حاشیه‌ای پر رنگ‌تر از متن

واقعیت این است که در حوزه‌هایی نظیر تجارت، رفتار با روسیه، کره شمالی، تغییرات آب و هوایی و ایران اختلاف‌نظر بین دو طرف وجود دارد، البته دیگر رهبران گروه ۷ تلاش کردند بر اختلافات تاکید نکنند شاید به این دلیل که نخواستند ترامپ مانند قبل واکنش‌های تند نشان دهد. ترامپ مانند بسیاری دیگر از رهبران جهان و شاید بیشتر از آنها، معمولا در نشست‌های بین‌المللی چیزی را می‌شنود که مایل است بشنود؛ البته اگر مجبور باشد واکنش نشان دهد، بدون توجه به جو حاکم بر نشست اظهارنظر می‌کند و دیگر رهبران گروه ۷ این تجربه ناخوشایند را دارند که رویارویی مستقیم با ترامپ نتیجه عکس دارد؛ بنابراین در نشست امسال از این کار پرهیز کردند. حتی بوریس جانسون، نخست‌وزیر جدید انگلستان که فرد مورد علاقه ترامپ است بسیار با احتیاط سخن گفت. او از وجود جنگ تجاری بین چین و آمریکا ابراز نارضایتی کرد اما طوری سخن گفت که ترامپ واکنش نشان ندهد و واکنش ترامپ جالب بود. او گفت: «هیچ مخالفتی با جنگ تجاری مشاهده نکردم. فکر می‌کنم آنها به این جنگ و موضع آمریکا احترام می‌گذارند.» اما این در حالی است که جانسون نخست‌وزیر پوپولیست انگلستان گفته بود ما در مجموع به آرامش تجاری علاقه‌مند هستیم.

در هر حال سخنان ملایم رهبران شرکت‌کننده در نشست امسال گروه ۷ سبب شد ترامپ نیز بر خلاف قبل، از انتشار توییت‌های تند علیه آنها اجتناب کند و سخنی درباره نگرانی‌هایش از جمله هزینه‌های نظامی، سیاست‌های اقتصادی یا حتی موضوع مالیات‌ها به زبان نیاورد. اما آنچه در نشست یادشده گذشت ممکن است پس از پایان نشست و در آینده ادامه پیدا نکند؛ زیرا موضع‌گیری‌های ترامپ معمولا در فواصل زمانی کوتاه تغییر می‌کند. این یک موضوع بسیار مهم است که اکنون پس از گذشت بیش از دو سال و نیم از استقرار ترامپ در کاخ سفید رهبران جهان کاملا با آن آشنا هستند. به‌نظر می‌رسد شرکت‌کنندگان در این نشست مصمم بودند روش دیگر یعنی ملایمت را امتحان کنند به این امید که ترامپ رفتاری متفاوت با رفتاری که در نشست سال گذشته گروه ۷ در کانادا نشان داد داشته باشد. ترامپ در نشست سال قبل، از امضای بیانیه پایانی خودداری کرد و سخنان تندی علیه نخست‌وزیر کانادا به زبان آورد.

رفتار ترامپ در نشست امسال واقعا متفاوت بود. او گفت: «صرف ناهار و گفت‌وگو با رئیس‌جمهوری فرانسه به مدت یک ساعت و نیم، بهترین زمانی بود که او با مکرون سپری کرده و شام شب شنبه با دیگر رهبران بسیار عالی بود. همچنین جانسون فرد مناسبی برای نخست‌وزیری انگلستان است.» البته در مراسم شام بحثی درباره تمایل ترامپ به دعوت از روسیه برای بازگشت به گروه ۷ مطرح نشد. پنج سال پیش روسیه به دلیل الحاق کریمه به روسیه از گروه ۷ که در آن زمان گروه هشت نامیده می‌شد اخراج شد. دیگر رهبران گروه ۷ اعلام کردند تا وقتی روسیه از کریمه خارج نشود از این کشور برای بازگشت به گروه ۷ دعوت نمی‌شود؛ زیرا اگر دعوت شود گویی به تجاوزگری روسیه پاداش داده شده است.

در مراسم شام یاد شده همچنین موضوع ایران مطرح شد. آمریکا با خروج از پیمان هسته‌ای سال ۲۰۱۵ عملا راهی متفاوت از راه امضاکنندگان پیمان یادشده پیموده است. موضع فرانسه در قبال موضوع ایران این است که این کشور نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و منطقه خاورمیانه بی‌ثبات نباشد. البته ترامپ همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند. او درباره حضور غیرمنتظره وزیر خارجه ایران در محل نشست گروه ۷ نظر خاصی نداد. ترامپ درباره آزمایش‌های موشکی کره شمالی و ابراز نگرانی نخست‌وزیر ژاپن نیز موضع مشخصی نداشت. او گفت: «از این آزمایش‌ها خشنود نیستم اما آزمایش‌های یاد شده نقض یک توافق‌نامه نیست.» منظور ترامپ این بود که کره شمالی توافق سال قبل با او مبنی بر آزمایش نکردن موشک‌های دوربرد یا بمب هسته‌ای را نقض نکرده است. البته با آنکه ترامپ درباره موشک‌های کوتاه‌برد نگران نیست نخست‌وزیر ژاپن نگران است زیرا کشورش در تیررس این موشک‌ها قرار دارد. آقای آبه گفت: «آزمایش‌های اخیر کره شمالی آشکارا قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را نقض می‌کند و بسیار تاسف‌بار است.» تمرکز ترامپ بر مذاکره تجاری با نخست‌وزیر ژاپن بود و نخست‌وزیر ژاپن نیز ترجیح داد بر همسو بودن ژاپن و آمریکا در قبال موضوع کره‌شمالی تاکید کند.

آقای جانسون نیز ضمن اجتناب از انتقاد تند از تنش‌های تجاری تاکید کرد که عملکرد اقتصادی ترامپ در تمامی زمینه‌ها مثبت و قابل‌ستایش بوده است. او اضافه کرد: «انگلستان در ۲۰۰ سال اخیر از تجارت آزاد بسیار بهره برده است و این همان چیزی است که مایلیم شاهد آن باشیم. ما در مجموع با تعرفه موافق نیستیم.» اخبار منتشر شده از نشست گروه ۷ در فرانسه نشان می‌دهد نزدیک‌ترین هم‌پیمان‌های آمریکا ترجیح داده‌اند این ایده را که گروه ۷ مانند چهار دهه قبل نمادی از یکپارچگی و اتفاق‌نظر بر سر مسائل جهانی است کنار بگذارند. اما نکته بسیار نگران‌کننده این است که در حال‌حاضر نشانه‌های متعددی از ضعف در اقتصاد جهان نمایان شده و در چند کشور و منطقه از جهان شاهد ناآرامی‌های سیاسی و ژئوپلیتیک هستیم. در این میان ترامپ همچنان در حال تهدید کردن شرکای تجاری آمریکا به اعمال تعرفه بر کالاهای صادراتی آنهاست.

استاد روابط بین‌الملل از دانشگاه جورج تاون که در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما در شورای امنیت ملی آمریکا حضور داشت می‌گوید: «ترامپ در اولین نشست گروه ۷ ، دومین نشست گروه ۷ و نشست ناتو زمینه افتراق را فراهم کرد. در نشست امسال گروه ۷ احتمالا آقای مکرون امیدوار بوده بدون چنین نتیجه‌ای نشست پایان پذیرد. اگر با انتظارات اندک وارد این نشست شوید ریسک بروز تضاد و برهم خوردن نشست کم می‌شود. در مقابل، گپی می‌زنید و به خانه باز می‌گردید.» آنچه در نشست امسال گروه ۷ مشاهده شد همین بود؛ اما رهبران انگلستان، آلمان، ایتالیا، ژاپن، کانادا، فرانسه و آمریکا امسال در حالی گردهم آمدند که شرایط اقتصادی و سیاسی جهان با سال قبل بسیار متفاوت و نگران‌کننده است.