ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ۲۸ عضو اتحادیه اروپا در چهار ماه اول سال ۲۰۱۹ روی هم رفته ۳۵/ ۱ میلیارد یورو صادرات به ایران داشته‌اند که این میزان نسبت به چهار ماه اول سال ۲۰۱۸ کاهش حدود ۵۶ درصدی را تجربه کرده است. این در حالی است که ترسیم تصویر آماری میزان صادرات ایران به این کشورها بیانگر وخیم‌تر شدن روابط اقتصادی و تجاری ایرانی‌ها و اروپایی‌هاست. ایرانی‌ها در این مدت تنها ۲۱۸ میلیون یورو کالا به اروپا صادر کرده‌اند که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل افت ۹۳ درصدی را در کارنامه صادرات به اتحادیه اروپا ثبت کرده‌اند. در این میان مهم‌ترین شریک تجاری ایران در اروپا یعنی «آلمانی‌ها»، در چهار ماه اول سال ۲۰۱۹ تنها ۴۵۰ میلیون یورو به ایران صادرات داشته‌اند که در مقایسه با چهار ماه سال ۲۰۱۸، افت ۴۹ درصدی را به ثبت رسانده‌اند. به اعتقاد تحلیلگران و صاحب‌نظران اقتصادی با توجه به اینکه عمده صادرات آلمان به ایران همواره کالاهای سرمایه‌ای و کالاهای واسطه‌ای بوده است این کاهش قابل‌ملاحظه را باید زنگ خطری برای رکود صنعت ایران برشمرد. همچنین مطابق با بررسی‌ها، صادرات سایر شرکای مهم اروپایی ایران نیز در مدت زمان مورد بررسی همگی افت را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.  

ایتالیا، دومین صادرکننده اروپایی به ایران، با ۲۱۱ میلیون یورو ۶۰ درصد کمتر صادرات داشته است. هلند با ۱۲۱ میلیون یورو ۵۳ درصد و فرانسه نیز با ۱۱۶ میلیون یورو ۶۴ درصد کمتر به ایران صادرات داشته‌اند. کارشناسان بر این باورند که عامل اصلی این عقبگرد تجاری و کاهش چشمگیر حجم تجارت ایران و اروپا بدون شک تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکا است؛ چرا که با وجود قانون ضدتحریم اتحادیه اروپا که پیروی شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی را از قوانین سایر کشورها منع می‌کند، ایالات متحده آمریکا با توجه به قدرت دلار و همین‌طور اندازه بازار و وابستگی شرکت‌های اروپایی به آن، می‌تواند از طریق تحریم‌های ثانویه قانون خود را در خارج از مرزهای خود نیز اعمال کند.  البته برخی از ناظران هم معتقدند نباید دست روی دست گذاشت و منتظر راه‌حل‌های اروپا برای افزایش تجارت خارجی و روابط اقتصادی بود. به اعتقاد آنها سازمان سرمایه‌گذاری خارجی و سازمان توسعه تجارت با همکاری تنگاتنگ با سفارت‌خانه‌ها باید فرصت‌های موجود را شناسایی کنند. به گفته تحلیلگران، اصلی‌ترین پیش‌شرط برای موفقیت در این رابطه، رفع موانع تولید، بهبود فضای کسب‌وکار و ثبات سیاست‌های ارزی و تجاری است، زیرا اکثر فعالان بخش خصوصی ایران، موانع داخلی را بزرگ‌‌تر از تحریم‌های خارجی می‌دانند. «باشگاه اقتصاددانان» در پرونده پیش‌رو عمده‌ترین دلایل کاهش حجم تجارت خارجی ایران و اروپا را مورد بررسی قرار داده است.

 

بهاره چراغی