شوی تبلیغاتی ترامپ

اوایل ماه جاری میلادی هنگامی که اعلام شد ترامپ در نشست داووس شرکت خواهد کرد بسیاری از تحلیلگران متعجب شدند، زیرا او بارها از کسانی که در نشست‌های داووس شرکت می‌کردند انتقاد کرده بود و استیو بنن، مشاور پیشین ترامپ در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری گفته بود مردم از اینکه گروهی محدود یعنی ثروتمندان و سیاست‌گذاران شرکت‌کننده در داووس، همه چیز را به آنها دیکته کنند به ستوه آمده‌اند.

ترامپ نخستین رئیس‌جمهوری آمریکا از سال ۲۰۰۰ است که در نشست مجمع جهانی اقتصاد شرکت می‌کند. روسای جمهوری قبل از او به این نشست نمی‌رفتند تا تاثیر منفی بر رای‌دهندگان نگذارند. باید به این نکته اشاره شود که نگاه مردم به این نشست و کسانی که در آن حاضر می‌شوند مثبت نیست. حال ترامپ که همواره از این نشست‌ها و سیاست‌های آن انتقاد کرده قصد دارد در آن شرکت کند. موضوع نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد، «ایجاد آینده مشترک در جهانی چندتکه» است. برگزارکنندگان نشست امیدوارند شرکت‌کنندگان در آن که حدود ۲۵۰۰ نفر شامل روسای دولت‌ها، مدیران شرکت‌های بزرگ بین‌المللی و سیاست‌گذاران هستند، بتوانند به بحث درباره برخی از مهم‌ترین مشکلات جهان پرداخته و به راه‌هایی برای حل این مشکلات که نابرابری، تغییرات آب و هوایی و فقر برخی از آنها هستند، برسند نه موضوعاتی که ترامپ در دوران ریاست جمهوری‌اش در فهرست اولویت‌های خود قرار داده است.

او در نخستین سال ریاست جمهوری خود اقدامات تعجب‌آور و خلاف رویه‌های جاافتاده دولت‌های قبلی آمریکا انجام داده و در این دوران عموما از سوی جمهوری‌خواهان حمایت شده است. در حقیقت آموزه «اول آمریکا» در تمام سیاست‌های ترامپ در این یک سال مشاهده شده و به احتمال زیاد در نشست امسال داووس او برای پیشبرد برنامه اول آمریکا تلاش خواهد کرد. سارا ساندرز، مشاور رسانه‌ای کاخ سفید از پیش اعلام کرد که ترامپ در نشست این هفته داووس به دنبال ارائه سیاست‌های خود با هدف تقویت شرکت‌ها، صنایع و بازار کار آمریکا خواهد بود. از سوی دیگر برخی کارشناسان می‌گویند ترامپ از این نشست برای تبلیغ موفقیت‌های اقتصادی خود استفاده می‌کند و احتمالا می‌گوید: «مشاهده کنید! در این یک سال، شاخص‌های مالی در بورس آمریکا به رکوردهای جدید رسیده‌اند و نرخ رشد اقتصادی آمریکا بالاتر رفته است.» مسلما او از حضور در این نشست برای همراهی با رهبران دیگر کشورها در جهت ایجاد هماهنگی بین‌المللی برای مبارزه با فقر، نابرابری و تغییرات آب و هوایی استفاده نخواهد کرد. نحوه استقبال از ترامپ در اجلاس داووس موضوع بسیار جالبی برای خبرنگارها خواهد بود.

با آنکه شرکت‌های آمریکایی از تصویب قانون جدید مالیات‌ها خشنود هستند زیرا اکنون نرخ مالیات‌ها از ۳۵ درصد به ۲۱ درصد کاهش یافته است اما مقامات بلندپایه کشورهای دیگر، حتی آنهایی که با برخی اقدامات ترامپ موافقند، از برنامه‌های او متعجب و نگران هستند. ممنوعیت مسافرت شهروندان برخی کشورهای مسلمان به آمریکا و خروج این کشور از پیمان آب و هوایی پاریس برخی از این برنامه‌هاست. رهبران اروپا نیز با سبک کاری ترامپ موافق نیستند به ویژه آلمانی‌ها درباره برنامه‌های حمایت‌گرایانه ترامپ که می‌تواند به زیان شرکت‌های اروپایی باشد ناراضی هستند. این احتمال نیز وجود دارد که ترامپ در سخنرانی خود تلاش کند دیدگاه‌های منفی به وجود آمده درباره آمریکا در یک سال اخیر را از میان ببرد. انتظار می‌رود در نشست امسال داووس بر تکه تکه بودن جهان و تلاش برای حرکت یکپارچه به سمت رفع برخی از فوری‌ترین مشکلات تاکید شود. در این میان ناظران نشست اعم از مردم، رسانه‌ها و تحلیلگران بر عملکرد ترامپ در یک سال اخیر و برنامه‌هایی که او قصد دارد در سال جاری میلادی اجرا کند، تمرکز خواهند کرد.

یکی از کارشناسان می‌گوید تاکنون دوران ریاست جمهوری ترامپ شبیه «داستان دو شهر» بوده است. باید بین سیاست‌های داخلی ترامپ و برنامه‌های بین‌المللی او تفاوت قائل شد. در سیاست‌های داخلی ترامپ توانسته زمینه‌ها را برای رونق بورس و تداوم رشد اقتصادی آمریکا فراهم کند. ترامپ با حرکت در مسیر اجرای وعده‌های انتخاباتی خود و موفقیت در اجرای برخی از آنها، این باور را در بین شرکت‌ها و مردم به وجود آورده که در آینده اقدامات بیشتری برای بهتر شدن شرایط انجام خواهد شد. به همین دلیل واکنش سرمایه‌گذاران مثبت بوده است، اما در سیاست خارجی، ترامپ با تحول در ساختار قدرت جهان مواجه بوده که در آن سلطه آمریکا کاهش یافته و قدرت‌های دیگر از جمله چین و روسیه در تحولات بین‌المللی نفوذ بیشتری پیدا کرده‌اند. سخنرانی رئیس‌جمهوری چین در نشست داووس سال ۲۰۱۷ به روشنی نشان داد تحولات بزرگ در موازنه قدرت جهان در حال وقوع است و کشورهایی نظیر چین، نقش بزرگ‌تری در ثبات اقتصادی و سیاسی جهان ایفا می‌کنند. ترامپ در یک سال نخست ریاست جمهوری خود عموما به مسائل داخلی پرداخته و در این مسیر اقداماتی انجام داده که سبب چندقطبی شدن جامعه آمریکا شده است. یکی از جنجالی‌ترین اقدامات ترامپ ممنوع کردن مسافرت اتباع چند کشور مسلمان به آمریکا بوده که با مخالفت‌های داخلی و خارجی مواجه شده است. در سیاست خارجی، او همزمان با تلاش برای ایجاد روابط مستحکم‌تر با برخی کشورها از جمله عربستان، چین و اسرائیل، اقداماتی انجام داده که سبب شده روابط آمریکا و برخی کشورها از جمله کره شمالی و ایران سردتر شود. یکی از سوالاتی که برای بسیاری از کارشناسان و مقامات کشورهای مختلف مطرح است این که آیا در یک سال ریاست جمهوری ترامپ، جهان به مکانی ناامن‌تر تبدیل شده است؟ ترامپ فردی غیرقابل پیش‌بینی است که سیاست‌های کم عمقی در پیش گرفته و همین ابهام سبب شده جهان ناامن‌تر شود. سیاست‌های ترامپ در قبال کره شمالی و خاورمیانه جهان را به مکانی خطرناک تبدیل کرده است. از سوی دیگر، حمایت‌گرایی که از اولویت‌های سیاست تجاری آمریکاست می‌تواند به تنش و جنگ تجاری بین اقتصادهای بزرگ منجر شود. در یک سال گذشته اصطکاک‌هایی در روابط آمریکا و چین مشاهده شده و امسال ممکن است شرایط دشوارتر شود. نهادهای بین‌المللی به‌ویژه صندوق بین‌المللی پول بارها نسبت به بروز تنش در روابط تجاری اقتصادهای بزرگ هشدار داده‌اند اما به احتمال زیاد ترامپ بدون توجه به این هشدارها در مسیر حمایت‌گرایی به حرکت خود ادامه خواهد داد. احتمالا یکی از بخش‌های سخنرانی او در نشست داووس امسال به موضوع روابط تجاری آمریکا و شرکای تجاری این کشور اختصاص می‌یابد.

هولی ایلیات

خبرگزاری  سی ان بی سی