جهان علیه گردشگری
شورای بینالمللی سفر و گردشگری که یک گروه تجاری است و نمایندگی شرکتهای بزرگ فعال حوزه سفر و گردشگری را بر عهده دارد، پیشبینی کرده که اگر همهگیری کرونا چند ماه دیگر ادامه پیدا کند ۷۵میلیون شغل در جهان از میان خواهد رفت و ۲ هزار و ۱۰۰میلیارد دلار به اقتصاد جهان زیان وارد خواهد شد. این شورا از دولتها خواسته است به شرکتهای فعال در حوزه سفر و گردشگری کمک کنند زیرا از میان رفتن شغلها لطمات کوتاهمدت و بلندمدتی به افراد و خانوادههای آنها وارد میکند.
صنعت سفر در آمریکا جزو صنایعی است که بیشترین لطمه را از این شرایط تحمل کردهاند. انجمن سفر ایالاتمتحده پیشبینی کرده که تا ماه می، تحتتاثیر همهگیری کرونا ۶/ ۴ میلیون شغل وابسته به این صنعت در آمریکا از میان میرود و این رقم در ماههای آینده افزایش خواهد یافت. در هفتههای اخیر هر هفته میلیونها شغل در آمریکا از میان رفته و یک دلیل بزرگ بودن این ارقام، از میان رفتن شغلها در بخش سفر و گردشگری است. ترامپ پایان ماه گذشته میلادی برای جلوگیری از همهگیری ویروس کرونا محدودیتهای فراگیر برای مسافرت، کار و تجمع و گردهماییها اعلام کرد و بعید نیست تا دو ماه دیگر این محدودیتها ادامه پیدا کند. ممکن است سفرهای تابستانی کاملا لغو شود. این بدترین زمان سال برای محدود شدن سفرهاست. بهار و تابستان دو فصل اصلی برای صنعت گردشگری هستند و بیشترین درآمد این صنعت در این دو فصل حاصل میشود.
رئیس انجمن سفر آمریکا میگوید اثر همهگیری ویروس کرونا بر این صنعت ۶ تا ۷ برابر اثر حوادث یازدهم سپتامبر است. در ایالاتمتحده ۸/ ۱۵ میلیون شغل به بخش گردشگری وابسته است و بازده اقتصادی این بخش دو هزار و ۶۰۰ میلیارد دلار است. با توجه به وضعیت بد اقتصاد آمریکا در بحران کنونی، کنگره ۲ هزار میلیارد دلار برای حمایت از اقتصاد و مصرفکنندگان تصویب کرده و هدف اصلی، حمایت از افرادی است که شغل خود را از دست دادهاند.
همچنین به شرکتهای کوچک و متوسط کمک میشود. اما این سوال مطرح است که آیا این بسته حمایتی برای کشوری که در حال ورود به رکود عمیق است، کافی است؟ بخش گردشگری عموما پسانداز زیادی برای دوران بحرانی ندارد در نتیجه در چنین دورههایی بهویژه اکنون که بخش گردشگری لطمات بزرگ دیده شرایط برای دستاندرکاران آن بسیار دشوار میشود.
بنا به اعلام انجمن بینالمللی حملونقل هوایی، قبل از بحران کرونا، خطوط هواپیمایی بینالمللی از جمله دلتا و یونایتد ایرلاینز بهطور متوسط تنها برای دو ماه ذخیره مالی داشتند تا از آن برای پوشش هزینههای خود استفاده کنند. این در حالی است که شرکتی مثل اپل برای ۶ سال هزینههای خود پول نقد در اختیار دارد.
با توجه به اینکه بخش اعظم هواپیماهای خطوط هواپیمایی پرواز ندارند، زیان درآمدی این خطوط ممکن است به ۲۵۰ میلیارد دلار افزایش یابد. این رقم دو برابر رقمی است که انجمن بینالمللی حملونقل هوایی سه هفته پیش، یعنی قبل از تصمیم دولت برای تعطیلی اقتصاد، پیشبینی کرده بود. خطوط هواپیمایی از چند برنامه که برای کمک به اقتصاد تدوین شده میتوانند بهره ببرند از جمله آنها میتوانند ۴۲۵ میلیارد دلار از بانک مرکزی و ۷۵ میلیارد دلار به شکل وام دریافت کنند و نیز دولت برای حمایت از آنها اقداماتی انجام خواهد داد، البته این شرکتها نمیتوانند از کمکهای یادشده برای بازخرید سهام خود استفاده کنند.
بخش اعظم صنعت گردشگری از شرکتهای کوچک تشکیل شده است و برنامههای دولت و دیگر تدابیر به این شرکتها کمک میکند به حیات خود ادامه دهند تا بحران کنونی پایان یابد. هتلها نیز به میزان خطوط هواپیمایی از بحران کنونی لطمه دیدهاند.
برای مثال هتلهای بزرگ گاه تا ۷۵ درصد درآمد خود را از دست دادهاند. این شرکتها نیز از کمک دولت بهرهمند خواهند شد البته این کمکها به شکل وام است. بخش حملونقل دریایی نیز جزو بخشهایی است که بهشدت از بحران کنونی لطمه دیده است.
اما شرایط در آینده به چه شکل خواهد بود؟ امیدواریهایی به بهتر شدن شرایط وجود دارد. در چین که همهگیری ویروس کرونا از آنجا شروع شد، فعالیت بخشهایی از اقتصاد از سر گرفته شده زیرا نشانههایی از کنترل شدن این بحران دیده میشود. میزان رزرو اتاقهای هتلها در این کشور طی هفتههای اخیر افزایش یافته و نیز سفرهای هوایی نسبت به ماه فوریه به میزان قابلملاحظهای رشد کرده است. صنعت گردشگری داخلی چین یک صنعت بسیار بزرگ است و هر سال پنج میلیارد سفر در آن انجام میشود. برخی نظرسنجیها حاکی است مدیران این صنعت قصد دارند در ۶ ماه آینده بخش اعظم ظرفیتهای از میان رفته را احیا کنند. البته همهچیز به روند جهانی کنترل همهگیری ویروس کرونا وابسته است. اگر طی چند ماه آینده در جهان این همهگیری مهار شود، به تدریج تمامی بخشهای اقتصاد از جمله بخش گردشگری رونق پیدا خواهند کرد اما کارشناسان معتقدند شرایط ممکن است تا سالهای متمادی مثل قبل از بحران کنونی نشود.
هنوز مشخص نیست چه وقت امکان بازگشایی اقتصادها فراهم میشود و نیز شرایط هر کشور با کشور دیگر متفاوت است. برای مثال ایالاتمتحده که اکنون به کانون شیوع ویروس کرونا تبدیل شده از مسیری که چین طی کرده عبور نمیکند و بر همین مبنا مقایسه این دو کشور یک مقایسه واقعبینانه نیست. در حالحاضر تحلیلگران درباره آینده دیدگاهی مثبت دارند اما همگی معتقدند شرایط در کوتاهمدت خوب نخواهد بود.
رکود کنونی در اقتصاد جهان و زیانهای حاصل از بحران کنونی سبب کاهش قدرت مصرف صدها میلیون نفر در اروپا و آمریکا شده و مسلما از هزینههای در نظر گرفته شده برای سفر و گردشگری کاسته خواهد شد. همچنین حتی پس از مهار شدن ویروس کرونا، میزان سفرها فورا افزایش پیدا نخواهد کرد.
در واقع این یک روند آهسته است. در نتیجه فعالان حوزه گردشگری باید برای دوران طولانی کاهش فعالیت و درآمد آماده باشند. یکی از پیامدهای بحران کنونی این است که ساختار فعالیت شرکتهای هواپیمایی و گردشگری تغییر خواهد کرد و شاید تعداد فرصتهای شغلی در این صنعت هیچگاه به اندازه قبل نرسد.