اطلس جذب سرمایه‌گذاری خارجی در منطقه
در بخش تحولات جهانی، رابطه چین با کشورهای نفتی منطقه و همچنین وضعیت ژئوپلیتیکی آسیای‌شرقی موردتحلیل قرار گرفته‌است. بر اساس این گزارش، روابط چین با کشورهای تولیدکننده نفت خاورمیانه به‌قدری مستحکم خواهد شد که ممکن است منجر به تشکیل اتحادی میان آنها و پکن شود. در چنین شرایطی اگر بحران تایوان تشدید شود و جنگی در آن منطقه درگیرد، ژاپن احتمالا به درون این جنگ کشیده می‌شود و کشورهای خاورمیانه ممکن است در حمایت از چین، عرضه نفت به ژاپن را کاهش دهند یا قطع کنند. البته چنین سناریویی آشکارا بدبینانه است. از سوی دیگر با توجه به تنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌زدایی اخیر ایران و عربستان و پایان جنگ یمن، ژاپن شرایط را برای حضور گسترده‌تر شرکت‌های خود در خاورمیانه مناسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از گذشته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند.
امارات‌متحده‌عربی که با ۴۵۰۰ نفر بیشترین تعداد شهروندان ژاپنی در خاورمیانه و شمال آفریقا را در خود جای داده‌است، ۲۳توافق‌نامه و یادداشت تفاهم را در حاشیه مجمع تجاری امارات و ژاپن، امضا کرده‌است. هدف از توافق‌های دوجانبه، تقویت تجارت و سرمایه‌گذاری در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های انرژی، فناوری پیشرفته، هوش‌مصنوعی، فضا و حفاظت از محیط‌زیست است. بررسی وضعیت سرمایه‌گذاری در منطقه خاورمیانه بخش دیگری از این گزارش است. بر اساس گزارش اخیر سازمان ملل، امارات‌متحده‌عربی در سال۲۰۲۲، موفق به جذب بالاترین حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی شده‌است؛ این در حالی است که جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عربستان‌سعودی در سال‌گذشته، ۵۹درصد کاهش یافت و به حدود ۹/ ۷میلیارد دلار رسید.
علاوه‌بر این، بر اساس این گزارش، ایالات‌متحده و چین، برای دو سال‌متوالی، در رتبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اول و دوم جذاب‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین مقاصد سرمایه‌گذاری خارجی قرارگرفتند. در همین راستا، ایالات‌متحده موفق به جذب ۲۸۵میلیارد دلار در سال۲۰۲۲ شد (هر چند که این رقم، بیش از ۱۰۰میلیارد دلار نسبت به سال۲۰۲۱ کاهش یافته‌است) و چین، موفق به جذب ۱۸۹میلیارد دلارسرمایه‌گذاری خارجی شد. در رتبه سوم، سنگاپور قرار دارد که در سال۲۰۲۲ بالغ بر ۱۴۱میلیارد دلارسرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را پذیرا شد و در رتبه بعدی، هنگ‌کنگ با جذب ۱۱۸میلیارد دلار، در رتبه چهارم قرار گرفت. در منطقه خاورمیانه، بالاترین حجم سرمایه‌گذاری خارجی، به رژیم اسرائیل و امارات‌متحده‌عربی اختصاص دارد. در همین راستا، رژیم اسرائیل با جذب حدود ۲۸میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، رتبه پانزدهم در جهان را کسب کرد؛ پس از آن، امارات با افزایش ۱۰درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۲۳میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را جذب کرد. بر اساس گزارش رسانه‌های امارات‌متحده‌عربی، با وجود کاهش ۱۲درصدی حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان، این کشور موفق به جذب بالاترین میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در تاریخ خود یعنی ۸۴میلیارد درهم (۲۳میلیارد دلار) در سال۲۰۲۲ شده‌است. نکته شایان توجه آن است که بر اساس گزارش آنکتاد، جریان جهانی سرمایه‌گذاری به ۳/ ۱تریلیون دلار کاهش یافته‌است. این کاهش عمدتا ناشی از حجم کمتر جریان‌های مالی و معاملات در کشورهای توسعه‌یافته بوده‌است.
کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به دلیل وقوع بحران‌های متعدد جهانی از جمله جنگ روسیه با اوکراین، قیمت‌های بالای مواد غذایی و انرژی و فشار بدهی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بوده‌است. در گزارش سرمایه‌گذاری آمده است که در پی افزایش نرخ بهره و بازارهای سرمایه نامطمئن، تامین مالی پروژه‌های بین‌المللی و به‌ویژه ادغام‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تملک‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فرامرزی با مشکل مواجه شده‌است. طبق گزارش آنکتاد، به‌رغم اینکه افزایش قیمت‌های انرژی، منجر به افزایش درآمد شرکت‌های نفت و گاز، تجارت کالا و خدمات رفاهی شده، اما این افزایش درآمد، به افزایش سرمایه‌گذاری خارجی منتهی نشده‌است. مساله پروژه‌های سبز محور دیگر این گزارش است. بر اساس گزارش آنکتاد، امارات‌متحده‌عربی، با اجرای ۹۹۷ پروژه سبز، به‌عنوان چهارمین کشور جذب‌کننده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در زمینه مگاپروژه‌های سبز، پس از ایالات‌متحده، بریتانیا و هند معرفی شده‌است.در واقع افزایش ۱۵درصدی سرمایه‌گذاری‌های سبز در سال۲۰۲۲ نسبت به سال‌پیش از آن، به‌عنوان وزنه تعادلی برای کاهش کلی جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال‌گذشته عمل کرده‌است؛ این در حالی است که پیش‌بینی‌شده بود روند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تا سال۲۰۲۳ ادامه پیدا کند. آنکتاد گزارش داده که بر اساس شاخصه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اولیه، شاهد روند ضعیف در امور مالی پروژه‌های بین‌المللی و ادغام و تملک طی چهار ماهه نخست سال۲۰۲۳ در امارات هستیم.
