌‌‌‌‌‌های مذاکرات احیای برجام از کاهش تعهد آمریکا به تحقق توافق هسته‌‌‌‌‌‌ای سخن گفتند. در این میان اسرائیل که نقش مهمی در لابی‌گری علیه احیای توافق داشته است و انتخابات‌ماه اکتبر آن‌هم بر چگونگی مسیر گفت‌وگوها تاثیرگذار خواهد بود، هفته گذشته اعلام کرد که واشنگتن به تل‌‌‌‌‌‌آویو اطلاع داده که توافق احیای برجام در آینده نزدیک امضا نخواهد شد و این توافق از روی میز برداشته شده است. با توجه به اینکه مذاکرات احیای برجام از خوان نشست فصلی شورای‌حکام آژانس بینالمللی انرژی در ۲۳شهریور‌ماه عبور کرده، همچنان دو سرعتگیر پیش‌روی آن قرار دارد. با فرض اینکه در جریان حضور رئیس‌جمهور ایران در نشست مجمع‌عمومی سازمان‌ملل، تحول خاصی در روند گفت‌وگوها رخ نخواهد داد، ارزیابی چشم‌انداز برجام منوط به چگونگی رقم خوردن دو تحول انتخاباتی در آرایش نیروها و صف‌بندی موجود است.
انتخابات پارلمانی اسرائیل
موعد انتخابات زودهنگام پارلمانی اسرائیل ۲۵ اکتبر – ۳آبان است که پنجمین انتخابات رژیم صهیونیستی در چهار سال‌‌‌‌‌‌گذشته به حساب می‌‌‌‌‌‌آید. بر‌گزاری دوباره انتخابات در پی شکست تلاش نفتالی بنت و یائیر لاپید برای تثبیت کابینه ائتلافی انجام می‌شود. اگر دولت ائتلافی نتواند حداکثر کرسی‌‌‌‌‌‌ها در پارلمان را به‌دست آورد احتمالا جای خود را باید دوباره به حزب لیکود و بنیامین نتانیاهو دهد و در این میان نتانیاهو از بر‌گزاری دوباره انتخابات خشنودترین فرد است. یکی از اهداف مهم دولت ائتلافی و دولت بایدن، بیش از همه جلوگیری از به قدرت رسیدن نتانیاهو بود اما باید گفت در شرایط فعلی امکان بازگشت نتانیاهو به حیات سیاسی وجود دارد، از این‌رو هرگونه بازگشت نتانیاهو می‌تواند سیاست‌های دولت جو بایدن در منطقه و نیز در رابطه با نگاه به شرق و ایران را به چالش بکشد. نه اینکه دولت ائتلافی موافق ایران و سیاست خروج از منطقه آمریکا باشد اما سطح تنش‌‌‌‌‌‌آفرینی نتانیاهو و اقداماتی که بدون هماهنگی با آمریکا صورت می‌دهد، از جمله موضوعاتی است که دموکرات‌‌‌‌‌‌ها در دو دهه اخیر بر سر آنها با اسرائیل به مشکل خورده‌‌‌‌‌‌اند.
تایمزآواسرائیل اواسط شهریور در تحلیلی نوشت: مقام‌‌‌‌‌‌های آمریکایی به یائیر لاپید، نخست‌‌‌‌‌‌وزیر اسرائیل اطلاع داده‌‌‌‌‌‌اند توافق احیای برجام از روی میز برداشته شده و در آینده نزدیک امضا نخواهد شد. این نتیجه جدید در مذاکرات که پیامدهای بینالمللی عمده‌‌‌‌‌‌ای خواهد داشت، احتمالا توسط لاپید در مبارزات انتخاباتی آتی، به‌‌‌‌‌‌ویژه علیه بنیامین نتانیاهو، رهبر مخالفان که بارها به نخست‌‌‌‌‌‌وزیر در این مورد حمله کرده، به‌عنوان دستاورد دیپلماتیک جلوه داده خواهد شد. از این زاویه برخی تحلیلگران بر این نظرند، بیش از آنکه اختلافات فنی مانع پاسخ مثبت آمریکا به متن پیش‌‌‌‌‌‌نویس توافق باشد، اختلافات داخلی برای اجماع بر سر توافق، رقابت‌‌‌‌‌‌های انتخاباتی و نیز مخالفت اسرائیل و لابی صهیونیست مانع کار است.
انتخابات کنگره آمریکا
دومین و در عین حال تعیین‌‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌‌ترین بازه زمانی پیش‌روی مذاکرات احیای برجام انتخابات هشت نوامبر- ۱۷ آبان کنگره آمریکا برای انتخاب مجلسین سنا و نمایندگان است. اخبار و گزارش‌های بیشتری درباره اینکه مذاکرات برجام و توافق احتمالی تا بعد از انتخابات کنگره به تعویق می‌‌‌‌‌‌افتد یا تا آن زمان توافقی اتفاق نمی‌افتد، در حال انتشار است. اختلافات میان دموکرات‌‌‌‌‌‌ها بر سر بازگشت آمریکا به برجام نیز آنقدر زیادشده است که با مخالفت جمهوری‌خواهان درباره آن برابری می‌کند. در این فضا و با توجه به اینکه رقابت انتخاباتی میان دو حزب آغاز شده است، هرگونه توافق بر سر بازگشت به برجام می‌تواند به موضوع رقابت انتخاباتی میان این دو حزب بدل شود، از این‌رو احتمال تعویق در روند مذاکرات یا کندشدن آن در شرایط فعلی قابل پیش‌بینی است. بر اساس نظرسنجی‌‌‌‌‌‌ها، این باور به‌طور جدی وجود دارد که حزب جمهوری‌خواه در انتخابات کنگره دست‌کم یکی از دو مجلس را پس می‌گیرد. اگر جمهوری‌خواهان بتوانند در کنگره به اکثریت قابل‌توجهی دست پیدا کنند، بایدن برای کسب اکثریت کرسی‌‌‌‌‌‌ها در کنگره در حمایت از توافق و رای به تصویب آن، با مشکل مواجه می‌شود و این موضوعی است که مخالفان برجام و بازگشت به آن به‌‌‌‌‌‌ویژه اسرائیل به‌‌‌‌‌‌شدت از آن استقبال می‌کنند. از این‌رو می‌توان گفت که پیروزی احتمالی بنیامین نتانیاهو و پیروزی جمهوری‌خواهان در مجلس سنا می‌تواند بدترین سناریوی پیش‌روی برجام و کورکردن گره این مذاکرات باشد و احیای آن را عملا با بن‌بست مواجه کند.
