مساله اجارهنشینی در ایران
به دنبال وقوع جهش در بازار مسکن، نرخ بالای تورم عمومی، افزایش نااطمینانیها، تشدید رکود در بازار ساخت، افت شدید عرضه جدید مسکن به بازار و...، اجارهبهای مسکن نیز تحتتاثیر قرار گرفته است. طی یکسال گذشته، بازار اجاره مسکن یکی از کمسابقهترین یا حتی بیسابقهترین نرخهای تورم را در مقایسه با دورهها و سالهای قبل تجربه کرده است. متوسط اجارهبهای مسکن در تهران و کشور در سالجاری حدود ۵۰درصد رشد کرده است. این تورم در مقایسه با تورم مسکن طی دوره جهش، کمتر است؛ اما به دلیل ماهیت ویژه بازار اجاره و حساسیت بیشتر این بازار به تغییرات قیمتی، به منزله جهش شدید است.
جهش شدید اجارهبهای مسکن در یکسال گذشته، بهخصوص در تهران و شهرهای بزرگ، طیف وسیعی از خانوارهای اجارهنشین را ناچار به جابهجایی کرد. این جابهجایی اغلب به شکل مهاجرت برخی از این خانوارها به مناطق ضعیفتر، واحدهای مسکونی کوچکتر یا با عمربنای بیشتر و امکانات کمتر نمود یافته است. این در حالی است که مشاهدات و تحقیقات درباره مهاجرت برخی از این خانوارها از حاشیهنشینیهای شهری خبر میدهد. با این حال، از گذشته تا امروز، برنامه مدون و مشخصی برای کنترل رشد افسارگسیخته اجارهبها از سوی متولی مسکن، عملیاتی نشده است. عمده تمرکز دولت در حوزه مسکن طی سالهای گذشته تاکنون، بر موضوع انبوهسازی مسکن ملکی در حومه شهرهای بزرگ بوده است که تجارب به دست آمده، از عدمموفقیت این سیاستها در مهار جهش قیمت مسکن و بهخصوص مهار رشد شدید اجارهبها حکایت دارد. کارشناسان معتقدند، در شرایطی که اکنون وضعیت اجارهنشینی در ایران به لحاظ سطح دشواری تامین اجارهبها برای خانوارها در وضعیت بحرانی است، لازم است سیاستگذار مسکن هرچه سریعتر با ورود به این حوزه و اجرای سیاستهای عملیاتی، کاربردی و اثرگذار، نسبت به بهبود شرایط موجود اقدام کند.