جعبه ابزار کنترل قیمتها
با این حال سیاستهایی وجود دارد که بایدن میتواند با اجرای آنها در نهایت از فشارهای تورمی بکاهد. جمهوریخواهان بسیار مشتاق هستند که مشکل پدید آمده را حاصل برنامههای عظیم توسعه زیرساختها و نوسازی اقتصاد که او پیشنهاد داده و برخی از آنها در حال اجراست، معرفی کنند و کاخ سفید تاکید دارد که این برنامهها به مرور زمان به کاهش فشارهای تورمی کمک میکند. اما با آنکه ابزاری برای کاستن سریع از قیمتها وجود ندارد، دولت تلاش کرده برخی عوامل رشد نرخ تورم را از میان ببرد. از جمله اقداماتی برای رفع اختلالها در زنجیرههای تامین و کمبود کالا در حال انجام است. مقامات دولت اعتراف کردهاند که این استراتژی تاثیرفوری نخواهد داشت و مدتی طول خواهد کشید تا مصرفکنندگان تاثیر آنها را احساس کنند.
اما این سوال مطرح است که مشکل دقیقا چیست؟ واقعیت این است که همهگیری کرونا در دو سال اخیر به سیستمهای عرضه در جهان لطمه زده و الگوهای تقاضا را تغییر داده است. نتیجه این تحولات، ناسازگار شدن عرضه و تقاضا و رشد قیمت کالاهاست. پایان دادن به همهگیری به بازگشت آن الگوها به حالت طبیعی کمک خواهد کرد. اقداماتی که دولت آمریکا در حال انجام آنهاست اثراتی در بر خواهد داشت اما این اثرات مدتی احساس نخواهد شد. نخستین اقدام، رفع اختلالها در زنجیره تامین است. این اختلالها که حاصل کمبود نیروی کار، محدودیتهای اعمال شده برای مهار کرونا و افزایش تقاضا برای کالاهاست، سبب شده قیمت برخی کالاها بالا رود. نشانههایی از کاهش اختلالهای یاد شده، نمایان شده، اما راهی طولانی در پیش است. مشهودترین اقدامی که بایدن برای کاستن از این اختلالها انجام داده، تلاش برای رفع موانع عملیاتها در بنادر آمریکا یعنی جایی است که کشتیهای کانتینربر منتظر تخلیه بار خود هستند. او سال گذشته اعلام کرد: «دو بندر بزرگ آمریکا یعنی لسآنجلس و لانگ بیچ شبانهروز فعالیت خواهند کرد و برای بالا بردن ظرفیت تمامی بنادر کشور سرمایهگذاری جدید صورت میگیرد. » اما پس از تخلیه کانتینرها، مشکل کمبود راننده کامیون برای حمل آنها به نقاط مختلف کشور وجود دارد. دولت اقداماتی برای رفع این کمبود انجام داده است از جمله کاهش حداقل سن برای رانندگان کامیون یا افزایش دستمزد آنها برای جذب تعداد بیشتری از رانندهها به شبکه حمل کالا. یکی از اقتصاددانها میگوید: «تمرکز بر بنادر و زنجیرههای عرضه کالا اقدامی درست است. مشخص نیست میزان تاثیر این اقدامات بر کاهش کمبود کالا چقدر است. اما تلاش در این زمینه موثر است.» البته مقامات دولت میدانند که حتی با این اقدامات، کاهش قیمتها تدریجی خواهد بود. وزیر بازرگانی میگوید: «هیچ راهحل فوری وجود ندارد. اگر میتوانستیم با فشردن یک دکمه مشکل را حل کنیم، حتما این کار را میکردیم. همه باید کمی صبور باشیم. شاهدیم که اقدامات ما در حال اثرگذاری است. باید همین راه را ادامه دهیم تا مشکل حل شود.»
اقدام بعدی که برای کاستن از فشارهای تورمی انجام میشود رفع کمبود نیروی کار از طریق پذیرش مهاجران است. یکی از علل رشد نرخ تورم کمبود نیروی کار است. آمریکا یکی از بالاترین فرصتهای شغلی آماده ارائه به نیروی کار را دارد و یک نکته این است که تعداد بسیار بالایی از نیروی کار در حال استعفا دادن هستند. میزان مهاجرت به آمریکا در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته و علت آن، قوانین سختگیرانه و همهگیری کروناست. اقتصاددانها میگویند، اصلاح فراگیر قوانین مهاجرت به کاهش کمبود نیروی کار کمک میکند و از فشارهای تورمی میکاهد. استاد دانشگاه هاروارد میگوید: «فرصتهای شغلی زیادی وجود دارد و افزایش پذیرش مهاجران، نیروی کار کنونی در آمریکا را تهدید نمیکند، بلکه به وضعیت آنها کمک خواهد کرد.»
سومین اقدام، مهار قیمت انرژی است. همزمان با واکسیناسیون علیه کرونا و بازگشایی اقتصادها، قیمت نفت به سرعت افزایش یافته است. رشد قیمت بنزین یکی از نگران کنندهترین پدیدهها برای کاخ سفید است زیرا بر تمامی مردم تاثیر میگذارد. کاخ سفید دو ماه پیش اعلام کرد با همراهی هند، کره جنوبی و ژاپن، نخستین برداشت هماهنگ از ذخایر استراتژیک نفت را آغاز خواهد کرد. وزارت انرژی اعلام کرده ۵۰میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفت را وارد بازار میکند. این بخشی از ۶۰۰میلیون بشکه ذخیره نفت خام است که در زیر زمین، در ایالتهای تگزاس و لوئیزیانا قرار دارد. با آنکه قیمت بنزین تا اندازهای کاهش یافته، اما کاهش قیمتها متوقف شده و قیمت نفت بار دیگر در حال افزایش است. قبلا بایدن اوپک را مسوول رشد قیمت بنزین معرفی کرده بود و خواستار افزایش سریعتر عرضه نفت از سوی این سازمان شده بود. یک گروه از سناتورهای دموکرات از بایدن خواسته بودند، صادرات نفت را متوقف کند تا عرضه داخلی افزایش یابد. اما این کار میتواند به خشمگین شدن تولیدکنندگان داخلی نفت و همپیمانهای آمریکا منجر شود. همچنین برخی تحلیلگران میگویند این کار ممکن است نتیجه عکس داشته باشد. زیرا قیمت بنزین در آمریکا بر مبنای قیمت نفت برنت تعیین میشود و حذف نفت آمریکا از بازار جهانی صرفا سبب رشد قیمت نفت برنت و قیمت بنزین خواهد شد.
اقدام چهارم، کمک گرفتن از بخش خصوصی است. بایدن بارها با مدیران عامل چهار خردهفروشی بزرگ یعنی والمارت، تارگت، فدکس و یو پی اس درباره اختلالها در عرضه صحبت کرده و آنها گفتهاند بر تلاش خود برای سرعت بخشیدن به عرضه کالا خواهند افزود. اقدام پنجم، به تصویب رساندن برنامه توسعه زیرساختهاست. از دید بایدن و برخی اقتصاددانها، به تصویب رسیدن دومین برنامه عظیم سرمایهگذاری به کاهش نرخ تورم کمک خواهد کرد.
مارک زندی، اقتصاددان ارشد موسسه مودیز میگوید: «این برنامه از هزینههای زندگی بهویژه برای خانوادههای کمدرآمد و با درآمد متوسط میکاهد.»بایدن تاکید کرده که این برنامه در نهایت از اختلالها در بنادر میکاهد و جابهجایی کالاها را تسهیل خواهد کرد. البته اثرگذاری آن فوری نیست.
اقدام ششم، کاهش تعرفههاست. یکی از اقداماتی که بایدن برای کاستن از فشار بحران اختلال در زنجیره تامین بر شرکتها انجام میدهد، لغو تعرفههایی است که در زمان ریاست جمهوری ترامپ اعمال شد. ترامپ بر ۳۵۰میلیارد دلار کالای صادراتی چین تعرفه اعمال کرد و آن تعرفهها همچنان وجود دارد. واردکنندگان آمریکایی برای پوشش هزینه آن تعرفهها تاکنون ۱۰۶میلیارد دلار پرداخت کردهاند و بسیاری از آنها اکنون با هزینههای بسیار بالای حملونقل دریایی مواجه هستند. هنوز مشخص نیست مذاکرات تجاری آمریکا و چین چه وقت آغاز خواهد شد. اخیرا بایدن گفت در حال کاستن از تعرفه بر فولاد و آلومینیوم اروپاست. مقامات کاخ سفید معتقدند این اقدام هزینه تولید خودرو و دیگر کالاهای مصرفی را کم میکند و به زنجیرههای تامین سرعت میبخشد. استراتژیست جی پی مورگان میگوید:«چرا ما تجارت آزاد را امتحان نمیکنیم تا از شر تعرفهها خلاص شویم. با این کار نه تنها قیمتها کاهش مییابد بلکه تجارت بینالمللی تسهیل خواهد شد.»
اقدام بعدی تسریع در روند مهار کروناست. آنچه سبب رشد نرخ تورم شد همان عاملی است که با رفع آن تورم کاهش خواهد یافت. با مهار کرونا، نیروی کار به سرکار بازخواهند گشت، تولید افزایش خواهد یافت و وضعیت زنجیرههای تامین بهتر خواهد شد. روند واکسیناسیون با سرعت در حال انجام است و این امیدواری وجود دارد که در ماههای آینده وضعیت کاملا تحت کنترل قرار گیرد. در نهایت، هشتمین اقدام، افزودن بر تولید داخلی است. کمبود جهانی نیمه هادیها به رشد قیمت محصولات مختلف از جمله خودرو و وسایل الکترونیکی منجر شده است. کمبود تراشه به مصرفکنندگان آمریکایی لطمه زده و دولت سعی میکند بر تولید داخلی این قطعات بیفزاید، البته مدتی طول خواهد کشید تا افزایش تولید این کالاها به کاهش قیمت محصولات منجر شود، اما در هر حال این راه باید طی شود، زیرا وابستگی آمریکا به چین برای فناوری بسیار خطرناک است.