دولت روسی در بازار نفت
مشکل کمبود مازاد ظرفیت تولید بارها به موضوع مهم تبدیل شده است و اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی و بسیاری از تحلیلگران به این مشکل اشاره کرده‌‌‌اند. به دلیل ناکافی بودن سرمایه‌گذاری برای ایجاد ظرفیت‌‌‌های جدید تولید نفت، کاهش ظرفیت تولید به‌زودی قابل معکوس شدن نیست. همچنین باید به این نکته مهم توجه کرد که گروه‌‌‌های هوادار محیط‌زیست، سرمایه‌گذاران و بسیاری از دولت‌ها با سرمایه‌گذاری برای ایجاد ظرفیت جدید تولید سوخت‌های فسیلی مخالف هستند و فشارهای شدید وارد می‌کنند؛ در نتیجه ممکن است روند کاهش مازاد ظرفیت تولید نفت هرگز معکوس نشود. روز گذشته، قیمت نفت برنت به ۱۱۰دلار در هر بشکه رسید و افزایش قیمت‌ها ناشی از اقدامی است که آمریکا، کانادا، اتحادیه اروپا و انگلستان اعلام کرده‌‌‌اند برای قطع دسترسی بانک‌های روسیه به سیستم سوئیفت انجام خواهند داد.
با توجه به میزان عظیم صادرات نفت و گاز روسیه، معامله‌‌‌گران نگران هستند که تحریمهای غرب علیه این کشور، اختلالهای جدی در صادرات حامل‌‌‌های انرژی ایجاد کند. اگر تحریم‌ها و اختلالهای احتمالی در شرایط عادی رخ می‌داد، یعنی بازار جهانی نفت دارای مازاد کافی ظرفیت تولید بود، نگرانی‌های کمتری وجود داشت؛ اما واقعیت این است که این مازاد بسیار اندک است. طبق تخمین بانک «جی‌پی مورگان»، میزان مازاد ظرفیت تولید به ۸/ ۲میلیون بشکه در روز رسیده که این رقم تقریبا نصف رقم مناسب مازاد ظرفیت تولید است. تحلیلگران معتقدند مازاد ۵میلیون بشکه‌ای، ظرفیت تولید بازار را در برابر اختلال‌هایی نظیر حوادث طبیعی یا تنشهای ژئوپلیتیک مصون نگه می‌دارد. نکته نگران‌کننده این است که به گفته رئیس بخش استراتژی انرژی در بانک «جی‌پی مورگان»، در حال حاضر مازاد ظرفیت تولید چنان اندک است که حتی اگر بحران اوکراین و تحریم‌ها، اختلالی در عرضه ایجاد نکند، رشد قیمت‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. او می‌‌‌گوید: «قیمت‌ها رشد خواهد کرد و جهان با ابرچرخه در بازار نفت مواجه خواهد شد. در این میان هیچ اقدامی برای جلوگیری از رخ دادن این وضعیت نمی‌توان انجام داد.» باید به این نکته نیز توجه کرد که با توجه به تحریمهایی که علیه روسیه اعمال شده است، قطعا صادرات انرژی این کشور دچار اختلال خواهد شد. یکی از تحلیلگران در مصاحبه با خبرگزاری «سی‌ان‌بی‌سی» گفته است: «انواع تحریمهایی که علیه روسیه اعمال شده، فروش نفت را برای این کشور دشوار می‌کند. اکثر بانک‌ها خدمات اولیه تامین مالی را به روسیه ارائه نخواهند کرد؛ زیرا از نقض تحریم‌ها می‌ترسند. اگرچه تحریم‌ها فعلا طوری طراحی شده که از شوک انرژی اجتناب شود، ما نگران هستیم که رویکرد تند کشورهای غربی شدت یابد؛ در این حالت حتما اختلال‌هایی در عرضه نفت و گاز روسیه رخ خواهد داد.»
تحلیلگر شرکت تجاری ویتول می‌‌‌گوید: «سال‌جاری برای نخستین‌بار تقاضای جهانی برای نفت از مرز ۱۰۰میلیون بشکه در روز فراتر خواهد رفت. به‌ویژه در نیمه دوم سال شاهد رشد سریع‌تر تقاضا خواهیم بود. در حالی که تقاضا در حال افزایش است، شرکت‌های بزرگ نفتی اروپا تحت فشار هستند تا از تولید نفت بکاهند. شرکت شل با حکم دادگاه به کاستن از تولید وادار شده است. در آمریکا نیز شرکت‌های فعال در حوزه تولید نفت شیل نمی‌توانند با سرعت کافی به استخراج بپردازند؛ به‌طوری که رشد تقاضا تامین شود. آنها نیز تحت‌تاثیر منفی اختلال‌ها در زنجیره‌‌‌های تامین هستند که بر اثر همه‌گیری رخ داده و بر اقتصاد آمریکا تاثیر گذاشته است.» به این ترتیب رشد تولید کند خواهد بود. به عقیده تحلیلگر شرکت ویتول، به‌زودی جهان از مازاد ظرفیت تولید نفت عاری خواهد شد و این سناریوی نگران‌کننده‌ای است. سخنان او مربوط به قبل از حمله روسیه به اوکراین است. حالا میزان عدم‌قطعیت درباره عرضه جهانی نفت بسیار بیشتر شده و قیمت‌ها به‌سرعت بالا رفته است. این احتمال وجود دارد که مسکو به تلافی تحریمهای غرب، به صدور انرژی پایان دهد. روسیه به مشتری‌های خود گفته است که مطمئن باشند اختلالی در عرضه نفت و گاز طبیعی رخ نخواهد داد. اما نباید فراموش کنیم که تضمین‌هایی درباره حمله نکردن به اوکراین داده شده بود؛ اما ولادیمیر پوتین اخیرا گفته است که اوکراین ممکن است بار دیگر به قدرت هسته‌‌‌ای تبدیل شود و شاهدیم که جنگ علیه اوکراین آغاز شده و شدت پیدا کرده است.
