تصمیم کلیدی روسیه
ماه گذشته میلادی قیمت نفت در مسیر رشد حرکت کرده بود، زیرا از یک سو زمان آغاز تحریم‌های نفتی ایران از سوی آمریکا نزدیک می‌شد و از سوی دیگر نهادهای تحلیلگر پیش‌بینی می‌کردند امسال تقاضای جهانی برای نفت رشد مطلوب داشته باشد اما شرایط بازار در چند هفته اخیر تغییر کرده و این در حالی است که عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین صادر‌کننده نفت عضو اوپک برای تامین مالی برنامه‌های توسعه‌ای خود به قیمت‌های بسیار بالاتر از ارقام کنونی برای نفت نیازمند است.
درباره آنچه طی ماه‌های آینده در بازار نفت رخ خواهد داد سناریوهای گوناگون مطرح شده است اما یک سوال مهم این است که آیا همراهی روسیه با اوپک متوقف خواهد شد؟ بسیاری از تحلیلگران معتقدند تحولات بازار نفت عمدتا به تصمیم روسیه وابسته است. در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ قیمت نفت به سرعت کاهش یافت و اعضای اوپک در آن دوران به جای تلاش برای رسیدن به یک برنامه مشترک به رقابت با یکدیگر پرداختند. در آن دو سال عربستان به ارزان‌فروشی نفت روی آورده بود تا سهم خود را در بازار حفظ کند و مذاکراتی که برای رسیدن به توافق بر سر اقدام مشترک صورت می‌گرفت بی‌نتیجه بود.
در نهایت اواخر سال ۲۰۱۶ اوپک و روسیه توانستند بر سر کاهش عرضه نفت با هدف به تعادل رساندن بازار به توافق برسند و قیمت‌ها از ابتدای سال گذشته در مسیر صعودی حرکت کرد. همراهی روسیه با برنامه کاهش عرضه نفت بسیار مهم بوده و خواهد بود. در حال حاضر روسیه، عربستان و آمریکا بیشترین تاثیر را بر بازار نفت دارند اما آنچه روز یکشنبه در ابوظبی رخ داد این احتمال را مطرح کرده که عربستان بخواهد راه خود را از روسیه جدا کند، زیرا وزیر نفت عربستان اعلام کرد از ابتدای ماه آینده میلادی فروش نفت خود را ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد داد. این در حالی است که تحلیلگران معتقدند اگر همکاری عربستان با روسیه تضعیف شود بازار نفت در ماه‌های آینده شرایط نگران‌کننده‌ای خواهد داشت.
همکاری عربستان و روسیه در ابتدا با هدف بالا بردن قیمت نفت و متعادل کردن بازار آغاز شد اما اخیرا ابعاد جدیدی به خود گرفته است. برای مثال می‌توان به سرمایه‌گذاری عربستان در بخش ال‌ان‌جی روسیه و سرمایه‌گذاری روسیه در عربستان اشاره کرد. روابط این دو تولیدکننده بزرگ نفت صرفا در حوزه کاهش عرضه نبوده و به شکل استراتژیک درخواهد آمد. روابط دو کشور به نفع آنهاست و نمونه آن رشد قیمت نفت در دو سال اخیر است. اما این احتمال وجود دارد که در آینده به دلیل تغییر شرایط جهان و بازار نفت، ریاض و مسکو به این نتیجه برسند که در حوزه نفت نمی‌توانند همکاری را ادامه دهند.
کاهش ۸/ ۱ میلیون بشکه‌ای عرضه نفت به بازگشت تعادل به بازار نفت منجر شده و ذخیره نفت را در آمریکا و برخی اقتصادهای توسعه‌یافته کاهش داده بود. اما برای مدتی، قیمت نفت به سرعت افزایش یافت و از دید روسیه، رشد قیمت‌ها به سطوح بالاتر از ۸۰ دلار به زیان اقتصاد جهان و تولیدکنندگان این ماده خام است. چند ماه پیش وزیر نفت روسیه نسبت به بالا باقی ماندن قیمت‌ها هشدار داد البته مسکو همواره تاکید کرده که باید بر مبنای شرایط بازار درباره تغییر میزان تولید و عرضه نفت تصمیم‌گیری شود. از سوی دیگر افزایش قیمت‌ها به اندازه‌ای بود که ترامپ از اوپک خواست بر تولید خود بیفزاید تا قیمت‌ها کاهش پیدا کند.
طی هفته‌های اخیر بازار نفت تحت تاثیر پیش‌بینی کاهش عرضه از سوی ایران و احتمال بازگشت مازاد عرضه قرار داشته است. در روزهای اخیر تعدادی از کشورهای خریدار نفت ایران از تحریم‌های آمریکا معاف شده‌اند و این در حالی است که تا قبل از این اقدام آمریکا، عربستان برای جلوگیری از رشد قیمت‌ها بر تولید نفت خود افزوده بود. تولید نفت روسیه و آمریکا نیز بالا رفته در نتیجه قیمت‌ها نسبت به اوایل ماه گذشته میلادی حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. در آن تاریخ روسیه ۴/ ۱۱ میلیون بشکه، عربستان ۷/ ۱۰ میلیون بشکه و آمریکا ۴/ ۱۱ میلیون بشکه در روز نفت تولید می‌کردند. افزایش تولید نفت این سه کشور عملا چهره بازار نفت جهان را تغییر داده و اکنون ساختار بازار نفت با دورانی که اوپک و روسیه بیشترین تاثیر را بر آن داشتند متفاوت است در نتیجه رویه‌های قبلی از جمله همکاری مسکو و ریاض باید تحت تاثیر این تغییر تعدیل شود. روز دوشنبه بازار نفت تحت تاثیر اعلام خبر کاهش ۵۰۰ هزار بشکه نفت تولید عربستان از ابتدای ماه آینده میلادی رشد کرد. اما این رشد ادامه پیدا نکرد. عربستان به‌طور یکجانبه اعلام کرد وضعیت تقاضا برای نفت در سال آینده قطعی نیست و ممکن است بازار با مازاد قابل ملاحظه عرضه مواجه شود. معافیت خریداران نفت ایران از تحریم‌های آمریکا سبب خواهد شد بازار با کمبود مواجه نشود. از دید عربستان بازار در تعادل قرار دارد و اگر قرار باشد ایران به عرضه نفت خود ادامه دهد، به دلیل رشد عرضه از سوی آمریکا و روسیه، قیمت‌ها سقوط خواهد کرد.
همچنین عربستان معتقد است رشد شدید قیمت‌ها قبل از آغاز تحریم بخش انرژی ایران حاصل واقعیت‌های بازار نبوده و قیمت‌ها نباید تا آن میزان بالا می‌رفت. از سوی دیگر به باور ریاض، اکنون نیز کاهش قیمت‌ها منطقی نیست زیرا قرار نیست به سرعت بازار نفت دچار مازاد عرضه شود. واکنش‌های مثبت و منفی بازار نفت به اخبار اخیر یعنی تحریم نفتی ایران و سپس معافیت از تحریم‌ها برای برخی خریداران، طبیعی نبوده است، اما در نهایت تعادل به بازار باز خواهد گشت.
بخشی از دیدگاه‌های مطرح شده از سوی عربستان مورد تایید روسیه است، به این معنا که مسکو نیز معتقد است رشد قیمت‌ها قبل از آغاز تحریم‌های آمریکا علیه ایران منطقی نبوده است. اما به باور مسکو واکنش عربستان به کاهش قیمت‌ها بیش از حد سریع بوده و نباید از ابتدای ماه آینده یعنی دو هفته دیگر عرضه کاهش یابد. روسیه معتقد است باید مدتی منتظر ماند تا اثرات اخبار و رویدادهای اخیر به‌طور کامل مشخص شود و آنگاه تصمیم جمعی اتخاذ کرد. اقدام یکجانبه عربستان در بازار یعنی کاهش عرضه، می‌تواند آغاز ضعف همکاری بین دو کشور در حوزه نفت باشد. واقعیت این است که شرایط بازار نفت به شکلی است که به احتمال زیاد نوسان‌ها برای مدتی طولانی ادامه پیدا خواهد کرد و اگر اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیرعضو این سازمان مایلند از نوسان شدید قیمت‌ها جلوگیری کنند، باید پیامی مشترک و شفاف به بازار بفرستند.
ارسال نظر