توافق بر افزایش عرضه
این پیشبینیها به وضعیت عرضه و تقاضا وابسته هستند و با تغییر شرایط اقتصاد جهان، طبیعی است که پیشبینیهای اوپک نیز تغییر میکند. در تازهترین گزارش ماهانه این سازمان که روز پنجشنبه هفته گذشته منتشر شد، پیشبینی شده است که تقاضای جهانی برای نفت در سالجاری و سال آینده، ضعیفتر از انتظار خواهد بود؛ زیرا نرخ رشد اقتصادهای بزرگ کاهش خواهد یافت. این دیدگاه به آن معناست که از نظر اوپک، نیاز چندانی به افزودن بر عرضه نفت وجود ندارد. اوپک در گزارش خود پیشبینی کرده است که در سالجاری میلادی تقاضای جهانی برای نفت ۰۳/ ۱۰۰میلیون بشکه در روز خواهد بود. این رقم نسبت به پیشبینی قبلی ۲۶۰ هزار بشکه کمتر است. به این ترتیب از دید اوپک، طی سالجاری تقاضای جهانی برای نفت ۱/ ۳میلیون بشکه رشد خواهد کرد. در سال آینده، میزان تقاضای روزانه جهان برای نفت ۷۲/ ۱۰۲میلیون بشکه خواهد بود. این رقم نسبت به پیشبینی قبلی پایینتر است. تغییر رقم پیشبینیشده برای تقاضا در حالی رخ داد که قیمتها نسبت به چندماه پیش، یعنی زمان حمله روسیه به اوکراین بسیار پایینتر هستند. هراس درباره کاهش نرخ رشد اقتصاد جهان و نمایانشدن نشانههایی از کاهش شدت بحران انرژی به افت قیمتها کمک کرده است.
اوپک همچنین پیشبینی خود از نرخ رشد اقتصاد جهان در سالجاری و سال آینده را پایین آورده، اما اعلام کرده است که تقاضا برای نفت با آنکه رشد کمتری خواهد داشت، قدرتمند خواهد بود. از دید اوپک، اقتصاد جهان در سالجاری میلادی ۱/ ۳درصد رشد میکند. پیشبینی قبلی که ماه گذشته اعلام شد، ۵/ ۳درصد بود. واقعیت این است که نرخهای بالای تورم بر عملکرد شرکتها و مصرفکنندگان اثر منفی میگذارد. در ماههای اخیر، بانکهای مرکزی مجبور شدهاند برای مهار تورم، نرخهای بهره را بارها بالا ببرند و این اقدام باز هم انجام خواهد شد. اوپک پیشبینی کرده است که اقتصاد آمریکا در سالجاری و سال آینده بهترتیب ۸/ ۱درصد و ۷/ ۱درصد رشد خواهد کرد. در پیشبینی ماه قبل، این دو رقم بهترتیب ۳درصد و ۱/ ۲درصد بودند. از دید اوپک، اقتصاد چین، یعنی دومین اقتصاد بزرگ جهان، در سالجاری ۵/ ۴درصد رشد خواهد کرد. ماه قبل رقم پیشبینیشده برای رشد اقتصاد چین ۱/ ۵درصد بود. البته برخی نهادهای تحلیلگر، دیدگاه منفیتری درباره افق اقتصاد چین دارند.
در گزارش اوپک آمده است، ضعف تقاضا برای نفت و افزایش مستمر تولید از سوی اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو این سازمان، سبب شد تا بازار در سهماه دوم سالجاری در آستانه توازن بین عرضه و تقاضا قرار گیرد و تقاضا تنها ۵۰هزار بشکه بالاتر از عرضه بود. در سهماه نخست سالجاری، این کسری ۳۰۰هزار بشکه و در سال گذشته میلادی ۶/ ۱میلیون بشکه بود. با این حال، افق بازارهای انرژی کاملا نامشخص است. آژانس بینالمللی انرژی، روز پنجشنبه در گزارشی جداگانه اعلام کرد که موج گرما در اروپا سبب افزایش تقاضا برای نفت میشود؛ زیرا نیروگاهها به سمت استفاده از این حامل انرژی به جای گاز طبیعی حرکت خواهند کرد. در ماههای اخیر، کاهش عرضه گاز طبیعی از سوی روسیه به اروپا به رشد شدید قیمتها منجر شده و طبیعی است که هم نیروگاهها و هم بسیاری از صنایع برای تامین انرژی موردنیاز خود، به جای گاز به استفاده از نفت اقدام کردهاند. کمبود گاز و رشد قیمتها لطمات بزرگی به اقتصاد اروپا وارد خواهد کرد و بر مصرف نفت افزوده خواهد شد. افزایش غیرمنتظره گرمای هوا در اروپا بر شبکههای برق فشار وارد کرده؛ زیرا بر تقاضا افزوده است. معمولا در این دوره از سال، تقاضا خیلی بالا نمیرود؛ ولی امسال شرایط متفاوت است.
پیشبینی اوپک درباره تعادل بین عرضه و تقاضا به این معناست که احتمالا اعضای این سازمان، عرضه را در سطوح کنونی حفظ خواهند کرد. این در حالی است که آمریکا و دیگر مصرفکنندگان نفت، از اوپک خواستهاند بر تولید خود بیفزاید تا قیمتها بیش از پیش کاهش یابد. اوپک و تعداد دیگری از تولیدکنندگان نفت، از جمله روسیه که در مجموع، ائتلاف اوپکپلاس را تشکیل میدهند، در نشست اخیر خود توافق کردند که در ماه آینده، تولید را صدهزار بشکه در روز بالا ببرند. این میزان افزایش، عملا تغییری در قیمتها به وجود نخواهد آورد و تحلیلگران میگویند، این افزایش بیشتر جنبه نمادین دارد و به دلیل فشارهای آمریکا اوپک تصمیم گرفته است بر عرضه بیفزاید.
در ماههای گذشته، اوپک هر ماه صدهاهزار بشکه بر عرضه خود افزوده است تا کاهش شدید عرضه که آوریل سال ۲۰۲۰ رخ داد، بهتدریج جبران شود. در آن زمان، اوپکپلاس عرضه نفت خود را حدود ۱۰میلیون بشکه کم کرد تا از قیمتها حمایت شود. همهگیری کرونا و تعطیلی اقتصادها سبب افت شدید قیمت نفت شده بود. در ماههای اخیر، عرضه بالا رفته، به طوری که تمامی کاهش، جبران شده است؛ اما قیمتها کاهش قابل ملاحظهای نداشته است، به همین دلیل آمریکا بارها از اوپک خواسته است با سرعت بیشتر بر عرضه بیفزاید؛ اما میزان مازاد ظرفیت تولید اوپک اندک است و این سازمان معتقد است که مازاد ظرفیت تولید که در حال حاضر وجود دارد، باید برای شوکهای احتمالی در آینده در حوزه عرضه، حفظ شود و نباید اعضای اوپک با تمام ظرفیت به تولید نفت اقدام کنند.
درباره افق قیمت نفت دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. قیمت نفت در هفتههای اخیر کاهش یافته؛ اما برخی تحلیلگران معتقدند که در ماههای آینده، قیمتها در سطوح پایینتر قرار نخواهد گرفت؛ یعنی نباید انتظار داشت که کاهش قیمتها ادامه پیدا کند. یکی از کارشناسان بازار نفت میگوید: «در ماههای آینده، نهتنها تقاضای چین برای نفت بالا خواهد بود، بلکه میزان اندک مازاد ظرفیت تولید، عامل مهم حمایت از قیمتهاست. عرضه جهانی نفت نمیتواند خیلی بالا رود و ما در حال ورود به دوران کمیاب شدن نفت هستیم؛ زیرا عرضه تقریبا ثابت است، در حالی که تقاضا هر سال میلیونها بشکه بالا میرود.»
مسیر حرکت بازار نفت در ماههای آینده تا اندازه زیادی به وضعیت اقتصاد جهان وابسته است. در حال حاضر، به دلیل افزایش مکرر نرخهای بهره از سوی بانکهای مرکزی بزرگ و پیشبینی تکرار این افزایش در آینده، ریسک رکود یا ضعف در اقتصاد جهان افزایش یافته است. نهادهای جهانی، از جمله صندوق بینالمللی پول، پیشبینی خود از نرخ رشد اقتصاد جهان در سالجاری و سال آینده را پایین آوردهاند؛ این یعنی رشد تقاضا برای نفت نمیتواند شدید باشد. در مقابل، عدهای از تحلیلگران معتقدند که ضعف در اقتصاد جهان شدید نخواهد بود و شاهد رشد تقاضا و قیمت نفت خواهیم بود.