نقش سوری‌ها در اقتصاد ترکیه
از اوایل قرن بیستم، این کشور همواره با مساله مهاجرت روبه رو بوده است. اما از دهه ۱۹۸۰ میلادی و همراه با موقعیت ترکیه نسبت به مناقشات موجود در دنیا، این کشور به‌صورت جدی به یکی از مقاصد اصلی مهاجرت در منطقه مبدل شد. انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹، جنگ ایران و عراق در دهه ۸۰ میلادی و همچنین جنگ عراق و کویت، سیلی از پناهندگان غیراروپایی را به سمت ترکیه روانه کرد. در حال حاضر نیز این کشور در میان مناطق مختلفی قرارگرفته است که دچار تنش هستند؛ جنگ سوریه برای سال‌های طولانی در جنوب این کشور در جریان است، در غرب سایر کشورهای مدیترانه نظیر یونان از وضعیت اقتصادی نامناسبی برخوردارند و در شرق نیز کشورهایی نظیر ایران به همین مساله دچارند. ایران خود میزبان تعداد زیادی مهاجر افغانستانی است که ترکیه را دروازه ورود به اروپا می بینند. در حال حاضر غالب مهاجران ساکن در ترکیه را پناهجویان سوری تشکیل می‌دهند و در دوره ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ دو میلیون و ۷۰۰ هزار پناهجوی سوری وارد ترکیه شده‌اند و اکنون نیز ۳/ ۳ میلیون پناهنده سوری در این کشور ساکن هستند. ترکیه به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی مهاجران کشورهای دچار تنش، سیاست‌های مهمی در این زمینه اتخاذ کرده که بخشی از آن نیز به سیاست‌های ادغام مهاجران در بازار کار مربوط است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. سیاست‌هایی که ترکیه سعی دارد از آنها به‌عنوان اثرات مثبت اقتصادی و تکمیل زنجیره‌های از کار افتاده صنعتش استفاده کند.
وضعیت مهاجران در بازار کار ترکیه
طبق گزارش های اعلام شده جمعیت کثیری از مهاجران ساکن در ترکیه در بخش خدمات درمانی، سرگرمی، ساختمان و مشاغل جنسی، مشغول به کارند. بخش عظیمی از این مهاجران را پناهندگانی تشکیل می‌دهند که توانایی‌های حرفه‌ای چندانی ندارند و به همین دلیل به‌صورت رسمی در بازار کار ادغام نشده‌اند. از دیگر بخش‌های مهمی که میزبان نیروی کار مهاجر است، بخش کشاورزی است که در آن مهاجران اغلب به‌عنوان کارگران فصلی فعالیت دارند. مهاجران، به ویژه پناهندگان سوری، دستمزدهای کمتری از کارگران محلی دریافت می‌کنند و به‌عنوان جایگزین برای این کارگران مطرح شده‌اند. بر اساس داده‌های OECD، نرخ اشتغال مهاجران مقیم در این کشور را با شهروندان این کشور و با آمار کشورهای مشابه می‌توان مقایسه کرد. نسبت نرخ اشتغال اتباع خارجی به شهروندان ترکیه نسبت به میانگین کشورهای عضو OECD پایین‌تر است. هرچند که باید در تحلیل آمار اشتغال مهاجران ترکیه، جمعیت بالای این مهاجران را در نظر گرفت.
اثر ورود پناهندگان سوری بر بازار کار ترکیه
در ترکیه حدود ۳/ ۳ میلیون پناهنده ثبت شده وجود دارد که اکثریت آنان از سوریه مهاجرت کرده‌اند. این آمار از آن جایی ناشی شده است که ترکیه برخلاف سایر کشورها، سیاست «درهای باز» را در برابر پناهجویان اتخاذ کرده و خدمات اجتماعی قابل توجهی را به آنان ارائه کرده است. همچنین علاوه بر فراهم آوری خدمات عمومی نظیر بهداشت، مسکن، آموزش و مکانیزم‌های تأمین اجتماعی، کوشیده است که از آنان در بازار کار خود بهره جوید. به‌عنوان مثال، دولت ترکیه در ژانویه ۲۰۱۶ مقرراتی را به تصویب رساند که به پناهندگان سوری این اجازه را می‌دهد تا مجوز رسمی دریافت کنند و طی مدت کوتاهی به استقلال رسیده، به اقتصاد ترکیه کمک کنند و دیگر نیازی به هزینه کرد دولت در راستای پشتیبانی اجتماعی آنان نباشد. حضور سوری‌ها در بازار کار ترکیه وجوه گوناگونی داشته است. بسیاری از آنان در مشاغل سطح پایین و غیررسمی مشغول به کار شده‌اند. اما برخی از آنان توانسته‌اند در این کشور به کارآفرینی و توسعه تجارت بپردازند. دولت ترکیه تمام پناهندگان را به یک چوب نرانده و برای افراد مستعد و دارای سرمایه مسیرها را باز گذاشته است. در جدول ارائه شده می‌توان آمار شرکت‌های جدید التاسیس در ترکیه را مشاهده کرد که حداقل یکی از سهامداران اصلی آن سوری هستند:
از سال ۲۰۱۲، تعداد شرکت‌های ثبت‌شده‌ای که شریک سوری دارند، افزایش یافته است. این افزایش به‌صورتی است که تعداد این شرکت‌ها از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ از رقم ۱۵۷ به ۱۷۷۷ شرکت رسیده است. همچنین سهم شرکت‌های سوری از کل شرکت‌های خارجی در ترکیه در سال ۲۰۱۶ به ۲۸ درصد رسیده است. بر اساس آمار اتحادیه اتاق‌ها و تبادلات کالای ترکیه، اکثر این شرکت‌های سوری در بخش تجارت و به خصوص صادرات فعالیت دارند که این مساله خود به افزایش مبادلات تجاری بین دو کشور ترکیه و سوریه منجر شده است. موضوعی که باعث شده ترکیه هم بتواند به‌صورت تدریجی از مزایای وجود مهاجران و پناهندگانش در راستای پیشرفت اقتصادی استفاده کرده و بهره ببرد.
ارسال نظر