سرمایه‌گذاری به جای استقلال
ابعاد اقتصادی معامله قرن زیر نظر جرد کوشنر، داماد ترامپ و مشاور ارشد کاخ سفید پیش می‌رود. با آنکه رهبران فلسطینی‌ها و مقامات تشکیلات خودگردان دعوت به این نشست را رد کرده‌اند کاخ سفید از شرکت‌های دارای منافع تجاری در منطقه خاورمیانه خواسته است در نشست بحرین شرکت کنند. تام باراک یکی از طرفداران سرسخت رئیس‌جمهوری آمریکا و مدیر شرکت سرمایه‌گذاری کلونی کبیتال که در حوزه ساخت و ساز فعالیت می‌کند، در این نشست حضور خواهد داشت. سخنگوی این شرکت بزرگ می‌گوید: «تام از اینکه در نشستی که برای برقراری سازش در خاورمیانه برگزار می‌شود، شرکت می‌کند، خوشحال است. او همواره معتقد بوده که رونق اقتصادی، بنیاد حرکت منطقه خاورمیانه به سمت ثبات است، به ویژه به این دلیل که جمعیت این منطقه جوان است و نرخ بیکاری در آن بالاست.» شرکت‌های بزرگ دیگر آمریکا از جمله بلک استون و بلک راک نیز به نشست بحرین دعوت شده‌اند و برخی بانک‌های بین‌المللی از جمله بانک گلدمن ساکس نیز نماینده‌ای به این نشست اعزام می‌کند. مدیر شرکت بلک استون یکی از حامیان مالی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است. در سال ۲۰۱۷ او ۳۴۴ هزار دلار به کمیته جمع‌آوری کمک‌های مالی ترامپ کمک کرد. شرکت‌های بلک استون، بلک راک و گلدمن ساکس همگی حضور گسترده‌ای در خاورمیانه دارند، از جمله در ریاض، دبی و تل‌آویو دفاتری دارند.
کاخ سفید و مدیران بسیاری از شرکت‌های آمریکایی که با ترامپ روابط تجاری دارند با بحرین در ارتباط هستند. خبرگزاری رویترز قبلا در گزارشی اعلام کرده بود که دولت آمریکا در پی انعقاد قرارداد ۵ میلیارد دلاری فروش جنگنده اف ۱۶ به بحرین است. از سوی دیگر قراردادی بین یکی از مقامات کاخ سفید با بحرین منعقد شده که موضوع آن ارائه مشاوره امنیتی است. به نظر می‌رسد ابعاد اقتصادی معامله قرن بسیار فراگیر است و به اندازه ابعاد سیاسی آن یا حتی بیشتر برای کاخ سفید و شرکت‌های آمریکایی اهمیت دارد. از همان روزهای نخست استقرار ترامپ در کاخ سفید تیمی از مقامات کاخ سفید به سرپرستی جرد کوشنر تلاش کرده است رهبران فلسطینی و اسرائیل را پای میز مذاکره حاضر کند. ماه قبل کاخ سفید اعلام کرد نشست بحرین برگزار خواهد شد. در آن زمان این نشست فرصتی برای شرکت‌کنندگان جهت یکسو کردن حمایت‌ها از سرمایه‌گذاری اقتصادی توصیف شد که با برقراری سازش امکان پذیر خواهد شد. وزیر دارایی آمریکا گفته بود: «مشتاقانه در انتظار برگزاری نشست بحرین هستیم، زیرا این نشست افقی هیجان‌انگیز و فرصت‌های جدیدی در برابر خاورمیانه قرار خواهد داد. این نشست که یک ورک‌شاپ است زمینه را برای توسعه اقتصادی خاورمیانه فراهم خواهد کرد.»
اما آنچه از سوی کاخ سفید و مقامات دولت آمریکا مطرح می‌شود، دیدگاهی فراگیر نیست به این معنا که رهبران فلسطینی و نیز تجار و مدیران شرکت‌های فلسطینی در این نشست شرکت نخواهند کرد. همچنین تردیدهای جدی درباره موفقیت آن وجود دارد. هفته قبل محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین گفت «این نشست و معامله قرن که ترامپ طراحی کرده با شکست مواجه خواهد شد.» مقامات نزدیک به ترامپ به ویژه کوشنر امیدواری‌های زیادی به موفقیت نشست بحرین دارند. البته همه می‌دانند که این نشست یک گردهمایی مقدماتی برای تشویق مدیران شرکت‌ها و مقامات سیاسی طرفدار آمریکا به تلاش بیشتر برای وادار کردن فلسطینی‌ها به پذیرش شرایط آمریکا و رژیم اسرائیل است.
کوشنر گفته است: «فلسطینی‌ها از آمریکا کمک مالی دریافت می‌کنند. آمریکا مجبور نیست چنین کمک‌هایی به آنها ارائه کند. سال‌های متمادی آمریکا به حکومت خودگردان فلسطین کمک کرده است. اما آنها اکنون از ما انتقاد می‌کنند و در برنامه صلح شرکت نمی‌کنند. طبیعی است که نباید انتظار داشته باشند، کمک‌ها مانند قبل ادامه پیدا کند.» این نوع تهدیدها نشان دهنده اهمیت نشست بحرین و جنبه‌های اقتصادی معامله قرن برای دولت آمریکا و اطرافیان ترامپ است. در نشست یاد شده نمایندگانی از کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس از جمله امارات و عربستان حضور خواهند داشت. همچنین قرار است از قطر برخی مقامات در این نشست شرکت کنند. آقای باراک که از افراد نزدیک به ترامپ و دارای علائق ویژه به خاورمیانه است، در سال‌های گذشته همواره تلاش کرده در این منطقه فعالیت‌های خود را گسترش دهد و به ویژه خواستار توسعه سرمایه‌گذاری در کشورهای این منطقه بوده است.
او و بسیاری از فعالان تجاری و اقتصادی به شکل آشکار و در پشت صحنه، گرداننده‌های اصلی برنامه اقتصادی و تجاری نزدیکان ترامپ در خاورمیانه هستند. او قبلا یک مطلب برای کاخ سفید به رشته تحریر درآورد که عنوان آن «طرح مارشال ترامپ برای خاورمیانه» است. در این مطلب به‌طور خاص به لزوم گسترش حضور اقتصادی و سرمایه‌گذاری آمریکا و شرکت‌های بین‌المللی در خاورمیانه برای یکپارچه‌سازی این منطقه اشاره شده است. در بخشی از این مطلب آمده است، ایجاد محرک‌های اقتصادی از سوی آمریکا در خاورمیانه از طریق ایجاد فرصت‌های مختلف برای شرکت‌های بین‌المللی و خاورمیانه ای، به ایجاد شغل رونق اقتصادی، کاهش کسری تجاری و ... منجر خواهد شد. همان طور که بیان شد نشست بحرین آغاز فرآیندی است که ابعاد گوناگونی خواهد داشت و دولت آمریکا قصد دارد برای تحقق اهداف خاص خود در برنامه معامله قرن از قدرت و نفوذی که در برخی کشورهای خاورمیانه دارد، استفاده کند. هیچ اطمینانی نسبت به موفقیت نشست بحرین وجود ندارد و از پیش تردیدهای جدی درباره تحقق اهداف آن به وجود آمده است. به باور بسیاری از تحلیلگران، این نشست بدون در نظر گرفتن دیدگاه‌ها و خواسته‌های فلسطینی‌ها برنامه‌ریزی شده و طبیعی است که تحقق اهداف کوشنر و اطرافیان او، به ویژه مدیران شرکت‌های بین‌المللی دور از انتظار است.
در واقع تاکید بر ابعاد اقتصادی برنامه معامله قرن برای خاورمیانه، یک مشوق برای سوق دادن کشورها و شرکت‌ها به افزایش حمایت از این برنامه است. در حال حاضر مشخص نیست در عمل چه میزان از این برنامه حمایت خواهد شد، به ویژه از آن جهت که جزئیات آن مبهم است و مخالفت‌ها با آن محدود نبوده است. تردیدهایی درباره توانایی دولت آمریکا در انعقاد پیمان سازش بین رژیم اسرائیل و فلسطینی‌ها وجود دارد. در یک سال اخیر نشست‌های مختلف با مقامات عرب برگزار شده، اما کوشنر تاکنون نتوانسته آنها را متقاعد کند که آمریکا می‌تواند چنین پیمانی را به نتیجه برساند. در واقع برنامه تدوین شده که آمریکا آن را تبلیغ کرده، فاقد ابعاد بسیار مهم از دید فلسطینی‌ها و برخی رهبران عرب است و این یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می‌شود. دولت‌های مختلف آمریکا طی سال‌های متمادی تلاش کردند دیدگاه فلسطینی‌ها و رژیم اسرائیل را به هم نزدیک کنند، اما در این زمینه موفق نبوده‌اند. یک دلیل بسیار مهم برای بدبینی نسبت به موفقیت برنامه معامله قرن بی اعتمادی نسبت به وعده‌های آمریکاست. برخی تحلیلگران معتقدند نشست بحرین یک آزمون برای دولت آمریکاست. به این معنا که افرادی نظیر کوشنر تلاش می‌کنند با ارائه برنامه معامله قرن، واکنش‌های اعراب و فلسطینی‌ها را نسبت به آن بسنجند تا در قدم‌های بعد در صورت لزوم تغییراتی در آن به وجود آورند.
ارسال نظر