اختلال در زنجیره عرضه
یکی از عواملی که سبب شده بسیاری از مردم به غذا دسترسی نداشته باشند، از میان رفتن درآمد بر اثر بیکار شدن در دوره همه‌گیری کروناست. فقدان حمایت‌های اجتماعی برای کسانی که در بخش غیررسمی‌اقتصاد فعالیت می‌کنند و اختلال‌ها در زنجیره عرضه نیز در این زمینه موثر است. یک نکته نگران‌کننده دیگر این است که محدودیت در مسافرت‌ها که حاصل بحران همه‌گیری کروناست نه تنها بر کارگران و کشاورزان اثر منفی می‌گذارد، بلکه ارائه کمک‌های انسان دوستانه را مختل می‌کند. این چالش‌های جدید به مشکلات دیرینه که بر شدت بحران گرسنگی در جهان افزوده‌اند، اضافه شده‌اند. جنگ، تغییرات آب و هوایی و افزایش نابرابری‌ها جزو مشکلات دیرینه هستند که صدها میلیون نفر را در معرض بحران غذایی قرار داده‌اند. آکسفام در گزارش خود به شرکت‌های بزرگ تولیدکننده نوشیدنی‌ها و مواد غذایی اشاره کرده و آورده است: «شرکت‌های بزرگ در صنعت غذا و نوشیدنی همچنان در حال کسب سود هستند. هشت شرکت از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده غذا و نوشیدنی از ابتدای سال تاکنون ۱۸ میلیارد دلار به سهامداران خود پرداخت کرده‌اند و این در حالی است که همه‌گیری کرونا طی این مدت در سراسر جهان ادامه داشته است. رقم یادشده ۱۰ برابر رقمی است که سازمان ملل می‌گوید لازم است برای جلوگیری از گرسنگی هزینه شود.» تردیدی وجود ندارد که همه‌گیری ویروس کرونا بر شدت کمبود مواد غذایی افزوده است. بنا بر اعلام آکسفام، بحران کرونا یک عامل مهم نگرانی درباره افزایش گرسنگی در جهان است. داده‌های برنامه جهانی غذا که آکسفام در گزارش خود به آنها اشاره کرده، حاکی است در سال ۲۰۱۹ حدود ۸۲۱ میلیون نفر در جهان دچار عدم امنیت غذایی بوده و از این تعداد ۱۴۹ میلیون نفر از لحاظ گرسنگی در وضعیت بحرانی قرار داشته‌اند. طبق تخمین‌های جدید رقم یادشده سال‌جاری میلادی و تحت تاثیر بحران کرونا به ۲۷۰ میلیون نفر افزایش خواهد یافت؛ یعنی سال‌جاری رشد ۸۰ درصدی در تعداد این گروه مشاهده خواهد شد.
در گزارش آکسفام به نام ۱۰ کشور بسیار بحرانی در جهان که در آنها همه‌گیری کرونا بر شدت وخامت اوضاع افزوده، اشاره شده است: یمن، جمهوری دموکراتیک کنگو، افغانستان، ونزوئلا، اتیوپی، سودان، سودان‌جنوبی، سوریه، هاییتی و ساحل غربی آفریقا؛ اما واقعیت این است که اثرات همه‌گیری کرونا بر امنیت غذایی همچنین در کشورها با درآمد متوسط از جمله برزیل، هند و آفریقای جنوبی مشاهده شده است. برزیل و هند در حال حاضر از لحاظ تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در دومین و سومین جایگاه فهرست پس از آمریکا قرار دارند. در این دو کشور به ترتیب بیش از ۷/ ۱ میلیون نفر و ۸۰۰ هزار نفر به کرونا مبتلا شده‌اند. در ایالات متحده نزدیک به چهار میلیون نفر به این ویروس مبتلا هستند.
همه گیری کرونا در ایالات متحده و عدم امنیت غذایی در این کشور نیز موضوعی تامل برانگیز است. گرسنگی در جهان در حال افزایش است. دو هفته پیش در ایالات‌متحده ۳/ ۱ میلیون نفر متقاضی جدید بیمه بیکاری بودند. تخمین زده می‌شود که امسال در آمریکا ۱۷ میلیون نفر دیگر دچار عدم امنیت غذایی خواهند شد و علت اصلی این وضعیت، همه‌گیری کروناست. به این ترتیب کل آمریکایی‌هایی که برای دسترسی به غذا با مشکل مواجه هستند به ۵۴ میلیون نفر خواهند رسید؛ یعنی یک نفر از هر ۶ نفر. قبل از همه گیری کرونا رقم یادشده ۳۷ میلیون نفر بود و تحت تاثیر این بحران، رشد ۴۶ درصدی در تعداد این گروه از جمعیت به وجود آمده است.
و یک نکته مهم دیگر این است که بسیاری از مردم آمریکا برای سیر کردن شکم خود به بانک‌های غذا وابسته هستند. بر مبنای داده‌های تحقیقات انجام‌شده روی بانک‌های غذایی آمریکا، ۸۳ درصد این بانک‌ها شاهد افزایش تعداد متقاضیان غذا بودند و متوسط افزایش تقاضا ۵۰ درصد بوده است. همه‌گیری کرونا، همچنین نقایص و نقاط آسیب‌پذیر در زنجیره عرضه مواد غذایی در آمریکا را نمایان کرده است. برای مثال همه‌گیری ویروس کرونا فعالیت کارخانه‌های فرآوری گوشت را مختل کرده و موجب کمبود شده است. استاد دانشگاه کرنل می‌گوید: «ما به سیستم متنوع‌تر از زنجیره عرضه نیازمندیم؛ به‌طوری که تعداد بازیگران اصلی افزایش یابد. باید بین عرضه‌کنندگان داخلی و بین‌المللی تعادل بیشتری وجود داشته باشد. نباید برای تامین نیاز کشور به یک زنجیره عرضه وابسته باشیم؛ زیرا این وضعیت پرریسک خواهد بود.»
ایشان می‌گوید از پیش‌بینی‌های نگران‌کننده آکسفام متعجب نشده است؛ البته بدترین سناریویی که آنها پیش‌بینی کرده‌اند قابل اجتناب است. او می‌گوید: «کاملا مشخص است که سیستم توزیع مواد غذایی ما نابرابری‌های بزرگ دارد. باید به این پرسش پاسخ داده شود که چطور می‌توان در کنار تمرکز بر کارآیی و بالا بردن سود، بر افزایش تاب‌آوری تولید مواد غذایی و توزیع آن تمرکز کرد؟» او معتقد است تنها با اقدامات بین‌المللی می‌توان مشکلات را حل کرد: سرمایه‌گذاری در برنامه‌های کمک غذایی، ایجاد یا تقویت شبکه‌های امنیت غذایی و حمایت از کشاورزان جزو این اقدامات هستند. دخالت‌های فراگیر دولت به شکل خرید و توزیع مجدد موادغذایی و جلوگیری از افزایش قیمت این مواد حداقل در کوتاه‌مدت موثر خواهد بود. نباید اهمیت سیاست‌های کلان و نقش دولت در تضمین در دسترس بودن مواد غذایی با قیمت مناسب را از یاد برد.
توصیه‌های آکسفام درباره چگونگی حل بحران کنونی همچنین شامل نقش‌آفرینی در سطح جهان است. مدیرعامل آکسفام می‌گوید: «دولت‌ها می‌توانند با تامین مالی برنامه سازمان ملل برای مبارزه با همه‌گیری کرونا، جان انسان‌ها را نجات دهند. باید تضمین شود کمک به دست کسانی می‌رسد که بیشترین نیاز را به آن دارند. بخشودگی بدهی کشورهای در حال توسعه نیز مهم است؛ زیرا در این صورت منابع مالی صرف تامین غذا و توسعه سیستم‌های درمانی می‌شود. برای پایان بخشیدن به بحران گرسنگی، دولت‌ها همچنین باید سیستم‌های غذایی مستحکم‌تر، عادلانه‌تر و پایدارتر به وجود آورند و منافع تولیدکنندگان و کارگران را نسبت به منافع شرکت‌های بزرگ در اولویت قرار دهند.»
