آرام بخش موقتی
بورس روزهای هیجانانگیزی را میگذراند و یکی از اتفاقات بیسابقه بازار سهام در سالجاری چندشیفتهشدن بازار سرمایه است. ضعف هسته مرکزی معاملات و هجوم بیسابقه سرمایهگذاران، مدیران بورس را به سمت شقهکردن معاملات برده است.از قرار معلوم سیاست گذاران بازار تنها راه کنترل هسته معاملات را در شیفتی کردن دادوستدها میدانند که در این شرایط مدیران بازار میتوانند با برنامهریزی و تدابیری خاص مشکلات فعلی معاملات را حل کنند. اما این راهکار تحت شرایطی باید انجام شود تا به اصل موضوع که سهولت در انجام داد و ستدهاست آسیب نزند. سامانه معاملات به دلیل استقبال گسترده عمومی و افزایش تراکنشها کشش بیش از این حد را ندارد، بنابراین و براساس اظهارات مسوولان این حوزه ناگزیر به اجرای چنین تصمیمی شدهاند. توزیع ساعت معاملاتی نمادهای پر تراکنش به بعد از ساعت معاملاتی در وضعیت فعلی، تصمیم درستی است که باعث کاهش فشار از هسته معاملاتی میشود. باید معاملات سهام بزرگتر در ساعت اداری و عرضه اولیهها در ساعتهای بعد از آن انجام شود، در غیر اینصورت ممکن است صاحبان سرمایه قید سرمایهگذاری در بورس را بزنند.
تداوم اختلال درهسته معاملات بورس تهران با تدبیر مسوولان، کار را به شیفتیشدن معاملات کشانده است، با توجه به وضعیت فعلی بازارسرمایه و اختلال در انجام معاملات، عملا چاره دیگری جز شیفتی کردن بازار نیست و این روند تا زمانی که حجم معاملات، پایین نیاید یا مشکلات نرمافزاری حاکم بر بازار برطرف نشود، باید با همین شیوه ادامه یابد. البته هماکنون صحبتهایی از راهکارهای جدیدی برای مدیریت معاملات به گوش میرسد تا بهصورت مقطعی مشکل را برطرف کنند؛ اما راهحلهای میانمدتی هم وجود دارند که البته حرف و حدیث در مورد آن زیاد است و مدیران ناظر بر بازار سرمایه بر راهکارهای میانه همچنان مستاصل ماندهاند و توافقات قطعی انجام نشده است، یکی از راهکارهایی که برای کاهش بار فشار بر هسته معاملات پیشنهاد شده این است که معاملات عرضه اولیهها در کارگزاریها انجام شود، راهحلی که میتواند حجم ترافیک سنگین معاملات را کم کند. در این روش معاملات عرضههای اولیه، مستقیم در خود هسته انجام نمیشود. درواقع کارگزاریها مسوول معاملات سهمی خاص میشوند و از این طریق بدون فشار به هسته معاملات جلوی بینظمیهای موجود گرفته میشود. در هفتههای اخیر بدون اطلاع قبلی برخی از نماد شرکتها را باز و بسته کردهاند، بینظمیهای موجود در بورس تهران باعث شد تا صف خرید بسیاری از سهام، به سمت فروش هدایت شود، که سهامداران را با مشکلات عدیدهای مواجه کرد و متاسفانه شواهد حاکی از آن است که مشکل سامانه معاملات به این زودیها برطرف نمیشود؛ اما با انجام چند راهکار، میشود جلوی بینظمی بیشتر در بازار را گرفت. سهمهایی که همبستگی به هم ندارند باید تفکیک شوند و بر این اساس ساعت معامله آن را مشخص کنند.
راهکارهای میانمدت دیگری هم وجود دارد که در سازمانها و کمیسیونها در حال بررسی است که در صورت اجرا مکانیزمهای مدیریتی تغییر میکند، اما حتی اگر راهحلهای میانمدت نیز نسخهای تاثیرگذار برای این روزهای بورس باشد، در نهایت باید اعتراف کرد این راهکارها از نظر ساختاری مشکل دارد و در درازمدت جواب نمیدهند، اما بهعنوان راهکاری کوتاهمدت میتوان روی آن حساب کرد، با توجه به اینکه هسته معاملات را خارجیها طراحی کردهاند و کارشناسان ایرانی تاکنون نتوانستهاند مشکلات هسته مرکزی را حل کنند و معاملات را توسعه دهند، راهکارهای کوتاهمدت همچون آرامبخشی موقتی بر بازار تاثیر خواهد گذاشت.