تورم ریشه همه مشکلات است!

جف کاکس/ سی‌ان‌بی‌سی نیمه‌نخست سال‌جاری میلادی که به‌تازگی پایان یافته است، برای بسیاری از سرمایه‌گذاران دوره بسیار زیانباری بود و عوامل گوناگونی که سبب عملکرد بسیار بد بورس‌ها شده‌اند، در نیمه دوم امسال همچنان اثرگذار خواهند بود. عملکرد بورس آمریکا در نیمه نخست سال‌جاری، بدترین عملکرد نیمه‌نخست از پنج‌دهه پیش بود و علت اصلی این وضعیت وخیم در بازار، تورم است که پیش‌بینی شده برای مدتی نسبتا طولانی بالا باقی می‌ماند. در آمریکا، اروپا و بسیاری از اقتصادهای دیگر، نرخ‌های تورم به‌شدت بالا رفته و تقریبا تمامی بانک‌های مرکزی در حال محدود کردن سیاست‌های حمایتی هستند.

هزینه زندگی در ابتدای سال‌جاری میلادی در بالاترین سطح طی چهار دهه قبل قرار داشت و شاهد رشد بیش از پیش نرخ تورم هستیم. موضوع دیگر این است که بانک‌مرکزی در ابتدا تصور می‌‌‌کرد، نرخ بالای تورم «زودگذر» است؛ در نتیجه اقدامی برای مهار آن انجام نداد. حالا کاملا مشخص است که این نهاد از تورم عقب‌ مانده و در حال بالا بردن نرخ‌های بهره است؛ اما این اقدام، اقتصاد و بورس را که هنوز از اثرات همه‌گیری به‌طور کامل رها نشده‌اند، در معرض خطر قرار می‌دهد. در نیمه نخست سال‌جاری، نتیجه تحولات اقتصادی و ژئوپلیتیک در جهان و اقدامات بانک‌مرکزی بسیار منفی بوده است. شاخص S&P در بورس آمریکا ۲۰‌درصد کاهش یافت و این نشان می‌دهد که ریسک‌‌‌پذیری سرمایه‌گذاران در تمامی بازارهای پرریسک از بورس تا بازار ارزهای دیجیتالی و... کاهش شدیدی داشته است.

یکی از تحلیلگران ارشد می‌گوید: «همه‌چیز از تورم بالا نشات گرفته است. بانک‌مرکزی بود که پیش‌بینی کرد تورم زودگذر است و به سیاست‌‌‌های انبساطی خود ادامه داد. دولت نیز برنامه‌‌‌های حمایتی جدیدی را اجرا کرده و به این شکل بود که به اینجا رسیدیم.» اختلال‌ها در زنجیره‌های تامین که بانک‌مرکزی معتقد بود به‌زودی رفع می‌شود، یکی از عوامل مهم رشد نرخ تورم بوده است و در ماه‌‌‌های آینده نیز اثرات آن ادامه پیدا خواهد کرد. تقاضا به‌سرعت رشد کرده است؛ در حالی که بخش حمل‌ونقل نتوانسته است کالاها را به‌موقع وارد بازار کند. از سوی دیگر، جنگ اوکراین بر شدت برخی مشکلات افزوده؛ یعنی قیمت انرژی و مواد غذایی را بالاتر برده و مشخص نیست که شرایط چه وقت تغییر خواهد کرد. بانک‌مرکزی به نشانه‌هایی که از رشد نرخ تورم نمایان شده بود، توجه نکرد و حال قصد دارد به هر قیمت نرخ تورم را پایین آورد. ابهام درباره اقدامات آتی بانک‌مرکزی بر وخامت اوضاع افزوده است. در پایان سال گذشته، بانک‌مرکزی پیش‌بینی کرده بود که نرخ تورم سال‌جاری ۶/ ۲‌درصد است.

عوامل رشد نرخ تورم قدرتمند هستند و برای مدتی طولانی ضعیف نخواهند شد؛ بنابراین در نیمه دوم سال‌جاری میلادی فشارهای تورمی شدید خواهد بود. اگر بانک‌مرکزی مهار بی‌قید و شرط تورم را در اولویت قرار دهد، رکود بسیار محتمل است؛ اما فعلا پیش‌بینی تحلیلگران این است که اگر رکود رخ دهد، شدید و طولانی نخواهد بود. رئیس دویچه‌بانک می‌گوید که اروپا و آمریکا با ریسک رکود مواجه هستند؛ زیرا بانک‌های مرکزی بر مهار تورم تمرکز کرده‌اند. واکنش سرمایه‌گذاران به تحولات ماه‌های اخیر منفی بوده است.