نشست شورای حکام بدون صدور قطعنامه پایان یافت
عبور پرونده ایران از خوان سپتامبر
نشست شورای حکام بدون صدور قطعنامه پایان یافت
رافائل گروسی (راست) مدیرکل و هام سانگ ووک رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام / عکس: IAEA
سه‌‌‌شنبه شب نیز خبرگزاری رویترز نوشته بود که اعضای این شورا به دنبال صدور بیانیه به جای قطعنامه هستند. با توجه به این تصمیم شورا به نظر می‌رسد کشورهای غربی با این اقدام می‌‌‌خواهند این سیگنال مثبت را از وین به تهران ارسال کنند که مایل هستند هنوز روزنه مذاکرات باز بماند و نمی‌‌‌خواهند با صدور یک قطعنامه، ایران را به انجام اقدامات متقابل وادارند. زیرا هرچه سطح تنش بین ایران و آژانس بالا برود بدون شک بر روند مذاکرات احیای برجام نیز تاثیرگذار خواهد بود. روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «سه خوان پیش‌روی برجام» در تاریخ ۱۷شهریور نوشت که توافق هستهای در دو ماه آینده با سه خوان نشست آژانس، انتخابات پارلمانی اسرائیل در اکتبر و انتخابات میاندوره‌ای کنگره آمریکا در نوامبر مواجه است و غرب احتمالا برای حفظ روزنه مذاکره با ایران از صدور قطعنامه در نشست سپتامبر صرفنظر خواهد کرد. این در حالی است که بعد از نشست دوره قبل شورای حکام و صدور قطعنامه علیه ایران، گمانه‌‌‌زنی‌‌‌های زیادی صورت گرفته بود که احتمالا در نشست سپتامبر، اعضای این شورا در صورت تامین نشدن خواسته‌‌‌هایشان، قطعنامه‌‌‌ای علیه ایران صادر خواهند کرد و سه‌‌‌شنبه شب نیز خبرگزاری رویترز نوشته بود که اعضای این شورا به دنبال صدور بیانیه به جای قطعنامه هستند. رویترز در گزارشی به نقل از دیپلمات‌‌‌ها نوشت که تروئیکای اروپا به علاوه آمریکا در حال لابی با دیگر کشورهای عضو شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند تا با صدور بیانیه‌‌‌ای، ایران را برای پاسخگویی درباره سه مکان ادعایی آژانس، تحت فشار قرار دهند. در شرایطی که از روز سه‌‌‌شنبه پرونده ایران در دستورکار نشست شورای حکام قرار گرفته بود، همان شب رویترز در گزارشی به این موضوع پرداخت که چهار کشور حامی قطعنامه ماه ژوئن شامل انگلیس، فرانسه، آلمان و آمریکا، به جای تصویب قطعنامه جدید در نشست جاری شورای حکام، بیانیه‌‌‌ای مشترک را تهیه کرده و امیدوارند کشورهای دیگر را نیز با خود همراه کنند. به گزارش خبرگزاری تسنیم بیانیه فوق می‌‌‌گوید: «ما از ایران می‌‌‌خواهیم با اقدام فوری تعهدات حقوقی خود را انجام داده و بدون تاخیر پیشنهاد مدیرکل آژانس را برای همکاری بیشتر به منظور شفاف‌‌‌سازی و حل تمام موضوعات برجسته پادمانی بپذیرد.» میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در وین روز سه‌‌‌شنبه در این باره گفته بود: «امروز (سه‌‌‌شنبه) شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی دستور کار با عنوان «راستیآزمایی و نظارت بر جمهوری اسلامی» را در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (۲۰۱۵) آغاز خواهد کرد. اما با وجود این پیش‌بینی رویترز، اعضای شورای حکام هیچ قطعنامه‌‌‌ای صادر نکردند و به گفته اولیانوف نشست درباره ایران تنها به بحث و تبادل دیدگاه‌‌‌ها گذشت. در نشست قبلی شورای حکام که اواسط خرداد ماه برگزار شد، آمریکا و سه‌‌‌کشور اروپایی، پیش‌‌‌نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ارائه داده و ادعا کرده بودند که حل نشدن موضوعات مرتبط با مواد اورانیوم پیداشده در سایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اعلام‌‌‌نشده، به‌‌‌شدت مایه نگرانی است. این چهار کشور همچنین مدعی شدند که به دلیل همکاری ناکافی ایران، اختلافات و مسائل پادمانی همچنان حل نشده است و از ایران خواسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که فورا پیشنهاد آژانس مبنی بر تعامل بیشتر برای حل‌‌‌وفصل همه مسائل پادمانی باقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانده را بپذیرد. در این بین جدال لفظی بین ایران و آژانس نیز ادامه داشت؛ از یکسو بار دیگر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شده است مادامی که ایران توضیحات فنی موثقی برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در سه محل اعلام نشده در ایران ارائه نکند و به آژانس درباره محل (محل‌‌‌های) فعلی این مواد یا تجهیزات آلوده به آن اطلاع ندهد، آژانس قادر نخواهد بود صحت و جامعیت اظهارات ایران ذیل توافق جامع پادمانی‌‌‌اش را تایید کند. از سوی دیگر بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره موضوع سه مکان ادعایی آژانس می‌‌‌گوید: «ایران در خصوص سه مکان ادعایی آژانس، کمال همکاری را داشته است، اطلاعات و پاسخ به سوالات آژانس را ارسال کرده و جلسات گفت‌وگو برای رفع ابهام نیز برگزار کرده است.»
آماده‌‌‌ایم به سرعت در وین توافق کنیم
همچنین نماینده آمریکا در جلسه شورای حکام نیز روز گذشته در بیانیه‌‌‌ای با تکرار ادعای مقامات این کشور برای زیر سوال بردن نقش ایران در احیای توافق هستهای، گفت که کشورش آماده است توافقی بر سر بازگشت به برجام انجام دهد. به گزارش «ایسنا»، خبرگزاری رویترز نوشت: «نماینده آمریکا در جلسه شورای حکام در بیانیه‌‌‌ای درباره احیای توافق هستهای با تلاش برای مقصر جلوه دادن ایران در به تعویق افتادن توافق در مذاکرات وین، ادعا کرد که ما آماده‌‌‌ایم فورا توافقی برای بازگشت دوجانبه به اجرای کامل برجام انجام دهیم. چیزی که کم داریم، شریکی راغب و آماده در ایران است.» این ادعای آمریکا در حالی مطرح می‌شود که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اخیرا گفته بود که ما پاسخ خود را چندی پیش ارائه دادیم و منتظر دریافت پاسخ رسمی طرف دیگر هستیم.
هشدار تهران و مسکو به غرب
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان در گفتوگوی تلفنی با همتای عمانی تاکید کرد که صدور بیانیه غیرسازنده در نشست وین هیچ ثمری ندارد. به گزارش «ایرنا»، امیرعبداللهیان در این گفتوگوی تلفنی با تاکید بر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به روند گفت‌وگو و تبادل پیام برای رفع تحریم‌ها و با اشاره به تلاش همه طرف‌‌‌ها طی چند ماه گذشته، رمز رسیدن به نقطه مطلوب توافق در شرایط حاضر را تمرکز ایالات متحده بر واقع‌بینی و نشان دادن داشتن اراده لازم دانست. همچنین پیش‌تر ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز دوشنبه در پاسخ به این سوال که آیا این احتمال وجود دارد که قطعنامه ضد ایرانی در این نشست از سوی اعضا منتشر شود، گفته بود در رابطه با نشست شورای حکام تا جایی که اطلاع دارم تا الان قطعنامه‌‌‌ای برای نشست ارائه نشده است. ما معتقدیم که هر گونه تکرار اقدام غیرسازنده مشابه اقدام غیرسازنده قبلی در آژانس، مجددا نتیجه غیر‌‌‌سازنده‌‌‌ای خواهد داشت. امیدواریم برخی از کشورهایی که اعتبار آژانس برای آنها اهمیت دارد اعتبار این سازمان بین‌المللی را به عنوان سازمانی تخصصی، فنی و غیر‌سیاسی، قربانی دیدگاه‌‌‌ها و منافع سیاسی خودشان نکنند. این دیپلمات ارشد کشورمان با بیان اینکه ما امیدواریم مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز نقش حرفه‌‌‌ای خودش را در این زمینه ایفا کند و به حفظ اعتبار و جایگاه این سازمان بین‌المللی توجه بیشتری کند، افزود: «ما انتظار یک رویکرد سازنده از آژانس و اعضای شورای حکام داریم. ایران هر گونه اقدام و واکنش خود را در ارتباط با تحولات آتی متناسب با تحولی که در آژانس و شورای حکام رخ خواهد داد تنظیم می‌کند.»نماینده روسیه در جلسه شورای حکام نیز صبح روز چهارشنبه در بیانیه‌‌‌ای، با تاکید بر حمایت مسکو از به سرانجام رسیدن مذاکرات وین، از اقدامات «عجولانه» کشورهای غربی علیه ایران انتقاد کرد. به گزارش «ایسنا»، صفحه توییتر نمایندگی روسیه در وین نوشت، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، در بیانیه‌‌‌ای در جلسه شورای حکام، گفت: «قطعنامه ضدایرانی بی‌‌‌فکرانه ماه ژوئن در شورای حکام، پیامدهای منفی‌‌‌اش را به دنبال آورد. نه تنها موجب پیچیده شدن وضعیت مذاکرات وین شد، بلکه چالش‌های دیگری نیز برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه اقدامات راستیآزمایی مرتبط با برجام ایجاد کرد.» اولیانوف گفت: «به وضوح به یاد داریم که به همکاران غربی‌‌‌مان درباره اقدامات عجولانه‌‌‌شان هشدار دادیم و از آنها خواستیم از طرح این قطعنامه صرفنظر کنند. تصمیم ایران برای خاموش کردن و انتقال دوربین‌‌‌ها و تجهیزات نظارتی، واکنشی مستقیم به این قطعنامه بود.روسیه از نهایی کردن موفقیت‌‌‌آمیز مذاکرات وین حمایت می‌کند. تمامی شرایط مهیاست. تمامی طرفین به یک اندازه سخت روی این موضوع کار کردند، اما باید پیچیدگی سیاسی و حساسیت مسائل حل‌‌‌نشده در زمینه احیای برجام را در نظر بگیریم.»
