برنده بزرگ جام‌های جهانی

جام‌جهانی فوتبال در سال گذشته میلادی در روسیه برگزار شد و فیفا به‌عنوان نهاد رسمی بین‌المللی در حوزه فوتبال، مسوولیت سازماندهی و انجام تمامی اقدامات مربوط به این رویداد را برعهده داشت. این سازمان همچنین به درآمدهای حاصل از برگزاری مسابقات دسترسی دارد. برگزاری جام‌جهانی برای کشور میزبان سود مالی و غیرمالی دربردارد و به همین دلیل بین کشورها بر سر انتخاب شدن به‌عنوان میزبان، رقابت تنگاتنگی وجود دارد. برگزاری رویدادی بزرگ به ابعاد جام‌جهانی به سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌ها نیازمند است در نتیجه کشوری که برای این منظور انتخاب می‌شود مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و حضور سرمایه‌گذاران به معنای رشد درآمدهای کشور است. با آنکه فیفا در توسعه زیرساخت‌های کشور میزبان جام‌جهانی هیچ نقشی ندارد، اما از محل فروش حق پخش تلویزیونی مسابقات، تبلیغات و مجوزها و فروش بلیت درآمدی قابل ملاحظه کسب می‌کند. این در حالی است که هزینه‌های فیفا بسیار اندک است به این معنا که این نهاد مبلغی را به کشورهای حاضر در جام‌جهانی پاداش می‌دهد، هزینه سفر بازیکنان و هتل آنها را پرداخت می‌کند و چند هزینه جزئی دیگر نیز بر عهده فیفاست.

کارشناسان معتقدند در حالت ایده‌آل، کسب درآمد برای فیفا مطلوب است؛ زیرا می‌توان از آن برای انجام مسوولیت‌ها از جمله توسعه ورزش فوتبال استفاده کرد؛ اما به شکل‌های مختلف از این رویداد ورزشی سوءاستفاده مالی صورت می‌گیرد و بر همین مبناست که نظرات نسبت به فیفا همواره بدبینانه بوده است. فیفا استانداردهای گزارش‌دهی مالی بین‌المللی را پذیرفته است و طبق این استانداردها باید تمام اعداد و ارقام مربوط به فعالیت‌های خود به‌ویژه اعداد و ارقام مربوط به برگزاری جام‌جهانی فوتبال را گزارش دهد. در سال ۲۰۱۷ درآمد فیفا ۷۳۴ میلیون دلار بود و در چهار سال یعنی سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ تا زمان برگزاری جام‌جهانی، مجموع درآمدها به ۶۵/ ۵ میلیارد دلار رسید. ۹۸ درصد درآمدها حاصل قراردادهایی است که بین فیفا و شرکت‌های مختلف منعقد می‌شود. فیفا همچنین در حوزه‌های گوناگون سرمایه‌گذاری می‌کند و از این محل نیز درآمد دارد.

در چهار سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ درآمد فیفا از محل فروش حق پخش تلویزیونی ۳ میلیارد دلار بود. فروش حق بازاریابی یک منبع مهم دیگر درآمد برای فیفاست. در چهار سال یاد شده از این محل ۴۵/ ۱ میلیارد دلار نصیب فیفا شد. در تمامی مراحل برگزاری جام‌جهانی فوتبال یعنی از زمان انتخاب کشور میزبان تا انتخاب شرکت‌هایی که کارهای مختلف را برای فیفا انجام می‌دهند امکان بروز فساد مالی وجود دارد و فیفا مانند هر سازمان دیگر به نظارت فراگیر و مستقل نیازمند است. در دهه‌های اخیر فیفا خدماتی گسترده در جهت توسعه فوتبال در جهان و اقدامات انسان‌دوستانه انجام داده، اما همواره نگرانی‌هایی منطقی درباره فساد مالی در این سازمان وجود داشته و نمونه‌های متعدد از این نوع رفتار مشاهده شده است.