آ‌ینه تمام‌نمای تور حمایتی
بر این اساس، مقرر شد برای تامین بودجه بیمه بیکاری بیکارشدگان ناشی از شیوع کرونا مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان به صندوق بیمه بیکاری اختصاص یابد تا به افرادی که به‌دلیل کرونا بیکار شدند، براساس مصوبه ۲۴ خرداد ماه ۱۳۹۹ ستاد ملی مقابله با کرونا برای سه ماه اسفند، فروردین و اردیبهشت بیمه بیکاری پرداخت شود.
با این حال، برقراری بیمه بیکاری از اولین حمایت‌های دولت از کسب‌وکارها پس از پاندمی کرونا بود، به این ترتیب که برای استفاده از مقرری بیمه بیکاری سه شرط در نظر گرفته شد، به این صورت که مشمول قانون کار، مشمول بیمه تامین‌اجتماعی و مشمول قانون بیمه بیکاری باشند.
به واسطه ایام کرونا و با توجه به حساسیت موضوع با توصیه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی سامانه‌ای تحت عنوان سامانه بیمه بیکاری طراحی شده که کارگران درخواست خود برای بیمه بیکاری را در آن ثبت کنند و کسانی که از ابتدای اسفند سال 98 ناشی از کرونا بیکار شدند، مشخصات خود را در این سامانه وارد کردند. یکی از نقاط قوت این طرح ثبت‌نام غیرحضوری از متقاضیان بود که تلاش شد در اسرع وقت سازوکار اجرایی آن فراهم شود. از اعتباراتی که در قالب ۵ هزار میلیارد تومان بودجه مصوب شده، تاکنون مبلغ ۱,۲۸۶ میلیارد تومان از سوی سازمان برنامه و بودجه به صندوق بیمه بیکاری اختصاص یافته است. اما این رقم به تنهایی کافی نبود. حتی تا نیمه سال ۹۹ چهار بار با سازمان برنامه و بودجه مکاتبه شد که این رقم ناچیز است.
پایه بیمه پردازی در سه ماه ابتدایی شیوع کرونا(پایان اردیبهشت ماه) یک ماه در نظر گرفته شد. بنابراین با محاسبات انجام شده، یک میلیون و 100 هزار تومان به افراد حائز شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری، پرداخت شد.
حتی برای افرادی که قرارداد موقت داشتند سازوکار لازم پیش‌بینی شد. در خصوص افرادی که دارای قرارداد موقت هستند به‌رغم رای شماره ۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری که کارگران دارای قرارداد کار مدت معین را از شمول بیمه بیکاری مستثنی کرده است، ولی براساس تفاهم‌نامه مشترک منعقده بین وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین‌اجتماعی (در سال 84) چنانچه دارای یک سال سابقه کار در آخرین کارگاه باشند، مشمول بیمه بیکاری خواهند شد.
به یک‌باره تقاضا برای دریافت مقرری بیمه بیکاری به صورت تصاعدی افزایش یافت. تا پیش از شیوع کرونا کل مقرری‌بگیران کشور به صورت تجمعی ۲۴۰ هزار نفر بودند که به یک‌باره تعداد زیادی از افراد برای اخذ مقرری بیمه بیکاری ثبت درخواست کردند و درحال‌حاضر حدود ۳۰۰ هزار نفر مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کنند. این تعداد با احتساب ریزش متقاضیانی است که حائز دریافت مقرری بیمه بیکاری نبودند، اما تقاضای دریافت داشتند که پس از پالایش اطلاعاتی از سوی تامین اجتماعی، از تعداد آنها کاسته شد.
سازمان تامین‌اجتماعی از همان روزهای شیوع کرونا و براساس وظیفه ذاتی خود، پرداخت بیمه بیکاری کرونا به متقاضیان را در دستور کار قرار داد و مطابق فهرستی که وزارت کار ارسال کرده بود، وضعیت متقاضیان را بررسی و پس از تایید به سازمان برنامه و بودجه ارسال کرد تا جهت واریز بیمه بیکاری به خزانه تحویل شود.
در نهایت طبق اعلام نظر وزیر محترم، در حوزه بیمه بیکاری با راه‌اندازی سریع سامانه ثبت درخواست بیمه بیکاری، متقاضیان بیمه بیکاری ثبت‌نام کردند. البته ممکن است متقاضیانی باشند که هنوز موفق به دریافت مقرری بیمه بیکاری نشده باشند، در این زمینه هم طبق آماری که رئیس گروه بیمه بیکاری امور فنی بیمه‌شدگان سازمان تامین‌اجتماعی اعلام کرده،پرونده 11 هزار نفر از کسانی که به دلیل تبعات کرونا شغل خود را از دست داده و بیمه بیکاری دریافت نکرده‌اند به سازمان برنامه و بودجه ارسال و دستور تامین اعتبار برای پرداخت مقرری بیکاری کرونا نیز برای این عده صادر شده است.
با این حال کرونا همان‌طور که به یک‌باره دنیا را به تسخیر خود در آورد، ایران را هم شوکه کرد و در حوزه کسب‌وکار خسارت‌هایی به صاحبان آنها وارد شد.
با شیوع این بیماری در کشور ۷۳۰ هزار نفر از بیمه‌شدگان شغل خود را از دست دادند، از این تعداد بالغ بر 710 هزار نفر مقرری دریافت کردند.
به گفته مدیرعامل سازمان تامین‌اجتماعی در اسفندماه گذشته، فهرست آن دسته از افرادی که دارای نقص اطلاعات بودند و بر همین اساس موفق به دریافت مقرری نشده بودند تهیه و به سازمان برنامه و بودجه ارسال شده، با این حال سازمان تامین‌اجتماعی تمام وظایف خود را در قبال پرداخت بیمه بیکاری کرونا انجام داده است.
نکته مهم اینکه، با وجود تداوم بیکاری برخی افراد از خرداد به بعد، این سازمان در برابر افراد واجد شرایط همچنان متعهد بوده و به‌رغم آنکه بخشی از منابع بیمه بیکاری باید از سوی دولت پرداخت شود، سازمان تامین‌اجتماعی پرداختی‌های خود را به پرداخت دولت موکول نکرده و واریز مقرری بیمه بیکاری به مشمولانی که از خرداد سال گذشته بیکار شده‌اند را آغاز کرده است. در این اثنی قطعا نقاط ضعفی هم متوجه سیاستگذاران در فرآیندهای مختلف از اعم از شناسایی تا مرحله پرداخت وجود داشته و هیچ کاری بدون نقص نیست، اما نکته مهم این است که تمام تلاش خود را برای پرداخت مقرری بیمه بیکاری به متقاضیان واقعی به کار بستیم تا در مجموعه دولت بتوانیم فقط بخشی از چالش‌ها و آسیب‌های ناشی از کرونا برای صاحبان کسب‌وکار را جبران کنیم. نقدهای سازنده را می‌پذیریم و امیدواریم با الکترونیکی کردن تمام فرآیندهای حوزه روابط کار بتوانیم با عبور از دوران کرونا، تا در روزگاری که شرایط عادی شود، خدمات بهتری به مشمولان ارائه دهیم.
