پیروزی شرق در جهانی شدن

درباره مواضع جو بایدن در قبال چین دیدگاه‌های گوناگون مطرح شده است. بایدن دو دهه پیش مواضع تندی درباره چین نداشت و در جایی گفته بود: «آمریکا از ظهور یک چین ثروتمند و یکپارچه در صحنه جهان استقبال می‌کند، زیرا ما انتظار داریم چین طبق قواعد عمل کند.» حالا از آن زمان دو دهه گذشته و چین به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده، اما از دید بسیاری از آمریکایی‌ها این کشور یک رقیب خطرناک برای آمریکاست. دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان معتقدند چین از روند جهانی‌سازی سوءاستفاده کرده است. بخشی از کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌جاری آمریکا به موضع‌گیری‌های دو نامزد در قبال چین اختصاص دارد و با توجه به حملات شدید ترامپ به بایدن در زمینه رویکرد او در مقابل چین، لحن بایدن تغییر کرده و به نظر می‌رسد دیدگاه‌های او با دو دهه پیش بسیار متفاوت است.

بایدن رئیس‌جمهوری چین را یک رهبر خودکامه توصیف کرده و تهدید کرده اگر در انتخابات پیروز شود و چین بخواهد به شهروندان و شرکت‌های آمریکایی لطمه بزند، تحریم‌های سخت اقتصادی علیه این کشور اعمال خواهد کرد. چین درحال‌حاضر بایدن را یک چالش بزرگ استراتژیک محسوب می‌کند. سال ۲۰۱۸ دو تن از مقامات دولت اوباما که مشاور بایدن بودند، در یک مقاله در نشریه فارن‌افرز دولت‌های مختلف آمریکا را در زمینه سیاست‌های اشتباه در قبال چین مقصر دانستند. به باور آنها سیاست‌های آمریکا در قبال چین نتوانسته رفتار این کشور را در زمینه‌های مختلف تغییر دهد و ایالات‌متحده باید بار دیگر نقش پیشرو را در حوزه ارزش‌های لیبرال و نوآوری اقتصادی ایفا کند.

یکی از اولویت‌های بایدن در صورت پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری، بازسازی ائتلاف‌ها و دفاع جهانی از دموکراسی است که ترامپ آن را تخریب کرده است. از سوی دیگر برنامه اقتصادی بایدن، شامل سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌های تحقیقات است که به رقابت با چین کمک خواهد کرد. البته او معتقد است در زمینه‌هایی نظیر تغییرات آب و هوایی، امنیت، بهداشت و درمان و مبارزه با گسترش سلاح‌های هسته‌ای، آمریکا و چین می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند.

اما واقعیت این است که روابط دو کشور در پایین‌ترین سطح از سال ۱۹۷۹ یعنی زمان برقراری مجدد روابط قرار گرفته است. رهبران چین در این مدت سیاست‌های استبدادی خود را گسترش داده‌اند و اقدامات پکن در هنگ‌کنگ و دریای جنوبی چین مورد تایید واشنگتن نیست. با آنکه دولت ترامپ مایل است دو کشور در مسیر طولانی رویارویی قرار داشته باشند، اما ترامپ در حوزه تجارت تلاش کرده به نوعی توافق با چین دست پیدا کند. بایدن خواهان سیاست‌های بسیار خصمانه در قبال چین نیست، اما او نیز نمی‌داند چطور باید بر اختلافات ایدئولوژیک موجود بین آمریکا و چین غلبه کرد. روابط اقتصادی درهم تنیده دو کشور هر گونه تقابل بین آنها را به موضوعی پیچیده تبدیل کرده است.