چین؛ شانس اول
دو سال پیش۳GPP یعنی نهادی که بر استانداردهای تلفن همراه در جهان نظارت دارد با نخستین ویژگیهای اینترنت نسل پنجم موافقت کرد و اوایل سال گذشته از این فناوری در المپیک زمستانی کرهجنوبی بهره برده شد. دولت چین در سالهای اخیر بهطور جدی در حال توسعه صنعت نسل پنجم اینترنت بوده و طبیعتا از شرکتهای خود از جمله هوآوی و زد تیای برای این منظور استفاده کرده است. این شرکتها تجهیزات لازم برای به کارگیری فناوری یاد شده را میسازند. با توجه به گستردگی بازار چین که انتظار میرود تا سال ۲۰۲۲ به بزرگترین بازار این فناوری تبدیل شود، دو شرکت یاد شده از مزیت رقابتی قابلملاحظه برخوردار هستند. بهویژه شرکت هوآوی تلاش کرده در خارج از چین نیز در این حوزه فعالیت کند.
پکن برای آزمایش تجهیزات نسل پنجم اینترنت با دهها شرکت مخابراتی در سراسر جهان قرارداد همکاری امضا کرده است. مقامات چین همچنین در حال ایجاد زمینههای لازم در داخل برای گسترش سریع بهرهگیری از این فناوری هستند. تحلیلگران معتقدند رویکرد یکپارچه دولت و شرکتهای چینی به فناوری نسل پنجم اینترنت که یک رویکرد فراگیر است سبب خواهد شد تلاشها برای موفق شدن و پیشرو بودن به نتیجه برسد. در واقع مقامات بلندپایه چین به این نتیجه رسیدهاند که این فناوری باید به سرعت گسترش یابد و به همین دلیل موانع تحقق این هدف را رفع میکنند. در ایالاتمتحده شرکت مخابراتی ایتیاندتی و وریزان برنامههایی برای اجرای پروژه اینترنت نسل پنجم در چند شهر اعلام کردهاند. همچنین نمایندگان کنگره آمریکا با تصویب یک لایحه به کمیسیون فدرال مخابرات اجازه دادند مناقصههای اسپکتروم را برای اجرای فناوری نسل پنجم برگزار کند. اسپکتروم، امواج رادیویی خاصی است که برای استانداردهای مخابراتی مختلف ضروری است و استفاده از شبکههای نسل بعد اینترنت با آن ممکن میشود. در اروپا قانونگذاران قوانین لازم برای سهولت کار شرکتهای مخابراتی این قاره را به تصویب رساندهاند.
با آنکه چین و آمریکا در مسیر اجرای فناوری نسل پنجم اینترنت راهی طولانی را طی کردهاند در اروپا چنین نیست و با آنکه توافق بر سر اسپکتروم راه را برای توسعه این فناوری هموار کرده است، اما اختلاف نظرهای مختلف بین طرفهای ذینفع وجود دارد. مجوز استفاده از اسپکتروم برای مدتی مشخص داده میشود؛ اما مدت مجوز در هر کشور عضو اتحادیه اروپا با کشور دیگر تفاوت دارد. کمیسیون اروپا که بازوی اجرایی اتحادیه اروپاست، امیدوار است مجوزها برای مدت ۲۵ سال صادر شود. اما در پیشنهاد ارائه شده مدت مجوز ۲۰ سال است. برخی اعضای اتحادیه اروپا از جمله آلمان و ایتالیا با مدت طولانیتر مخالفت کردهاند. این نوع اختلافنظرها در حوزههای دیگر نیز وجود دارد و سبب کند شدن روند تصمیمگیری و اجرای برنامهها میشود. رئیس شرکت جی اس امای یعنی نهادی که نماینده شرکتهای مخابراتی جهان است میگوید: «باید درک صحیح از شرایط به وجود آید. ساختن این شبکهها و کسب سود از سرمایهگذاری زمانبر است؛ بنابراین ما باید اطمینان داشته باشیم، اسپکترومی که خریدهایم برای مدتی طولانی در تملک ما میماند.» مقامات اتحادیه اروپا درباره عقب افتادن از کشورهای پیشرو در حوزه اینترنت نسل پنجم نگران هستند. بزرگترین مشکل در اتحادیه اروپا عدم یکپارچگی است.
جنگ برای تسلط بر اینترنت نسل پنجم یک جنگ واقعی است. ایالاتمتحده و اتحادیه اروپا به تهدیدی که از سوی چین وجود دارد، اذعان دارند. وزارت دارایی آمریکا درباره پیشنهاد ادغام برودکام و کوآلکام ابراز نگرانی کرده، زیرا به باور این وزارتخانه شرکت کوآلکام ممکن است در مسابقه بر سر توسعه نسل پنجم اینترنت در برابر چین شکست بخورد. وزارت دارایی آمریکا هوآوی را یک تهدید بزرگ میداند و معتقد است چین آماده است از هر نقطه ضعف در شرکتهای مخابراتی آمریکا بهره ببرد. شورای امنیت ملی آمریکا نیز درباره توسعه فناوری یاد شده در چین به شدت نگران است. پیشنهاد این شورا آن است که آمریکا سریعتر از پیشبینیهای کنونی شبکه ایمن و با کارآیی بالا از اینترنت نسل پنجم را ایجاد کند. یکی از پیشنهادهای شورای امنیت ملی آمریکا ایجاد یک اسپکتروم ۵۰۰ مگاهرتز در یک فرکانس موجود است. به این ترتیب شرکتهای مخابراتی آمریکا میتوانند شبکههای رقابتی بسازند. این به معنای ملی شدن اینترنت نسل پنجم نیست، زیرا این شبکه هنوز ایجاد نشده است. اما بر قدرت رقابت آمریکا میافزاید. بسیاری از شرکتهای مخابراتی آمریکا با پیشنهاد شورای امنیت ملی این کشور مخالف هستند؛ زیرا آنها با سیستم کنونی مناقصه اسپکتروم از تسلط کافی بر بازار برخوردارند، اما تنها با اجرای پیشنهاد یاد شده آمریکا میتواند با چین به رقابت بپردازد.
یک دلیل آنکه چین نسبت به آمریکا و اروپا مزیت دارد، این است که در آمریکا و اروپا یک الگوی بالا به پایین شامل غولهای فناوری بیسیم وجود دارد که به یک سیستم الیگارشی و جویای رانت در اسپکتروم تبدیل شده است. الگوی بالا به پایین سیستمی است که چین در آن استاد است، اما اروپا و آمریکا در آن خوب نیستند و این نقص باید برطرف شود. کسب سلطه بر فناوری نسل پنجم اینترنت هنوز برای آمریکا و اروپا دیر نشده است. مشکل غرب، منفعتطلبی شرکتهای فعال در حوزه فناوری بیسیم است که در برابر تغییر مقاومت میکنند. مشکل یاد شده بسیار بزرگ است و شرکتهای یاد شده بر همه حوزهها از تجارت گرفته تا امور دفاعی تسلط دارند. فناوری نسل پنجم اینترنت در ساختار صنعت سایبری یک بخش بسیار پر اهمیت است و به اندازه زمین، دریا، هوا و فضا مهم است. چین بهتر از هر کشور دیگری اهمیت رقابت بر سر سلطه بر اینترنت نسل پنجم را درک کرده است.