راستی آزمایی سیگنال‌های قیمتی

حسن قاسمی کارشناس بازار سرمایه شاید مهم‌ترین کالایی که در بازار سرمایه بین فعالان ردوبدل می‌شود، اطلاعات باشد که با پیدایش اینترنت و گسترش آن، دسترسی و سهولت دریافت اطلاعات برای عموم افزایش یافته است. انقلاب دیگری که در حوزه گردش و دسترسی به اطلاعات رخ داد، به‌وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی و به‌خصوص نسخه‌های موبایلی آنها بود.

این شبکه‌های دنیای مجازی سرعت پخش اطلاعات را به میزان بسیار زیادی بین کاربران بالا بردند و این امکان فراهم شد که حتی هر شهروندی خود صاحب یک تریبون برای تولید و پخش اخبار و اطلاعات شود، کاری که در گذشته فقط با طراحی یک وبسایت و تهیه دامنه و مسائل فنی زیاد میسر بود. به این ترتیب انحصار در تولید و پخش دیتا از بین رفت و کم‌کم شاهد ظهور کانال‌های اطلاع‌رسانی و تحلیل در تمامی حوزه‌ها هستیم به‌طوری‌که این شبکه‌های اجتماعی معادلات حاکم بر کسب‌و‌کارها را نیز به‌شدت متاثر کردند.

در حوزه بازار سرمایه قشر وسیعی از تحلیلگران صاحب تریبون ظهور کردند که مخاطبان چند ده‌هزار نفری دارند، درحالی‌که برد محتوای تولید شده توسط آنان درگذشته به زحمت بیش از انگشتان دو دست بود. ضمنا اطلاعات لحظه‌ای در مورد متغیرهای موثر بر بازار، در کسری از ثانیه در مقیاس وسیع بین فعالان توزیع می‌شود و بلافاصله تاثیر خود را بر قیمت‌ها نشان می‌دهد. شاید به کمک این شبکه‌ها تاحدودی موضوع تقارن اطلاعاتی بین سرمایه‌گذاران کمرنگ شده باشد یعنی دسترسی به به‌روزترین تحلیل‌ها در مورد اقتصاد کلان و وضعیت سودآوری شرکت‌ها برای یک سرمایه‌گذار در دورافتاده‌ترین نقاط با یک سرمایه‌گذار مرکزنشین تفاوت بااهمیتی ندارد. همه این عوامل به میزان قابل توجهی ضریب نفوذ بازار سرمایه را در لایه‌های اجتماع افزایش داده و منجر به افزایش محسوس حجم معاملات شده است.

اما از سوی دیگر، در کنار این مزایا ایراداتی نیز خود را نشان داده و چون اطلاعات به‌سرعت تولید و منتشر می‌شود، شاید امکان ممیزی و کنترل صحت برای ناشر آن ممکن نباشد. سرعت تاثیرگذاری به‌حدی افزایش یافته که کنترل صحت‌وسقم اطلاعات و میزان تاثیرگذاری آن بر یک موضوع، حتی برای مخاطب هم به‌سهولت مشخص نیست به‌طوری‌که به‌راحتی می‌توان تاثیر آن را در افزایش دامنه نوسان قیمت‌ها در یک روز کاری مشاهده کرد. همچنین ممکن است میزان اتکا به تحلیل‌های افراد صاحب تریبون به‌راحتی برای سرمایه‌گذاران مشخص نباشد. در واقع اینکه چقدر محتوای تولید شده بدون جهت‌گیری و براساس ارزیابی کارشناسی بوده، مشخص نیست. از سوی دیگر با پدیده انتشار اطلاعات جعلی برای تاثیرگذاری بر مخاطبان به‌منظور ایجاد نوسان قیمت مواجه هستیم. در موارد متعددی مشاهده شده که سودجویان اقدام به جعل اطلاعات یک ناشر کرده تا برای دقایقی نوسانات قیمت را به‌سمت منافع شخصی خود هدایت کنند. به‌طوری‌که تا تکذیب خبر و روشن شدن ابعاد ماجرا، تغییرات مورد نظر خویش را ایجاد کنند. به این ترتیب سرمایه‌گذاران باید به اخبار منتشر شده در فضای مجازی توجه زیادی داشته باشند و با علم به صحت یا نادرستی اخبار و تحلیل‌ها اقدام به خرید و فروش کنند.