معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر کرد
چشم‌انداز ۲۰۲۲ بازار کالاهای اساسی
طبق داده‌های بانک جهانی پیش‌بینی شده است که قیمت فلزات و محصولات کشاورزی در سال ۲۰۲۱ به ترتیب ۲ درصد و یک درصد رشد خواهند داشت. تحقق پیش‌بینی قیمت‌ها منوط به مدت زمان استمرار همه‌گیری از جمله خطر تشدید موج دوم در نیمکره شمالی و سرعت توسعه و توزیع واکسن خواهد بود. همه‌گیری کووید–۱۹ واقعه شومی برای بازارهای جهانی کالای اساسی بوده و چالشی را نیز برای سیاست‌گذاران در زمینه صادرات کالاهای اساسی ایجاد کرده است. تاثیرات شوک‌های کوتاه‌مدت با محرک‌های اقتصاد کلان تا حدی کاهش یافته ولی شوک‌های بلندمدت نیاز به تعدیل بلندمدت اقتصاد با واقعیت‌های جدید دارد.
تشخیص مدت زمان بروز و استمرار شوک‌های قیمت کالایی چالشی است که به‌طور مکرر سیاست‌گذاران صادرات کالاهای اساسی با آن مواجه می‌شوند. بازار کالاهای صنعتی عمدتا تحت‌تاثیر شوک‌های موقت قرار دارند، در حالی‌که بازار کالاهای کشاورزی متاثر از شوک‌های دائمی است.
انرژی
در سال ۲۰۲۰ قیمت نفت‌خام به‌طور بی‌سابقه‌ای کاهش یافت و به ۳/ ۴۱ دلار بر هر بشکه رسید. پیش‌تر در سال ۲۰۱۶ نیز پس از تجربه اوج قیمتی آن در سال ۲۰۱۲ به حدود ۸/ ۴۲دلار بر هر بشکه رسیده بود، اما تا سال۲۰۱۸ کمی رشد قیمتی را تجربه کرد و به ۳/ ۶۸ دلار بر هر بشکه رسید. با این وجود طبق پیشبینیها انتظار می‌رود در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ متوسط قیمت نفت‌خام تا حدودی بهبود یابد و در سال ۲۰۲۲ به ۹/ ۴۸ دلار بر هر بشکه برسد. قیمت زغال‌سنگ نیز (که بر‌اساس قیمت زغال‌سنگ استرالیا محاسبه شده) در سال ۲۰۲۰ کاهش قابل‌توجهی را تجربه کرد و از ۱۰۷ دلار بر تن در سال ۲۰۱۸ به حدود ۶۱ دلار بر تن در سال ۲۰۲۰ رسید. با این وجود هنوز سطح قیمتی این محصول نسبت به سال ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ در سطح بالاتری قرار دارد. پیشبینیها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ قیمت زغال‌سنگ همچنان روند کاهشی را طی خواهد کرد و به ۸/ ۵۶ دلار در سال ۲۰۲۲ خواهد رسید.
مواد آشامیدنی
در سال ۲۰۲۰ قیمت چای نسبت به سال ۲۰۱۹ با افزایش همراه شد و به ۷/ ۲ دلار بر هر کیلوگرم رسید و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ حدود ۴ درصد رشد قیمتی را تجربه کند. در سال ۲۰۲۰ با اینکه قیمت قهوه عربیکا با رشد نسبت به ۲۰۱۹ همراه بوده، اما قیمت روبوستا کاهش داشته است. پیش‌بینی می‌شود قیمت این دو محصول تا سال ۲۰۲۲ افزایش جزئی را تجربه کند. قیمت کاکائو در سال ۲۰۲۰ معادل ۴/ ۲دلار بر هر کیلوگرم بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است. تا سال ۲۰۲۲ نیز انتظار می‌رود قیمت این محصول با رشد نسبی همراه باشد.
چربی‌ها و روغن‌ها
در سال ۲۰۲۰ قیمت دانه‌روغنی سویا نسبت به سال ۲۰۱۹ رشد داشت و به ۴۰۶دلار بر تن رسید. با این وجود انتظار می‌رود طی دو سال آینده قیمت این محصول روند کاهشی را طی کند و به ۴۰۱دلار بر تن در سال ۲۰۲۲ برسد. کنجاله سویا نیز در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۱۳ درصد رشد کرده و به ۳۹۴ دلار بر تن رسیده است. طبق پیشبینیها طی دو سال آینده قیمت این محصول کمی کاهش خواهد داشت و به ۳۷۳دلار بر تن در سال ۲۰۲۲ خواهد رسید. روغن سویا نیز همانند دو فرآورده دیگر سویا در سال ۲۰۲۰ رشد قیمتی را نسبت به ۲۰۱۹ تجربه کرده و به ۸۳۷ دلار بر تن رسیده است و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ به ۸۲۲ دلار در هر تن برسد.
غلات
قیمت جو در سال ۲۰۲۰ افت ۲۵درصدی را تجربه کرد و به ۹۶ دلار بر تن رسید. با این وجود انتظار می‌رود تا سال۲۰۲۲ قیمت این محصول به ۱۰۰دلار بر تن برسد. قیمت ذرت نیز در سال ۲۰۲۰ کاهش جزئی نسبت به ۲۰۱۹ داشته و پیش‌بینی می‌شود این روند کاهشی تا سال ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد. برنج تایلندی برخلاف دو غله دیگر در سال ۲۰۲۰ با رشد قیمتی حدود ۱۹درصدی همراه بوده و معادل ۴۹۷ دلار بر تن رقم خورده است. اگرچه انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ سطح قیمت این محصول کاهش جزئی را شاهد باشد.
قیمت گندم آمریکا از ۲۰۲ دلار بر تن در سال ۲۰۱۹ به ۲۰۷دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول به ۲۰۵ دلار بر تن کاهش یابد.
سایر اقلام کشاورزی
در سال ۲۰۲۰ قیمت گوشت مرغ با کاهش حدود ۴/ ۰ دلار نسبت به سال ۲۰۱۹ به ۶/ ۱ دلار بر هر کیلوگرم رسیده است. بر‌اساس پیش‌بینی‌های بانک‌جهانی انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول با افزایش ناچیزی همچنان در همین سطح باقی بماند. قیمت گوشت‌گاو نیز در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱/ ۰دلاری نسبت به ۲۰۱۹ همراه بوده است. در سال ۲۰۲۰ قیمت این محصول به ۷/ ۴ دلار بر هر کیلوگرم رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا ۲۰۲۲ به ۶/ ۴ دلار کاهش یابد. قیمت میگو در سال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹ افزایش ۱/ ۰ دلاری را تجربه کرد و به ۷/ ۱۲ دلار بر هر کیلوگرم رسید. طبق آنچه پیش‌بینی شده در سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول در همین سطح باقی خواهد ماند.
قیمت موز در سال ۲۰۲۰ حدود ۱/ ۰ دلار نسبت به سال ۲۰۱۹ افزایش داشت و معادل ۲/ ۱ دلار بر هر کیلوگرم رقم خورد. طبق پیشبینیها تا سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول تغییری نخواهد داشت. در سال ۲۰۲۰ قیمت پرتقال با افزایش ۰۴/ ۰ دلاری نسبت به سال ۲۰۱۹ به ۶/ ۰دلار بر هر کیلوگرم رسیده و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۰ حدود ۰۲/ ۰ دلار دیگر افزایش یابد. میانگین جهانی قیمت شکر نیز در سال ۲۰۲۰ بدون هیچ تغییری نسبت به سال ۲۰۱۹ معادل ۲۸۰ دلار در هر تن رقم خورده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۲ به ۲۹۰ دلار در تن برسد.
کودها
میانگین قیمت دی‌آمونیوم فسفات در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۱۲دلار بر تن بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۶ دلار کمتر بوده است. انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ قیمت آن به ۳۱۹ دلار بر تن برسد. قیمت اوره در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱۹ دلاری نسبت به ۲۰۱۹ معادل ۲۲۹ دلار بر تن ثبت شده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۲ قیمت آن به ۲۳۷ دلار بر تن برسد.
کود سپور فسفات سه‌گانه در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۳۰ دلاری قیمت نسبت به سال ۲۰۱۹ همراه بوده است. متوسط قیمت آن در سال ۲۰۲۰ معادل ۲۶۵ دلار بوده و طبق انتظارات تا سال ۲۰۲۲ به ۲۷۰ دلار بر تن خواهد رسید. سنگ فسفاته در سال ۲۰۲۰ قیمتی معادل ۷۶ دلار بر تن را ثبت کرده که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۱۲ دلار کاهش قیمت داشته است.
فلزات و مواد معدنی
قیمت سرب در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۹ درصد کاهش داشته و به یک هزار و ۸۲۵ دلار بر تن رسیده است. طبق پیشبینیها تا سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول به یک‌هزار و ۸۴۴ دلار بر تن خواهد رسید. قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۲۰ با افزایش ۱۵ دلاری نسبت به سال ۲۰۱۹ به ۱۰۹دلار بر تن رسیده است. با این وجود انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول به ۱۰۱ دلار در تن برسد. قیمت آلومینیوم نیز در سال ۲۰۲۰ با کمی کاهش به یک‌هزار و ۷۰۴ دلار بر تن رسیده و طبق انتظارات این روند کاهشی تا دو سال بعد ادامه خواهد داشت.
قلع در سال ۲۰۲۰ قیمت ۱۷ هزار و ۱۲۵ دلار بر تن را ثبت کرده و انتظار می‌رود روند قیمتی آن تا سال ۲۰۲۲ افزایشی باشد. قیمت روی در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ همراه بوده و معادل ۲ هزار و ۲۶۶ دلار بر تن بوده است. بر‌اساس پیشبینیها تا سال ۲۰۲۲ قیمت این محصول با کمی افزایش به ۲هزار و ۲۷۰ دلار بر تن خواهد رسید. قیمت مس در سال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹ رشد جزئی داشته و معادل ۶ هزار و ۱۷۳ دلار بر تن رقم خورده است. طبق انتظارات تا سال ۲۰۲۲ قیمت آن به ۶ هزار و ۲۲۴ دلار خواهد رسید. قیمت نیکل نیز در سال ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۹ کمی کاهش داشته و به ۱۳ هزار و ۷۸۷ دلار بر تن رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۲ با افزایش جزئی همراه باشد.
