مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران بررسی کرد
سه مانع دستگاهی در محیط کار
براساس این پایش بانک مرکزی، شهرداریها و سازمان برنامه و بودجه بیشترین نارضایتی را در بین فعالان اقتصادی کسب کردند. البته براساس این مطالعه که چهارمین دور آن انجام‌شده، اگرچه نمره دستگاه‌های اجرایی در این دو سال نسبت به 1398 قابل‌قبول نبوده است؛ اما نسبت به نمره دستگاهها در سال97 رضایت‌بخش‌تر است. در سال1397 نمره‌ای که فعالان اقتصادی به عملکرد دستگاهها دادند 20/ 5 و میزان نارضایتی فعالان اقتصادی از عملکرد دستگاهها بیشتر بود، در واقع در این مطالعه امتیاز یک به معنای رضایت کامل و امتیاز10به معنای نارضایتی مطلق است.
محیط کسبوکار به مجموعه عواملی گفته می‌شود که بر عملکرد یا اداره بنگاه‌های اقتصادی موثرند اما تقریبا خارج از کنترل مدیران بنگاه‌ها قرار دارند. عواملی نظیر قوانین و مقررات، عملکرد دستگاه‌های اجرایی، فرهنگ کاری در یک منطقه و... که در کشورها و مناطق جغرافیایی گوناگون در هر رشته کاری و نیز در طول زمان متفاوت هستند. امروزه بهبود محیط کسبوکار یکی از مهم‌ترین راهبردهای توسعه اقتصادی در هر کشوری به‌شمار می‌رود و نقش دستگاه‌های اجرایی برای بهبود این محیط به‌ویژه از جنبه مولفه‌های نهادی بسیار چشمگیر و تاثیرگذار است. در سال‌های گذشته و بر اساس مفاد قانونی از جمله قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار، قانون برنامه ششم توسعه و مصوبه‌های هیات‌وزیران، تکالیف متعددی برای دستگاه‌های اجرایی در جهت بهبود محیط کسبوکار تعیین‌شده تا منجر به ارتقای جایگاه بین‌المللی ایران در وضعیت کسبوکار و همچنین رفع مشکلات و موانع پیش‌روی فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران در کشور شود.
طرح ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با محیط کسبوکار بر اساس ماده۴ قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار، انجام‌شده است. بر این اساس در چهارمین دوره آن که مربوط به سال۱۴۰۰ می‌شود، حدود ۲۳۰۰ فعال اقتصادی از مجموعه سه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون و اتاق اصناف در این طرح مشارکت کردهاند. این فعالان اقتصادی در ماه‌های اردیبهشت و خردادماه سال‌جاری، عملکرد ۴۴ دستگاه اجرایی و نهاد (۱۸ دستگاه اصلی، ۲۳دستگاه فرعی و ۳اتاق) را ارزیابی کردند. معیار این ارزیابی سهولت در فرآیندهای اداری و سرعت در ارائه خدمات، کیفیت رسیدگی به درخواست‌‌‌‌های قانونی مراجعان، نحوه رفتار با فعالان اقتصادی و تکریم ارباب‌‌‌‌رجوع و در نهایت شفافیت و اطلاع‌‌‌‌رسانی در زمینه ارائه خدمات بوده است. جدیدترین نتایج حاصل از طرح ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با محیط کسبوکار در سال1400 نشان می‌دهد رضایت فعالان اقتصادی از عملکرد این دستگاهها کاهش یافته است. بر اساس این گزارش، در سال98 فعالان اقتصادی با نمره 47/ 4میزان رضایت خود را نسبت به وضع موجود نشان دادند، اما در سال 99 این نمره 66/ 4 و در سال1400 نیز 79/ 4 بوده است، بنابراین میزان رضایت از دستگاه‌های اجرایی در سال‌گذشته کاهش یافته است. در این مطالعه دستگاه‌های همکار و غیرهمکار نیز معرفی شده‌اند. براین اساس سازمان بهزیستی در این سه سال (98، 99 و 1400) در جرگه دستگاه‌های همکار و بانک مرکزی و شهرداری در جرگه دستگاه‌های غیرهمکار معرفی شده‌اند. درضمن بیشترین ارتباط فعالان اقتصادی در این سال‌ها با سازمان امور مالیاتی و بانک‌های دولتی بوده؛ درمقابل کمترین میزان ارتباط آنها با سازمان انرژی اتمی و مرکز آمار بوده است. در جریان بررسی وضعیت رضایت فعالان اقتصادی در استان‌های مختلف، فعالیت دستگاه‌های اجرایی استان تهران در سه سال‌گذشته نامطلوب بوده و در مقابل وضعیت عملکرد دستگاه‌های اجرایی در استان‌های مازندران و مرکزی مثبت بوده است.
عملکرد منفی دستگاهها در سال1400
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران نتایج چهارمین دوره اجرای طرح ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با محیط کسبوکار کشور در سال۱۴۰۰ را اعلام کرد. براین اساس، شاخص‌کلی در سال1400 عدد 79/ 4 بوده است که نشان‌دهنده عدم‌رضایت فعالان اقتصادی نسبت به‌عملکرد دستگاه‌های اجرایی نسبت به سال۱۳۹۹ (66/ 4) است. این مطالعه همچنین نشان می‌دهد، فعالان اقتصادی مشارکتکننده در این طرح، از سه دستگاه اصلی به ترتیب نیروی انتظامی، سازمان بهزیستی و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌‌‌‌دستی بیشترین میزان رضایت را داشتند. از طرفی سه دستگاه اصلی به ترتیب بانک مرکزی، شهرداریها و سازمان برنامه‌‌‌‌وبودجه کمترین میزان رضایت فعالان اقتصادی را نسبت به سایر دستگاهها کسب کردند. بر اساس یافته‌‌‌‌های این طرح در سال1400، دستگاه‌های اجرایی در سه استان بوشهر، مازندران و مرکزی به ترتیب بیشترین میزان رضایت فعالان اقتصادی را جلب کردهاند و در مقابل دستگاه‌های اجرایی در سه استان کرمانشاه، تهران و یزد کمترین میزان رضایت فعالان اقتصادی را به خود اختصاص داده‌‌‌‌اند. براساس نتایج این طرح در سال‌گذشته، میزان رضایت فعالان اقتصادی در بخش کشاورزی از عملکرد دستگاه‌های اجرایی در مقایسه با رضایت فعالان اقتصادی در بخش‌های خدمات و صنعت، نامناسب‌‌‌‌تر ارزیابی شده است. همچنین در بین 44دستگاه اجرایی، سه دستگاه اجرایی، سازمان انرژی اتمی، سازمان بهزیستی کل کشور و مرکز آمار ایران به ترتیب دارای کمترین میزان ارتباط کاری با فعالان اقتصادی بوده‌اند و درمقابل سه دستگاه، سازمان امور مالیاتی کشور، بانک‌های دولتی و وزارت صنعت، معدن و تجارت بیشترین ارتباط کاری با فعالان اقتصادی شرکت‌کننده در این طرح را داشتند.
صعود و نزول دستگاه‌های اجرایی
درحالی که در سال1398 دستگاه‌های اجرایی توانستند نمره مطلوبی از فعالان اقتصادی درخصوص عملکرد خود به‌دست بیاورند؛ در سال99 این وضعیت معکوس شد. برآیند نتایج طرح ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با محیط کسبوکار در سال1399، شاخص ملی عدد 66/ 4 است که نشان‌دهنده کاهش رضایت فعالان اقتصادی از عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور در سال1399 نسبت به سال‌قبل (47/ 4) است.
در سال1399، فعالان اقتصادی مشارکتکننده در این طرح، از سه دستگاه اصلی بهزیستی، ارشاد و استاندارد بیشترین میزان رضایت را داشتند. آنها درمقابل از سه دستگاه اصلی یعنی بانک مرکزی، شهرداریها و تامین‌اجتماعی کمترین میزان رضایت را نسبت به سایر دستگاهها داشتند. در ضمن برآیند طرح ارزیابی عملکرد دستگاه‌های اجرایی مرتبط با محیط کسبوکار در سال1398 نیز نشان می‌دهد، فعالان اقتصادی از سه دستگاه اصلی بهزیستی، استاندارد و میراث‌فرهنگی بیشترین میزان رضایت را داشتند. آنها درمقابل از سه دستگاه اصلی، بانک مرکزی، شهرداریها و تامین‌اجتماعی کمترین میزان رضایت را داشتند.
در این سال شاخص ملی 47/ 4 بود؛ این عدد در واقع بهبود عملکرد دستگاه‌های اجرایی یا رضایت فعالان اقتصادی از عملکرد دستگاه‌های اجرایی کشور در سال1398نسبت به سال‌قبل (20/ 5) را نشان می‌دهد.
