پیش به‌سوی توازن در رقابت

در شرایط فعلی اپراتوری غالب، بازار را در قبضه گرفته است که به تنهایی بیش از ۵۰ درصد اینترنت ثابت را در اختیار دارد و از آنجا که شبکه سیم مسی نیز به نوعی در اختیار اوست، رقابت دیگران را با خود سخت تر کرده است. از سوی دیگر ۱۷ شرکت در بازار حضور دارند که دارای پروانه FCP هستند و هر یک به‌عنوان رقبایی جزء با مخابرات، در حال خدمات‌دهی به مشتریان می‌باشند. این در حالی است که تجمیع صورت گرفته می‌تواند سبب افزایش قدرت مجموعه جدید از طریق افزایش سهم بازار و نیز کاهش هزینه‌ها شود و فضا را رقابتی‌تر کند. امروزه کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که این تعداد اپراتور ارائه‌دهنده خدمات اینترنت فعال را داشته باشد؛ اتفاقا این حضور ۳ یا ۴ اپراتور بزرگ در یک کشور است که می‌تواند رقابت بهتری میان آنها پدید آورد و در انتهای زنجیره، مصرف‌کننده را نیز منتفع کند تا خدماتی بهتر با قیمتی مناسب تر دریافت کند. به همین خاطر است که فضای فعلی را اساسا باید انحصاری‌تر دانست و کاهش تعداد شرکت‌ها را به تضعیف فضای رقابتی تعبیر نکرد.

اما یکی از سوالات مطروحه به موضوع کیفیت خدمات برای مصرف‌کننده پس از اجرای این سیاست باز می‌گردد. کیفیت ارائه شده به تکنولوژی مورد استفاده برای دسترسی به شبکه اینترنت مرتبط است. امروزه در دنیا ارائه خدمات بر بستر سیم مسی در حال منسوخ شدن است و سرویس‌های ارائه‌دهنده اینترنت ثابت از فیبر نوری برای سرویس‌دهی استفاده می‌کنند. برای ایجاد این تحول و بازسازی شبکه مخابراتی کشور، به‌منظور افزایش سرعت و کیفیت، نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگینی وجود دارد که از عهده هیچ یک از اپراتورهای FCP به تنهایی ساخته نیست. اما اگر ادغام‌ها بیش از این ادامه یابد و شرکت‌های دیگر نیز به این جریان بپیوندند، منابع تجمیع می‌شود و می‌توان در هزینه کردن آن، سراغ مواردی که سرمایه بالاتری را می‌طلبد رفت و اقدامات زیرساختی را عملیاتی کرد.

تجربه جهانی نیز نشان داده است برای موفقیت در افزایش کیفیت، حضور ۳ یا ۴ شرکت قدرتمند کافی است. به‌عنوان مثال در ترکیه تا چند سال قبل، ISP‌های متعددی در حال ارائه خدمات بودند که به مرور و با گذشت زمان متوجه شدند، مسیر صحیح، ادغام شرکت‌های موجود است. تجربه‌ای که در اروپا نیز نمونه‌های مشابه آن دیده می‌شود. حداقل نفع ادغام این است که شرکت‌ها از پرداخت هزینه‌های تکراری پرهیز می‌کنند و بستر اصلی تنها یک بار ایجاد می‌شود و پس از آن، بقیه منابع صرف توسعه شبکه، بهینه‌سازی شبکه و ارائه خدمات مطلوب تر خواهد شد.البته سیاست ادغام، از دولت قبل مورد بحث بود تا برای شرکت مخابرات، رقیبی ساخته شود، اما از زمان حضور آقای جهرمی در سمت وزارت، شدت بیشتری گرفته است و حمایت‌های رسمی ایشان نشان از اراده این وزارتخانه دارد. این امیدواری وجود دارد که کمیسیون تنظیم مقررات و وزارت ارتباطات در همراهی بیشتر با فعالان بخش خصوصی، برای رسیدن به جایگاهی بالاتر جهت ارائه خدمات، گام‌های بلندتری بردارد.